Η μεγαλύτερη νύχτα και μικρότερη μέρα του έτους είναι η 21η Δεκεμβρίου, ημέρα του χειμερινού ηλιοστασίου. Τι είναι όμως το ηλιοστάσιο;
Πρόκειται για τη χρονική στιγμή κατά την οποία ο άξονας της Γης είναι στραμμένος όσο περισσότερο μακριά είναι δυνατόν από τον Ήλιο και συμβαίνει κατά την ετήσια τροχιά της Γης γύρω από αυτόν.
Αυτό σημαίνει ότι ο Ήλιος βρίσκεται στο υψηλότερο ή στο χαμηλότερο σημείο του ουρανού, για το μεσημέρι από όλες τις ημέρες του έτους. Όπως τουλάχιστον εμείς το αντιλαμβανόμαστε από την επιφάνεια της Γης.
Αντιθέτως, η ημέρα του Θερινού ηλιοστασίου είναι η μεγαλύτερη του χρόνου, για όλες τις περιοχές της γης, εκτός των Τροπικών.
Η προέλευση της λέξης είναι από το «ήλιος» και «στέκομαι/στάση» επειδή κοντά στα ηλιοστάσια ο ‘Ηλιος φαίνεται ότι επιβραδύνει την κίνησή του προς τα βόρεια ή τα νότια, μέχρι που η κίνηση αυτή μηδενίζεται και αντιστρέφεται.
Να σημειωθεί ότι τα ηλιοστάσια συμβαίνουν και για τους άλλους πλανήτες, εκτός της Γης.