Του Νίκου Ρογκάκου
Με το σύνολο σχεδόν των κοινωνικών και επαγγελματικών ομάδων της χώρας να βρίσκονται στους δρόμους, αντιδρώντας σθεναρά στα προωθούμενα κυβερνητικά νομοσχέδια (ασφαλιστικό, φορολογικό) ξεκινά σε λίγες μέρες η αξιολόγηση της τρόικας.
Μία αξιολόγηση που κανείς δεν ξέρει ούτε πότε θα ολοκληρωθεί, αλλά πολύ περισσότερο εάν θα περιλαμβάνει νέα δημοσιονομικά μέτρα, με δεδομένο ότι πληθαίνουν οι φωνές που κάνουν λόγο για νέα δημοσιονομικά μέτρα την επόμενη τριετία πάνω από 6 δις ευρώ.
Στην Αθήνα το οικονομικό επιτελείο βρίσκεται στα «κάγκελα» με την συμπεριφορά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) το οποίο σύμφωνα με πληροφορίες βάζει στο τραπέζι διαρκώς νέες απαιτήσεις –κατά την πάγια τακτική του.
Το ΔΝΤ τώρα θέλει αλλαγές στο ασφαλιστικό με μείωση συντάξεων ώστε να είναι βιώσιμο, με την Κυβέρνηση να αντιδρά και να διαμηνύει, δια μέσω του υπουργού Εργασίας, ότι «θα είναι μία δύσκολη διαπραγμάτευση». Όμως δεν είναι μόνο το ασφαλιστικό, αφού η τρόικα θέλει:
-Τα κόκκινα δάνεια (α΄ κατοικία, μικρομεσαίες)
-Να ανοίξει εκ νέου το θέμα των ομαδικών απολύσεων
-Να μην ισχύσουν οι αυξήσεις στο Δημόσιο (50 έως 200€/μήνα)
Δύσκολη διαπραγμάτευση λένε στις Βρυξέλλες
Την ίδια ώρα στις Βρυξέλλες δεν είναι πολύ αισιόδοξοι ότι η αξιολόγηση θα ολοκληρωθεί εγκαίρως, και κάνουν λόγω για μία πολύ δύσκολη διαπραγμάτευση. Άλλωστε ευρωπαίοι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι το πρώτο εξάμηνο θα είναι «φωτιά» για τις διαπραγματεύσεις.
Διαφωνίες και εντός… Τρόικας
Αυτό που θα δημιουργήσει σημαντικό πρόβλημα στη διαπραγμάτευση και ίσως πρώτη φορά είναι τόσο έντονο, δεν είναι άλλο από την απόσταση που χωρίζει τους ίδιους τους θεσμούς μεταξύ τους και στα δύο θέματα.
Όπως εξηγεί Ευρωπαίος αξιωματούχος στην Καθημερινή της Κυριακής, «στην πραγματικότητα υπάρχει μεγάλη δυσπιστία ανάμεσα στην Ε.Ε. και στο ΔΝΤ». Από τη μία το ΔΝΤ φαίνεται στα μάτια της ΕΕ ως ο εταίρος που λέει σε όλα «όχι», ενώ από την άλλη η ΕΕ στα μάτια του ΔΝΤ δείχνει ως ο εταίρος που συμφωνεί στα πάντα με την ελληνική πλευρά.
Το γεγονός ότι η ΕΕ έχει δείξει μεγάλη ελαστικότητα δεν απασχολεί μόνο το ΔΝΤ αλλά και μια σειρά από κράτη–μέλη, που θεωρούν ότι έχει χάσει την αξιοπιστία της στο 1/3 των κρατών–μελών του Eurogroup, σύμφωνα με άλλο αξιωματούχο. Ίσως και οι δύο απόψεις να είναι άδικες και όχι απόλυτα σωστές, όμως αυτές είναι που κυριαρχούν ανάμεσα στους θεσμούς κάνοντας τη διαπραγμάτευση δυσκολότερη.
Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που οι εκπρόσωποι των θεσμών δεν έχουν φτάσει ακόμη στην Αθήνα, καθώς είναι ξεκάθαρο ότι πριν καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων πρέπει να έχουν συμφωνήσει μεταξύ τους τις «κόκκινες» γραμμές στα δημοσιονομικά και στο ασφαλιστικό. Συγκεκριμένα, το μεγαλύτερο αγκάθι, το ασφαλιστικό, αναμένεται να γίνει «η μητέρα των μαχών» όχι μόνο με την ελληνική κυβέρνηση αλλά και για τους θεσμούς μεταξύ τους, με το ΔΝΤ να τηρεί πολύ αυστηρή θέση στο θέμα.
Εμμονή Πόουλ Τόμσεν για το Ασφαλιστικό
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι λένε για τον επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Προγράμματος του Ταμείου, Πόουλ Τόμσεν, ότι είναι σαν να έχει «σχεδόν εμμονή» με το ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα, καθώς έχοντας παρακολουθήσει το πρόγραμμα τα τελευταία πέντε και κάτι χρόνια, έχει διαμορφώσει την άποψη πως χρειάζονται περισσότερες περικοπές στις συντάξεις για να γίνει το σύστημα βιώσιμο.
Η πίεση που θα δεχτεί η ελληνική πλευρά είναι να αρχίσουν οι μειώσεις των συντάξεων από τώρα και όχι από το 2018. Σύμφωνα με Ευρωπαίο αξιωματούχο, η θέση του ΔΝΤ είναι ότι ακόμη και σήμερα υπάρχουν άνθρωποι που ύστερα από μια σχετικά μικρή περίοδο εργασίας συνταξιοδοτούνται και μετά συνεχίζουν και δουλεύουν «μαύρα», χωρίς να προσφέρουν στο ασφαλιστικό σύστημα αλλά απολαμβάνοντας μια σύνταξη.
Από την άλλη, η ελληνική πλευρά τονίζει το γεγονός ότι υπάρχουν οικογένειες στη χώρα που συντηρούνται από μια χαμηλή σύνταξη τη στιγμή που στην Ελλάδα δεν υπάρχει κάποιο κοινωνικό δίχτυ προστασίας για τους αδύναμους. Το γεγονός ότι και οι δύο πλευρές έχουν σημαντικά επιχειρήματα για να υποστηρίξουν τη θέση τους, καθιστά τη διαπραγμάτευση ακόμη πιο δύσκολη.
Ενα από τα προβλήματα που εντοπίζουν αξιωματούχοι στην ελληνική πρόταση είναι το κομμάτι των εισφορών, καθώς θεωρούν ότι αυτό θα πλήξει την πραγματική οικονομία. Σε αυτό το σημείο αναμένεται να δείξει την αντίθεσή της και η ΕΚΤ. Οσον αφορά το θέμα της περαιτέρω περικοπής των συντάξεων, η ΕΚΤ είναι σκεπτική, καθώς θέλει να κρατήσει κάποια ισορροπία με ένα αξιόπιστο ασφαλιστικό σύστημα, το οποίο, όμως, δεν θα θέσει σε κίνδυνο την κυβερνητική πλειοψηφία.
Αισιοδοξία και από τους Οίκους Αξιολόγησης
Αυτή την αισιοδοξία ήρθε να επιβεβαιώσει και η αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας κατά δύο βαθμίδες από CCC+ σε B- το βράδυ της Παρασκευής από τον αμερικανικό οίκο αξιολόγησης Standard and Poor’s.
Οι δύο λόγοι που επικαλείται ο οίκος είναι η γενική συμμόρφωση της Ελλάδας με τις απαιτήσεις του προγράμματος και η εκτίμηση ότι μέχρι τον Μάρτιο θα έχει επιτευχθεί συμβιβασμός μεταξύ Ελλάδας και πιστωτών στο ζήτημα της μεταρρύθμισης του συνταξιοδοτικού συστήματος.