Του Νίκου Ρογκάκου
Μπορεί να αυξήθηκε η χρήση πλαστικού χρήματος στην Ελλάδα, όμως οι κλάδοι που θεωρούνται, διαχρονικά, “ύποπτοι” της μεγάλης φοροδιαφυγής, συνεχίζουν να βρίσκουν κόλπα, ώστε να μην δέχονται κάρτες από τους πελάτες τους και έτσι το Δημόσιο να χάνει έσοδα και εκείνοι να κλέβουν το Κράτος.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί, φοροτεχνικοί, λογιστές, νοσηλευτές και ψυχολόγοι, δεν έχουν ακόμα ή αποφεύγουν να χρησιμοποιούν τα μέσα ηλεκτρονικών πληρωμών, παρότι βάσει του νόμου 4446/2016 είναι υποχρεωμένοι να διαθέτουν POS και να δέχονται πληρωμή με κάρτα.
Ο κλάδος των “επαγγελματιών” το 2017 συμμετείχε στον συνολικό τζίρο με πλαστικό χρήμα - ο οποίος σημειωτέον ανήλθε στα 23 δισ. ευρώ, - με μόλις 1,1%. Σε ακόμα χαμηλότερα επίπεδα είναι ο αριθμός των συναλλαγών, ο οποίος αντιστοιχεί μόλις στο 0,5% του συνόλου.
Πέραν των επαγγελματιών, ιδιαίτερα χαμηλό σε σχέση με το πραγματικό μερίδιο σε ιδιωτική κατανάλωση είναι, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, το ποσοστό χρήσης καρτών ως μέσο πληρωμής για υπηρεσίες “εστίασης και ποτών”, που λαμβάνεται ως ενιαίος κλάδος. Στους τομείς, δηλαδή, που όχι μόνο παρατηρείται εκτεταμένη άρνηση αποδοχής καρτών, αλλά και έκδοσης αποδείξεων. Ή και ακόμα, αν κοπεί απόδειξη, μπορεί να είναι και πλαστή.
Βάσει της ανάλυσης του ΙΟΒΕ με στοιχεία που έχουν παραχωρηθεί από τις τράπεζες, το 2017 η αξία των συναλλαγών με κάρτα στον κλάδο “εστίαση και ποτά” αντιστοιχούσε στο μόλις 4,2% του συνόλου της αξίας των συναλλαγών με κάρτα, ενώ ως προς τον αριθμό των συναλλαγών αντιστοιχούσαν στο 6,2%.
Χαμηλή σε σχέση με το μερίδιό του στην ιδιωτική κατανάλωση είναι και η χρήση καρτών στον κλάδο “κατασκευές/συντήρηση”, όπου το 2017 αντιστοιχούσαν στο 4,9% της συνολικής αξίας πληρωμών με κάρτα, ενώ ως προς τον αριθμό των συναλλαγών αντιστοιχούσε στο 3,8%.
Οι παραπάνω δραστηριότητες χαρακτηρίζονται από το Ίδρυμα ως «μετρίου ή υψηλού ρίσκου φοροδιαφυγής», καθώς μπορούν να πραγματοποιηθούν συναλλαγές όπου ο παραγωγός ενδέχεται να μην εκδώσει απόδειξη και ιδιοποιείται τον ΦΠΑ, τον οποίο πληρώνει ο καταναλωτής, ή ο καταναλωτής ενδέχεται να μην πληρώσει ή να πληρώσει μερικώς μόνο τον ΦΠΑ, έπειτα από συμφωνία με τον επιχειρηματία-επαγγελματία.
Σε σούπερ μάρκετ, βενζινάδικα και φαρμακεία η μεγαλύτερη χρήση καρτών
Γενικά, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, από το πρώτο στάδιο εφαρμογής του νόμου ως προς την εγκατάσταση τερματικών POS, καταγράφηκε με σημαντική αύξηση του μεριδίου χρήσης καρτών σε κλάδους «χαμηλού ρίσκου φοροδιαφυγής» όπως σούπερ μάρκετ, πρατήρια υγρών καυσίμων, φαρμακεία και λοιπό λιανεμπόριο, που καλύπτουν περισσότερο από το 85% της χρήσης καρτών πληρωμής.
Η πιο εκτεταμένη χρήση καρτών καταγράφεται στο λοιπό λιανεμπόριο (πλην σούπερ μάρκετ), με την αξία τους να διαμορφώνεται στο 46,8% επί του συνόλου των συναλλαγών με ηλεκτρονικά μέσα και τον αριθμό των συναλλαγών να αγγίζει το 50%.
Ακολουθούν τα σούπερ μάρκετ με την αξία των συναλλαγών να ανέρχεται στο 16,6% του συνόλου και του αριθμού τους στο 25,9%, ενώ την τρίτη θέση καταλαμβάνουν τα πρατήρια καυσίμων, με την αξία των συναλλαγών να ανέρχεται στο 10,3% και ο αριθμός τους στο 10,6%.