Αυξάνεται ο κίνδυνος για επιβολή capital controls όσο η ελληνική κυβέρνηση αψηφά τις απαιτήσεις των Ευρωπαίων για ένα νέο πακέτο προτάσεων πριν από το Eurogroup της Πέμπτης υποστηρίζει το Bloomberg.
Το διεθνές πρακτορείο, επικαλούμενο αναλυτές και οικονομολόγους, δίνει ή επιχειρεί να δώσει απαντήσεις σε ερωτήματα αναφορικά με το ενδεχόμενο επιβολής ελέγχου κεφαλαίων στην Ελλαδα.
Πώς θα μπορούσε να συμβεί;
Το πιθανότερο σενάριο, σε περίπτωση που καταρρεύσουν οι συνομιλίες ανάμεσα σε Ελλάδα και δανειστές ή φτάσουν σε αδιέξοδο, προβλέπει οι κυβερνήσεις της ΕΕ να πουν στον Αλέξη Τσίπρα ότι δεν μπορεί να αναμένει ότι θα συνεχιστεί για πολύ ακόμα η βοήθεια από την ΕΚΤ .
Ο Έλληνας πρωθυπουργός θα ήταν τότε αντιμέτωπος με το δίλημμα : Να αφήσει τις τράπεζες να καταρρεύσουν ή να επιβάλλει ελέγχους κεφαλαίων.
Τι θα γίνει αν η Ελλάδα αθετήσει μια υποχρέωσή της;
Πολλές από τις εγγυήσεις, τα collaterals που δεσμεύονται έναντι του ELA, είναι ομόλογα εγγυημένα από την κυβέρνηση και ελληνικοί τίτλοι, μεταξύ των οποίων και έντοκα γραμμάτια. Έτσι, εάν η Ελλάδα αθετήσει μια υποχρέωσή της, οι κεντρικοί τραπεζίτες της Ευρωζώνης πιθανότατα θα αποφάσιζαν ότι τα πιστωτικά ιδρύματα δεν είναι πλέον επιλέξιμα για να δεχθούν έκτακτη ρευστότητα, καθώς ο εγγυητής δεν είναι φερέγγυος.
Διαφορετικά, η ΕΚΤ θα μπορούσε να επιβάλει ένα πολύ μεγάλο discount στην ονομαστική αξία των ελληνικών collateral, θέτοντας μάλιστα ένα αυστηρό όριο για τον μέγιστο δυνητικό ELA.
Η ΕΚΤ θα μπορούσε ακόμη και να διακόψει τον ELA αμέσως, αναγκάζοντας τον Αλέξη Τσίπρα να αποφασίσει επί τόπου για το τι θα κάνει.
Πώς θα λειτουργούσαν τα capital controls;
Θα πονούσαν, υπογραμμίζει χαρακτηριστικά το Bloomberg, προσθέτοντας πως κανείς δεν γνωρίζει πώς ακριβώς θα λειτουργούσαν στην Ελλάδα.
Ωστόσο, ανατρέχει στην Κύπρο επισημαίνοντας ότι οι αναλήψεις από τα ΑΤΜ περιορίστηκαν στα 300 ευρώ το άτομο, ημερησίως, οι μεταβιβάσεις πάνω από 5.000 ευρώ στο εξωτερικό απαιτούσαν έγκριση από ειδική επιτροπή, ενώ οι εταιρείες χρειάζονταν έγγραφα για κάθε εντολή πληρωμής, με εγκρίσεις για πάνω από 200.000 ευρώ που καθορίζονται από τη διαθέσιμη ρευστότητα. Επίσης, οι γονείς δεν μπορούσαν να στείλουν στα παιδιά τους, που σπούδαζαν στο εξωτερικό, πάνω από 5.000 ευρώ το τρίμηνο.
Πώς θα μπορούσαν να τεθούν σε εφαρμογή;
Ίσως και να είναι έκπληξη σημειώνει το Bloomberg. Στην Κύπρο, πάντως, ξεκίνησε με το κλείσιμο των τραπεζών από τις 16 έως και τις 28 Μαρτίου του 2013. Αυτό έδωσε τη δυνατότητα στη χώρα να διαπραγματευθεί μία συμφωνία με τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Οι τράπεζες άνοιξαν εκ νέου με σχέδιο ανακεφαλαιοποίησης του χρηματοπιστωτικού συστήματος , το οποίο περιελάμβανε και την επιβολή περιορισμών στις αναλήψεις.
Ποιος θα το αποφασίσει;
Είναι στο χέρι της κυβέρνησης. Σύμφωνα με νόμο του 1993 ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας της Ελλάδας μπορεί να επιβάλλει περιορισμούς, αλλά απαιτείται και η έγκριση του υπουργείου Οικονομικών.
Πόσο καιρό μπορεί να διαρκέσει;
Δεν υπάρχει πραγματικό όριο, καθώς στην Κύπρο διατηρήθηκε ο έλεγχος κεφαλαίων για δύο χρόνια, παρά το γεγονός ότι αρχικά είχε χαρακτηριστεί ένα προσωρινό μέτρο εκτάκτου ανάγκης.
Ωστόσο, η εμπειρία από άλλες χώρες, όπως η Ισλανδία, δείχνει ότι εφόσον επιβληθούν, μπορούν μόνο να αρθούν σταδιακά, μετά από μια μακρά χρονική περίοδο.
Ποιος θα ήταν ο αντίκτυπος των capital controls στην Ελλάδα;
Θα «αγόραζαν» χρόνο για την χώρα και θα της έδιναν χώρο να αναπνεύσει και να πετύχει μια συμφωνία με τους δανειστές της, αν και θα είναι μεγάλο πλήγμα για τις τράπεζες.
Ο περιορισμός στις αναλήψεις θα πλήξει, επίσης, πολύ το εμπόριο, τη βιομηχανία του τουρισμό, τις εισαγωγές και φυσικά κάθε τομέας της οικονομίας.
Έχει ο Τσίπρας άλλες επιλογές;
Όχι στην πραγματικότητα, απαντά το Bloomberg και εξηγεί πως αν η κυβέρνηση αφήσει τις τράπεζες να υπερβούν τα όρια χρηματοδότησης εκτάκτου ανάγκης, το χρηματοπιστωτικό σύστημα θα ξεμείνει από ρευστό μέσα σε λίγες ημέρες και οι καταθέτες θα σπεύσουν αποσύρουν τα λεφτά τους από τις τράπεζες. Αυτό θα έσπρωχνε την Ελλάδα έξω από το ευρώ καθώς καμία οικονομία δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς ρευστότητα.
Ακόμη κι αν η κυβέρνηση Τσίπρα σχεδιάζει να αφήσει το ευρώ, η επιβολή ελέγχου στην κίνηση κεφαλαίων θα εξακολουθεί να θεωρείται μια λογική κίνηση, καθώς έτσι θα σταματούσε τον χρόνο μέχρι να τυπώσει νέο νόμισμα.
Είναι νόμιμα τα capital controls;
Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, σχολιάζει το Bloomberg. Παρότι η ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων είναι μια από τις τέσσερις βασικές ελευθερίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι δυνατόν να επιβληθούν περιορισμοί «κάτω από αυστηρές συνθήκες και στο πλαίσιο της δημόσιας ασφάλειας». Άλλωστε η ΕΕ επέτρεψε στην κυπριακή κυβέρνηση να το κάνει καταλήγει το διεθνές πρακτορείο.