Του Θανάση Τσίτσα
Τα ευρήματα στην Αμφίπολη φαίνεται να σηματοδοτούν μια νέα εποχή στη διαχείριση της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς, καθιστώντας την μοχλό ανάπτυξης για τη χώρα, υποστηρίζει η Maria Petrakis σε εκτενή ανταπόκρισή της στο BLOOMBERG με τίτλο «2,300-Year-old Tomb-Guarding Girls Revive Greek Cultural Hopes» σημειώνοντας τις δυνατότητες συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην ανακάλυψη και ανάδειξη των ελληνικών αρχαιοτήτων.
Όπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά μετά από έξι χρόνια ύφεσης και λιτότητας τα ευρήματα στον τεράστιο κυκλικό τύμβο της Αμφίπολης επανέφεραν στην ατζέντα το θέμα της χρηματοδότησης του πολιτισμού. Από τη στιγμή που ο Πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς επισκέφθηκε το χώρο των ανασκαφών, στα μέσα Αυγούστου δεν έχουν σταματήσει οι εικασίες για την ταυτότητα του νεκρού που κρύβει ο τάφος μιλώντας άλλοτε για τον Μέγα Αλέξανδρο, τη σύζυγό του Ρωξάνη ή ίσως τον διάδοχό του Κάσσανδρο.
Για τους αρχαιολόγους βέβαια δεν έχει τόση σημασία ποιος ακριβώς είναι ο νεκρός, όπως σημειώνει η ΓΓ του Υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη. «Δεν έχει σημασία ποιος είναι μέσα. Η Αμφίπολη έχει ήδη κερδίσει εξαιτίας αυτού του σημαντικού μνημείου. Η κρίση είχε συνέπειες στην χρηματοδότηση του πολιτισμού, αλλά ο πολιτισμός, ιδιαίτερα ο ελληνικός πολιτισμός προσελκύει το ενδιαφέρον του κόσμου», τόνισε.
Το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης, που τροφοδοτείται με καθημερινά σχεδόν δελτία τύπου και φωτογραφίες, επανέφερε στο προσκήνιο τον αρχαίο κόσμο και το θέμα της χρηματοδότησης της αρχαιολογίας και του πολιτισμού εν γένει από τους περιορισμένους πόρους της χώρας.
Η επιβεβλημένη από την Ευρώπη λιτότητα έχει περιορίσει όλες τις δαπάνες από τις εκθέσεις των μουσείων έως τους φύλακες αρχαιολογικών χώρων. Αξιωματούχοι, όπως την κα Μενδώνη, στην Ελλάδα θεωρούν ωστόσο τώρα ότι τα χρήματα που δίνονται για ανακαινίσεις, αποκαταστάσεις, ανασκαφές ή εκθέσεις έχουν ευεργετικά αποτελέσματα στην ανάπτυξη, στο τουρισμό και στις θέσεις εργασίας.
Η χρηματοδότηση του Υπουργείου Πολιτισμού μειώθηκε στο μισό από το 2010, καθώς τα χρήματα διοχετεύθηκαν στη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος που είχε ανέλθει στο 16% περίπου σε σχέση με το ΑΕΠ. Η οικονομική ύφεση περιόρισε επίσης και την ιδιωτική χρηματοδότηση. Περικοπές έχουν κάνει επίσης και οι ξένες αρχαιολογικές σχολές, που δρουν στην Ελλάδα για πάνω από εκατό χρόνια, λόγω των οικονομικών προβλημάτων των χωρών τους.
Οι αξιωματούχοι του Υπουργείου Πολιτισμού διεκδικούν τώρα μέρος των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων για την επόμενη εξαετία. Η Ελλάδα έχει λάβει ήδη 730 εκ. ευρώ για 640 πολιτιστικά σχέδια από προηγούμενο πρόγραμμα χρηματοδότησης. Όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά η κα Μενδώνη «η χρηματοδότηση του πολιτισμού δεν είναι πολυτέλεια αλλά ανάγκη» κάνοντας παράλληλα μνεία σε ευρωπαϊκές έρευνες που δείχνουν ότι ο πολιτιστικός τομέας προσθέτει 4,5% στο ΑΕΠ μιας περιοχής, περισσότερο από ό,τι θα συνεισέφερε μια αυτοκινητοβιομηχανία. Οι επενδύσεις στον πολιτισμό αποτελούν μοχλό για την οικονομία, δημιουργούν θέσεις εργασίας και προκαλούν ιδιωτικές επενδύσεις, τόνισε.
Ιδιαίτερη αναφορά κάνει η ανταπόκριση στη συμβολή του ιδιωτικού τομέα για την υλοποίηση πολιτιστικών ή αρχαιολογικών σχεδίων, μια πρακτική ιδιαίτερα διαδεδομένη στη Γαλλία και στην Ιταλία, όπου ιδιωτική εταιρεία έχε αναλάβει την αποκατάσταση του Κολοσσαίου στη Ρώμη.
«Είναι κάτι που θα πρέπει να αρχίσουν να το σκέφτονται» υποστηρίζει ο Επαμεινώνδας Φαρμάκης, διευθύνων σύμβουλος της συμβουλευτικής εταιρεία δωρητών Ελπίς προσθέτοντας ότι «σε καιρό λιτότητας η πρώτη αντίδραση είναι οι περικοπές στον τομέα των τεχνών και του πολιτισμού».
Όπως επισημαίνεται, ο Έλληνας πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, γνωρίζει από περικοπές καθώς ως Υπουργός Πολιτισμού το 2009 αναγκάσθηκε να μειώσει τον προϋπολογισμό των εγκαινίων του Μουσείου της Ακρόπολης, το οποίο χτίσθηκε στο πλαίσιο της διεκδίκηση των Μαρμάρων του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο.
Η Ελλάδα, σημειώνεται, θα πρέπει τώρα να απομακρύνει ίσως την αποστροφή της προς την εταιρική χορηγία για τη στήριξη του πολιτισμού, η οποία κυριαρχούσε τα προηγούμενα χρόνια.
Τα προτερήματα ενός συντονισμένου επιχειρηματικού σχεδιασμού είναι ορατά στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, το οποίο καταγράφει την μεγαλύτερη προσέλευση επισκεπτών μεταξύ όλων των άλλων στην Ελλάδα, ενώ οι γειτονικοί πεζόδρομοι είναι γεμάτοι από τουρίστες και ντόπιους, όπως και από εστιατόρια και μπαρ, ενισχύοντας την οικονομία.