Ο Αλόις Μπρούνερ, ο άνθρωπος που ευθύνεται για τους θανάτους 45.000 Ελληνοεβραίων, στη Θεσσαλονίκη κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, θεωρείται πλέον νεκρός. Αν και ο θάνατος του δεν μπορεί να αποδειχθεί με νεκροψία, είναι σχεδόν σίγουρο ότι απεβίωσε και έχει ταφεί στη Δαμασκό.
Ο Γερμανός αξιωματικός των Ες-Ες, ήταν ένας από τους τελευταίους καταζητούμενους εγκληματίες πολέμου από εκείνη την εποχή. Ως διοικητής στρατοπέδων και υπεύθυνος μεταγωγών κατηγορείται για την εξόντωση 130.000 εβραίων κρατουμένων.
Ο Εφρέμ Ζούροφ, επικεφαλής του ισραηλινού γραφείου του Κέντρου Σιμόν Βίζενταλ, τόνισε στο βρετανικό δίκτυο BBC ότι πρόσφατα είδαν τη δημοσιότητα στοιχεία για τον θάνατο και την ταφή του Μπρούνερ στη Δαμασκό από έναν «αξιόπιστο πρώην πράκτορα των γερμανικών μυστικών υπηρεσιών», ο οποίος είχε υπηρετήσει στη Μέση Ανατολή. «Δεν μπορούμε να το αποδείξουμε με μια επίσημη νεκροψία, ωστόσο είμαστε σχεδόν βέβαιοι ότι είναι έτσι».
Ο Μπρούνερ ήταν το «δεξί χέρι» του Άντολφ Άιχμαν, του εμπνευστή της «Τελικής Λύσης», δηλαδή της ολοκληρωτικής εξόντωσης όλων των Εβραίων της Ευρώπης από το χιτλερικό καθεστώς και κυκλοφορούσε με νέο όνομα, ως Γκέοργκ Φίσερ. «Μέχρι και το τέλος της ζωής του, ο Μπρούνερ δεν είχε μετανοήσει για τα εγκλήματά του. Ήταν ένα πραγματικό τέρας. Ήταν διαβόητος, φανατικός αντισημίτης υπεύθυνος για τον σχεδιασμό και την εκτέλεση της γενοκτονίας των Εβραίων της Ευρώπης» είπε ο Ζούροφ.
Η δράση του στην Ελλάδα
Ο Μπρούνερ έφτασε στη Θεσσαλονίκη τον Ιανουάριο του 1943 μετά από ειδική εντολή από τον Άιχμαν να συμμετάσχει στην επιχείρηση σύλληψης κι εκτοπισμού όλων των Εβραίων της Θεσσαλονίκης.
Εγκαταστάθηκε σε μία έπαυλη, στην οδό Βελισαρίου 42, λίγο πιο πάνω από τα γραφεία της Ισραηλιτικής Κοινότητας, κι από εκεί ξεκίνησε το αποτρόπαιο έργο του, αυτό του αφανισμού των 56.000 Εβραίων της Θεσσαλονίκης της εποχής εκείνης. Από την 15η Μαρτίου 1943 μέχρι την 10η Αυγούστου 1943, πάνω από 45.000 Εβραίοι της Θεσσαλονίκης στάλθηκαν στο Άουσβιτς-Μπίρκεναου με 19 αποστολές. Από αυτούς, επέστρεψαν ζωντανοί περίπου 10.000, καθώς οι υπόλοιποι 35.000 κάηκαν στα κρεματόρια. Κάπως έτσι ο Μπρούνερ πήρε το παρατσούκλι «ο Χασάπης της Θεσσαλονίκης».
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του
Ο Μπρούνερ εικάζεται ότι κατέφυγε στη Συρία κάπου μέσα στη δεκαετία του 50’και χρησιμοποιήθηκε από τον τότε πρόεδρο της χώρας –πατέρα του σημερινού-Μπασάρ Αλ Άσαντ, ως σύμβουλος του σε θέματα βασανιστηρίων για τους εχθρούς του καθεστώτος που βρισκόντουσαν στις φυλακές. Το δικαστήριο της Φρανκφούρτης εξέδωσε ένταλμα σύλληψής του το 1961, την ίδια χρονιά όπου έγινε η πρώτη απόπειρα δολοφονίας του από τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες. Το 1980 έγινε εναντίον του μια δεύτερη απόπειρα κατά της ζωής του στη Συρία, σε μια επίθεση όπου έχασε το ένα του μάτι. Σε συνέντευξή του το 1985 στο γερμανικό περιοδικό Bunte, είχε δηλώσει με θράσος πως «η μόνη του λύπη ήταν ότι δεν δολοφόνησε περισσότερους Εβραίους», ενώ δυο χρόνια μετά σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Sun Times του Σικάγο δήλωσε πως «οι Εβραίοι άξιζαν το θάνατο, διότι οι Εβραίοι είναι οι εκπρόσωποι του Διαβόλου και ο απόπατος της κοινωνίας. Δεν μετανοώ για τίποτε και ευχαρίστως θα επαναλάμβανα τις πράξεις μου».
Το 1987 η Ιντερπόλ εξέδωσε διεθνές ένταλμα σύλληψης, ενώ το 1995 ο Ομοσπονδιακός Εισαγγελέας της Γερμανίας προσέφερε αμοιβή 330.000 δολαρίων σε όποιον έδινε πληροφορίες που θα οδηγούσαν στη σύλληψή του. Το Γαλλικό Ανώτατο Δικαστήριο στις 2 Μαΐου 2001 καταδίκασε το Μπρούνερ ερήμην σε ισόβια κάθειρξη για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.