της Μαρίας Αρώνη, ανταποκρίτριας του ΑΝΤ1 στις Βρυξέλλες
Την πρότασή της για τη σημαντικότερη απάντηση της ΕΕ στην κρίση του κορονοϊού - το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης - αναμένεται να παρουσιάσει αύριο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η πρόταση της Επιτροπής, θα αποτελέσει τη βάση των συζητήσεων μεταξύ των χωρών-μελών προκειμένου να ληφθεί απόφαση σε επίπεδο ηγετών στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προσπαθήσει να γεφυρώσει τις διαφορετικές θέσεις που έχουν ήδη παρουσιαστεί. Την περασμένη εβδομάδα, η Γαλλία και η Γερμανία πρότειναν ένα Ταμείο Ανάκαμψης 500 δις ευρώ (μέσω δανεισμού της Επιτροπής) που θα δίνει επιχορηγήσεις σε χώρες και τομείς της οικονομίας που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση. Από την άλλη, οι τέσσερις πιο εύπορες χώρες του Βορά (Ολλανδία, Σουηδία, Δανία και Αυστρία), αντιπρότειναν να δοθούν δάνεια, τα οποία όμως αναμένεται να επιβαρρύνουν περισσότερο τα ήδη διογκωμένα κρατικά χρέη ορισμένων χωρών. Εξάλλου, χαμηλότοκα δάνεια δίνονται από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM) και θα δοθούν και μέσω του προγράμματος στήριξης της απασχόλησης (SURE).
Τούτων δοθέντων, η Επιτροπή αναμένεται αύριο να παρουσιάσει μια πρόταση που θα ικανοποιεί όλες τις πλευρές. Σύμφωνα με διαρροές σε διεθνή πρακτορεία ειδήσεων, η Επιτροπή αναμένεται να προτείνει Ταμείο Ανάκαμψης, ύψους 500 δις ευρώ και συνδυασμό επιχορηγήσεων και δανείων, με τις επιχορηγήσεις να έχουν τη μερίδα του λέοντος, 70%-30% ή 60%-40%. Επιπλέον, η Επιτροπή θα παρουσιάσει αύριο την πρότασή της για το νέο πολυετή προϋπολογισμό της ΕΕ (ΠΔΠ) της περιόδου 20210-2027, ο οποίος ανέρχεται κοντά στο 1 τρις. ευρώ.
Σε ό,τι αφορά τον τρόπο χρηματοδότησης του Ταμείου Ανάκαμψης, το γαλλογερμανικό σχέδιο προβλέπει έκδοση ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα 500 δις ευρώ να αποπληρωθούν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Κάθε χώρα θα καλείται να αποπληρώσει ποσό ανάλογα με τη συνεισφορά της στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Από την άλλη, η ομάδα των τεσσάρων χωρών του βορά, δεν καθορίζουν πώς θα χρηματοδοτείται το Ταμείο, όμως για τις χώρες αυτές, η αμοιβαιοποίηση του χρέους είναι κόκκινη γραμμή.
Το βέβαιο είναι ότι είτε με δάνεια , είτε με επιχορηγήσεις, η βοήθεια στα κράτη-μέλη δεν θα είναι «λευκή επιταγή». Οι προϋποθέσεις και οι όροι που θα τα συνοδεύουν θα είναι το βασικό σημείο τριβής, καθώς θα προχωρούν οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των χωρών-μελών της ΕΕ. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η βοήθεια που θα δίδεται θα πρέπει να χρηματοδοτεί πολιτικές προτεραιότητας της ΕΕ, όπως είναι η κλιματική και η ψηφιακή μετάβαση. Παράλληλα, παραμένει το ερώτημα, αν οι χώρες που θα επωφεληθούν από τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης θα πρέπει να δεσμευτούν να βάλουν τα οικονομικά τους σε τάξη μετά το πέρας της κρίσης. Οι διαπραγματεύσεις για το Ταμείο Ανάκαμψης, σε συνδυασμό με τις συζητήσεις για το νέο ΠΔΠ, θα είναι δύσκολες και πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι θα χρειαστούν δύο Ευρωπαϊκά Συμβούλια για να υπάρξει τελική συμφωνία.