Αυτό που εμπόδισε τη λύση στις συνομιλίες του Κυπριακού στο Κραν Μοντανά, δεν είναι το τι θα μπορούσε να είναι το τελικό αποτέλεσμα, αλλά η αδυναμία να φτάσουμε σε αυτό το τελικό αποτέλεσμα, είπε ο Ειδικός Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για την Κύπρο, Έσπεν Μπαρθ Έιντε, σε συνέντευξη στο ΚΥΠΕ, μετά την κατάρρευση των δεκαήμερων συνομιλιών στο ελβετικό χιονοδρομικό θέρετρο.
Ο κ. Έιντε αναφέρθηκε στη συνέντευξή του σε "μια συλλογική αποτυχία", η οποία - υποστηρίζει - "συμπεριλαμβάνει όλους όσους ήταν εκεί". Αν κάτι αποτύχει, «όλοι πρέπει να σκεφτούν τι έπρεπε να κάνω για να το βελτιώσω, αντί να τρέχω και να πω ότι όλοι οι άλλοι έκαναν τα λάθη», εξήγησε.
Σχετικά με το ακανθώδες ζήτημα της κατάργησης του ισχύοντος συστήματος εγγυήσεων, όπως οριζόταν στις Συνθήκες του 1960, οι οποίες εγκαθίδρυσαν την Κυπριακή Δημοκρατία, ο κ. Έιντε ανέφερε ότι τα πράγματα κινούνταν προς μια "σημαντική πρόοδο (breakthrough) στις εγγυήσεις, αλλά εξακολουθούσαμε να έχουμε τα εκκρεμή ζητήματα για τα στρατεύματα. Μεταξύ της «ρήτρας λήξης της ισχύος» και της αναθεώρησής της διαχρονικά, δεν είχαμε ακόμα την τελική συμφωνία ", είπε στο ΚΥΠΕ.
Ο κ. Έιντε δήλωσε ότι υπήρχαν κάποια «πολύ σημαντικά και πολύ εποικοδομητικά ανοίγματα από την ελληνοκυπριακή πλευρά ... από τον κ. Αναστασιάδη, στο εσωτερικό μέτωπο», τα οποία παρουσιάστηκαν εντός του πλαισίου να ικανοποιείτο κι αυτός σε άλλα θέματα.
Απαντώντας σε ερωτήσεις, είπε ότι στο πολύωρο δείπνο της 6ης Ιουλίου, που συνεχίστηκε μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής, «όλοι στο δωμάτιο καταλάβαιναν ότι αυτό δεν οδηγούσε κάπου. Υπήρχε επιδείνωση της εμπιστοσύνης ... Το κλίμα, ο τόνος, ο τρόπος που μιλούσαν οι άνθρωποι μεταξύ τους και για τους άλλους, δεν ταίριαζε σε ανθρώπους που επρόκειτο να ενωθούν».
O κ. Έιντε αναφέρθηκε σε μία συμφωνία πακέτο και μίλησε για έξι στρατηγικά θέματα που αφορούσαν την αντικατάσταση της Συνθήκης Εγγυήσεων από έναν μηχανισμό εφαρμογής, το μέλλον των στρατευμάτων, την εκ περιτροπής προεδρία, το μέλλον μιας «ιδιαίτερης τοποθεσίας» - όπως το περιγράφει, εννοώντας τη Μόρφου - το καθεστώς του περιουσιακού και την ισοδύναμη ή ειδική μεταχείριση των Τούρκων υπηκόων. «Αν είχαμε απαντήσει αυτά τα ερωτήματα, θα μπορούσαμε να είμαστε πέραν από το σημείο μη επιστροφής», παραδέχτηκε.
Ο αξιωματούχος του ΟΗΕ, σχολιάζοντας την κριτική ότι η Διάσκεψη δεν ήταν καλά προετοιμασμένη, είπε πως η ιδέα ότι τα Ηνωμένα Έθνη δεν ήταν προετοιμασμένα είναι παράδοξη και πρόσθεσε: «Είχαμε προετοιμάσει αυτό το γεγονός για αρκετούς μήνες. Αν κάποιος ήταν απροετοίμαστος, ίσως είναι οι άνθρωποι που ήταν υπεύθυνοι, όχι οι άνθρωποι που απλά τους βοηθούσαν».