Του Νίκου Ρογκάκου
Από την αρχή βλέπουν οι Θεσμοί το νέο πλαίσιο για την προστασία της α΄ κατοικίας, το οποίο ψηφίστηκε από την Βουλή, και θα γράψουν την δική τους Έκθεση, ενώ όπως αναφέρουν ευρωπαίοι αξιωματούχοι το draft της έκθεσης των θεσμών που υπήρχε μέχρι χθες το πρωί ήταν «αρνητικό» ως προς την εκταμίευση των κερδών από τα ελληνικά ομόλογα, ενώ το θέμα συσχετίζεται και με τον εκλογικό κύκλο στην Ελλάδα.
Τώρα όμως οι θεσμοί πρέπει να μελετήσουν τα νέα στοιχεία που καταθέτει το υπουργείο Οικονομικών, αν και όπως σημειώνει μια εκ των πηγών, η έκθεση αναμένεται να γραφτεί και να ξαναγραφτεί μέχρι να πάρει την τελική της μορφή.
Η πολιτική πλευρά των θεσμών δεν δίνει προς το παρόν πολλές ελπίδες για εκταμίευση της δόσης μετά το άτυπο Eurogroup στο Βουκουρέστι στις 5 Απριλίου και αυτό έχει να κάνει με την «κάθετη» στάση της ΕΚΤ.
«Την Κομισιόν απασχολεί περισσότερο η προστασία της πρώτης κατοικίας και εκεί μπορεί να βρεθεί η χρυσή τομή. Από την άλλη, την ΕΚΤ απασχολούν τα κόκκινα επιχειρηματικά δάνεια, όπου ζητείται μεγαλύτερη υποχώρηση από πλευράς της ελληνικής κυβέρνησης», ανέφερε η δεύτερη πηγή, σημειώνοντας ότι κάπου εκεί σκαλώνουν οι διαπραγματεύσεις.
«Η ΕΚΤ δεν ενδιαφέρεται για το εάν υπάρχουν ευρωεκλογές ή εθνικές εκλογές στην Ελλάδα. Κοιτά τη βιωσιμότητα του ευρωσυστήματος και μέσα σε αυτό εμπίπτει η εξυγίανση των ισολογισμών των ελληνικών τραπεζών από τα κόκκινα δάνεια, ώστε να εξαλειφθούν τα μεσομακροπρόθεσμα ρίσκα», συμπληρώνει ο αξιωματούχος.
Η Κομισιόν, πάντως, όσο και μερίδα του Eurogroup αναμένουν ότι στο τέλος, η απόφαση θα δοθεί σε ανώτατο πολιτικό επίπεδο. Αυτό όμως φέρνει δύο σενάρια:
- Ρύθμιση της πρώτης κατοικίας με αστερίσκο για περαιτέρω διαπραγματεύσεις όσον αφορά τα επιχειρηματικά δάνεια (ώστε να ικανοποιηθεί η ΕΚΤ).
- Η λύση της σιωπηλής παράτασης που φέρνει τον εξορθολογισμό του διάδοχου νόμου μέσω της διαδικασίας του «Ευρωπαϊκού Εξαμήνου», δηλαδή έναρξη διαπραγματεύσεων μεταξύ Κομισιόν και Αθήνας τον Ιούνιο.
Δυο σημαντικές αλλαγές στην α΄ κατοικία στενεύει τα περιθώρια
1η Αλλαγή: Κούρεμα δανείου για… λίγους
Σύμφωνα με την αρχική διατύπωση των επίμαχων διατάξεων, οι δανειολήπτες που τελικά θα περάσουν το κατώφλι του πλαισίου, θα πρέπει να καταβάλλουν το 120% της εμπορικής αξίας της κατοικίας τους. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Ότι αν κάποιος έχει ακίνητο εμπορικής αξίας 100.000 ευρώ, θα πρέπει να εξοφλήσει υπόλοιπο δανείου ως 120.000 ευρώ. Αυτό συνεπάγεται αφενός ότι “κουρεύεται” η οφειλή που ξεπερνά τις 120.000 ευρώ αφετέρου ότι δεν υπάρχει κανένα απολύτως “κούρεμα” εάν το υπόλοιπο είναι μικρότερο από τις 120.000 ευρώ. Το κρίσιμο ερώτημα ήταν: και ποιός ορίζει την εμπορική αξία άρα και το ποιός θα τυγχάνει “κουρέματος”; Η απάντηση δόθηκε χθες, καθ’ υπόδειξιν των Θεσμών.
“Η εμπορική αξία είναι αυτή που είχε (και ο χρόνος του ρήματος έχει τη σημασία του) καταχωρισθεί στα βιβλία της τράπεζας” κι επειδή ως γνωστόν οι τιμές αυτές ως επί το πλείστον απέχουν από τα τρέχοντα επίπεδα της αγοράς για προφανείς λόγους, αυτό σημαίνει ότι οι δανειολήπτες βρίσκονται αυτομάτως σε μειονεκτική θέση.
Στο παραπάνω παράδειγμα, αν η τιμή του ακινήτου που είχε εγγράψει η τράπεζα στα βιβλία της ήταν 100.000 ευρώ και το υπόλοιπο οφειλής 120.000 ευρώ, ο δανειολήπτης θα μείνει με άδεια χέρια. Κατά τη νομοτεχνική βελτίωση στην επίμαχη διάταξη, ο δανειολήπτης διατηρεί το δικαίωμα να αποδείξει ότι δεν είναι... ελέφαντας, κοινώς να αποδείξει ότι η εμπορική τιμή της κατοικίας του είναι χαμηλότερη, χωρίς ωστόσο να διευκρινίζονται τα μέσα και τα στοιχεία που θα πρέπει να επικαλεστεί. Τι θα μπορούσε να κερδίσει; Αν στο παραπάνω παράδειγμα, αποδείξει ότι η τρέχουσα εμπορική τιμή του ακινήτου είναι 80.000 ευρώ, τότε οφείλει να αποπληρώσει δάνειο ως 96.000 ευρώ, άρα να “κουρέψει” το υπόλοιπο ως τις 120.000 ευρώ. Πόσοι θα καταφέρουν κάτι τέτοιο; Μάλλον λίγοι.
2η Αλλαγή: Αυστηρότερος «κόφτης» για επιχειρηματικά δάνεια
Η δεύτερη δυσμενής αλλαγή είναι στο πεδίο των επιχειρηματικών δανείων. Έτσι, επιβεβαιώθηκαν οι πληροφορίες που ανέφεραν ότι παρά την κατάθεση του σχεδίου για την α’ κατοικία, τα βέτο των δανειστών θα μπλοκάρουν την ψήφιση του ως έχει.
Πηγές από το ευρωπαϊκό στρατόπεδο αλλά και τραπεζικοί παράγοντες επεσήμαναν από το βράδυ της Τρίτης κιόλας, όταν δηλαδή κατατέθηκε το σχέδιο στη Βουλή, ότι το χαμήλωμα της αξίας των ακινήτων, για τα επιχειρηματικά δάνεια, στις 175.000 ευρώ, είχε μάλλον συμβολική, δευτερεύουσα σημασία, αφού ο βασικός “κόφτης” είναι το υπόλοιπο του δανείου. Λίγες ώρες αργότερα και αφού προηγήθηκαν αλλεπάλληλες τηλεδιασκέψεις με τους νομικούς συμβούλους των δύο πλευρών, ο “κόφτης” έπεσε στις 100.000 ευρώ (από €130.000), αφήνοντας με άδεια χέρια μερικές χιλιάδες επαγγελματιών, που έχουν δανειστεί βάζοντας υποθήκη το σπίτι τους. Με τα νέα δεδομένα είναι ζήτημα εάν οι επιτηδευματίες που μπορούν να υπαχθούν στο νέο πλαίσιο, θα φτάσουν στις 20.000, ενώ μένει να διαπιστωθεί εάν η εκτίμηση της ΤτΕ για περίμετρο προστασίας στα 8,5 δισ ευρώ συνεπάγεται τον αποκλεισμό της συντριπτικής πλειοψηφίας των επιχειρηματικών δανείων.
Ανώτατος Ευρωπαίος αξιωματούχος επί της ουσίας προειδοποίησε ότι η εκταμίευση των 970 εκατ. Ευρώ θα “παγώσει” μέχρι νεωτέρας, αφού δεν υπήρχε συμφωνία για την α’ κατοικία, συμπληρώνοντας ότι όσο καθυστερεί το deal τόσο θα δυσκολεύουν τα πράγματα.
Πλέον, η εκτίμηση είναι ότι ο δρόμος για τα 970 εκατ. Ευρώ ανοίγει, αν και στις επαφές εκ του σύνεγγυς με τους επικεφαλής της Τρόικας την ερχόμενη Δευτέρα, θα πρέπει να συμφωνηθούν και οι βασικές παράμετροι των υπό έκδοση Υπουργικών Αποφάσεων. Όλο το «πακέτο» θα πρέπει να έχει «κλείσει» το αργότερο ως την Πέμπτη 4 Απριλίου, δηλαδή ένα 24ωρο πριν από το Eurogroup κι αυτό από μόνο του αρκεί για να προβλέψει κανείς ότι οι εν λόγω Αποφάσεις θα κρύβουν κι άλλες εκπλήξεις.