Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έκανε πράξη τις μέχρι τώρα προειδοποιήσεις της, ανακοινώνοντας ότι σταματά να δέχεται τα ελληνικά ομόλογα ως ενέχυρα, ώστε να παρέχει ρευστότητα στις ελληνικές τράπεζες (waiver) αφού δεν προβλέπεται η ολοκλήρωση του ελέγχου του προγράμματος, όπως εξηγείται. Οι ελληνικές τράπεζες πλέον, στρέφονται στον έκτακτο μηχανισμό ρευστότητας (ELA) που παρέχεται από την Τράπεζα της Ελλάδος, για να αντλήσουν ρευστότητα της τάξης των 50 δις ευρώ, που εκλείπει μετά τη χθεσινή απόφαση της ΕΚΤ.
Ο επικεφαλής της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, έκανε σαφές στον Γιάνη Βαρουφάκη, κατά τη χθεσινή τους συνάντηση, ότι οι κανόνες και οι κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας πρέπει να εφαρμόζονται από την Ελλάδα. Τον είχε μάλιστα, ενημερώσει ότι υπάρχει πιθανότητα να ληφθεί η απόφαση για τη διακοπή παροχής ρευστότητας, μέσω των ομολόγων. Λίγες ώρες αργότερα, το μήνυμα για τήρηση των κανόνων, εστάλη στη Αθήνα, μέσω των εξής δύο αποφάσεων:
Α. Η ΕΚΤ σταματά να δέχεται ως ενέχυρα τα ελληνικά ομόλογα, για να παρέχει ρευστότητα στις τράπεζες. Μέχρι τώρα οι ελληνικές τράπεζες αντλούσαν ρευστότητα ύψους 50 δις ευρώ, μέσω των ελληνικών ομολόγων. Επειδή η Ελλάδα ήταν σε πρόγραμμα, η ΕΚΤ τα δεχόταν ως ενέχυρα, παρά τη χαμηλή διαβάθμισή τους.
«Η ανακοπή αυτή είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένη με τους κανόνες του Ευρωσυστήματος, από τη στιγμή που προς το παρόν δεν είναι δυνατόν να συμπεράνουμε ότι θα υπάρξει επιτυχής ολοκλήρωση της αξιολόγησης του προγράμματος», σημειώνεται από την ΕΚΤ, ως αναφορά στον έλεγχο της τρόικας για το πρόγραμμα που λήγει στις 28 Φεβρουαρίου.
Σε αυτό το πλαίσιο οι ελληνικές τράπεζες θα απευθυνθούν στον ELA για άντληση ρευστότητας αντίστοιχου μεγέθους, ενώ η ΕΚΤ επισημαίνει ότι «η ανακοπή αυτή δεν έχει καμία επίπτωση στα ελληνικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα». Το ίδιο διαβεβαίωσε και ο Μάριο Ντράγκι σε τηλεφωνική συνομιλία που είχε χθες με τον Πρωθυπουργό. Ενώ σε ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών αναφέρεται:
«Η απόφαση αυτή δεν αντανακλά σε καμία περίπτωση αρνητικές εξελίξεις στον χρηματοπιστωτικό τομέα της χώρας και έρχεται μετά από δύο ημέρες ουσιαστικής σταθεροποίησής του. Σύμφωνα με την ίδια την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), το ελληνικό τραπεζικό σύστημα παραμένει επαρκώς κεφαλαιοποιημένο και πλήρως προστατευμένο μέσω της πρόσβασή του στον ELA».
Στο σημείο αυτό, η ρευστότητα των τραπεζών είναι διασφαλισμένη από τον ELA, όμως ο μηχανισμός αυτός κοστίζει περισσότερο, καθώς το επιτόκια δανεισμού είναι 1,5% αντί του 0,05%, επιβαρύνοντας το κόστος χρήματος για την ελληνική οικονομία. Σύμφωνα με την ΕΚΤ τα ελληνικά ομόλογα θα πάψουν να γίνονται δεκτά ως ενέχυρα από τις 11 Φεβρουαρίου.
Β. Εγκρίνεται η κατά δύο εβδομάδες παράταση της χρήσης του ELA από τις ελληνικές τράπεζες, που είχε αποφασιστεί πριν από δύο εβδομάδες. Παρά το ότι εγκρίθηκε η ανανέωση του αιτήματος, το ποσό άντλησης δεν αυξήθηκε. Το θέμα θα απασχολήσει και πάλι την ΕΚΤ σε δύο εβδομάδες και αφού προγραμματιστεί η κρίσιμη Σύνοδος Κορυφής (12 Φεβρουαρίου) και το Eurogroup (16 Φεβρουαρίου).
Το μήνυμα που στέλνει η ΕΚΤ στην Αθήνα, μέσω της χθεσινής απόφασης, είναι σαφές. Πρόκειται για την απαίτηση της τήρησης των κανόνων της και επιπλέον είναι ο τρόπος ώστε να ασκηθεί πίεση για άμεση συμφωνία με τους εταίρους.
Να σημειωθεί ότι έχει ήδη απορριφθεί αίτημα του κ.Βαρουφάκη για επιπλέον έκδοση εντόκων γραμματίων ύψους 10 δις ευρώ, όπως και η επιστροφή των κερδών του Ευρωσυστήματος επί των ελληνικών ομολόγων (1,9 δις ευρώ), παροχή η οποία είναι συνδεδεμένη με την ολοκλήρωση του ελέγχου της τρόικας. Με τον τρόπο αυτόν περιορίζονται οι δυνατότητες της κυβέρνησης να καλύψει τις βραχυπρόθεσμες χρηματοδοτικές ανάγκες του Δημοσίου.
Ο Χρηματοοικονομικός αναλυτής Π.Παναγιώτου εξηγεί την κατάσταση