Στις 19 Μαΐου, 1919 με την αποβίβαση του Κεμάλ Ατατούρκ στη Σαμψούντα, άρχισε η δεύτερη και σκληρότερη φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας. Περίπου 353.000 Έλληνες από τον μικρασιατικό Πόντο εξοντώθηκαν την περίοδο 1916-1923.
Οι Τούρκοι με τη γενοκτονία των Ποντίων, τις λεηλασίες, τις πυρπολήσεις των χωριών, τους απαγχονισμούς και τους εκτοπισμούς που ακολούθησαν, κατάφεραν να αλλοιώσουν τον εθνολογικό χαρακτήρα των ελληνικών περιοχών.
Περισσότεροι από 400.000 ξεριζωμένοι έφθασαν με καραβάνια στα μεγάλα αστικά της Ελλάδος αφήνοντας πίσω τους έναν πολιτισμό 3 χιλιετιών, προγονικά εδάφη, εκκλησίες, τάφους και σχολεία. Άρχισαν έναν αγώνα επιβίωσης προσπαθώντας παράλληλα να διατηρήσουν τον ποντιακό πολιτισμό, την μουσική, τη γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμά τους .
Επί δεκαετίες οι Πόντιοι αγωνίζονται για την αποκατάσταση της μνήμης των θυμάτων, με την αναγνώριση της γενοκτονίας από την Τουρκία . Η Βουλή των Ελλήνων αναγνώρισε τη γενοκτονία το 1994 και ψήφισε την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως «Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο».
Τα μηνύματα των πολιτικών
«Τιμούμε την ιερή μνήμη των θυμάτων της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, την οποίαν αναγνώρισε -και τούτο οφείλουμε να το σεβόμαστε πρωτίστως όλοι οι Έλληνες, και για λόγους θεσμικής συνέπειας- η Βουλή των Ελλήνων με το ν. 2193/1994», αναφέρει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος, σε μήνυμά του για την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σημειώνει ότι η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου συνιστά, δίχως ιστορική αμφιβολία, ένα ακόμη έγκλημα κατά της Ανθρωπότητας, το οποίο ουδείς δημοκρατικός λαός μπορεί ν' αγνοεί ή έστω και να υποβαθμίζει. «Οι δε θύτες της Γενοκτονίας αυτής οφείλουν πάντα, τουλάχιστον, μιαν ειλικρινή αναδρομική συγγνώμη» προσθέτει και υπογραμμίζει:
«Μόνον υπό τους ως άνω όρους, και η ιερή μνήμη των θυμάτων της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου ανάμεσα σε άλλα σημαντικά ιστορικά παραδείγματα, θα μας διδάξει επαρκώς, ιδίως υπό τις σημερινές εξαιρετικά κρίσιμες περιστάσεις, το πώς θ' αποτρέψουμε, στο διηνεκές, εγκλήματα που θίγουν τον πυρήνα της αξίας του Ανθρώπου και θέτουν έτσι σε κίνδυνο την ίδια την πορεία της Ανθρωπότητας».
«Σήμερα θυμόμαστε το μαρτυρικό παρελθόν του Ποντιακού Ελληνισμού που υπέστη τον βίαιο ξεριζωμό και τη γενοκτονία», αναφέρει ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, σε αναρτήσεις του στο Twitter.
Ο πρωθυπουργός τονίζει ότι «η αναγνώριση της ιστορικής αλήθειας είναι απαραίτητη για να μην επαναληφθούν τα εγκλήματα και τα τραγικά λάθη του παρελθόντος».
«Για να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τη μισαλλοδοξία, οικοδομώντας σχέσεις εμπιστοσύνης και διαλόγου με τους γείτονές μας», συμπληρώνει.
«Σήμερα τιμούμε τα αθώα θύματα της Ποντιακής Γενοκτονίας, ενός εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας που σημάδεψε τις απαρχές του 20ου αιώνα. Είναι ημέρα μνήμης και περισυλλογής. Παντοτινό μάθημα απόρριψης της μισαλλοδοξίας, του ρατσισμού και της τυφλής βίας, θύματα των οποίων υπήρξαν οι Πόντιοι αδελφοί μας», ήταν το μήνυμα του Προέδρου της Νέας Δημοκρατίας κ. Κυριάκου Μητσοτάκη.
Φώφη Γεννηματά: Ημέρα μνήμης και τιμής στον Ποντιακό Ελληνισμό
«Σήμερα είναι μια ημέρα μνήμης για τους εκατοντάδες χιλιάδες συμπατριώτες μας Πόντιους, θύματα της Γενοκτονίας αναφέρει η Φώφη Γεννηματά σε ανακοίνωσή της για τη Γενοκτονία των Ποντίων και συμπληρώνει λέγοντας πως «αλλά είναι και μέρα τιμής και σεβασμού στον Ποντιακό Ελληνισμό που παρά τις προσπάθειες εξόντωσης και αφανισμού του κατάφερε να θριαμβεύσει όπου γης. Είναι το πιο ζωντανό κύτταρο του Ελληνισμού. Είναι και για όλους εμάς μια ημέρα χρέους. Να διατηρήσουμε την ιστορική αλήθεια. Θέλουμε να ζούμε ειρηνικά με τους γείτονές μας. Θέλουμε ταυτόχρονα να αναγνωρίσουν την αλήθεια και μια συγγνώμη».
Το Ποτάμι: Ημέρα μνήμης και ώρα ευθύνης
«Βαριές μνήμες ανασύρονται σήμερα, 19 Μαΐου, από την ιστορία του ελληνισμού του Πόντου. Ορόσημο στην ιστορία του η γενοκτονία 350 και πλέον χιλιάδων ανθρώπων με μόνο λόγο τη διαφορετικότητα τους στη φυλή και τη θρησκεία, λέει Το Ποτάμι σε ανακοίνωσή του.
«Το Ποτάμι τιμά τη μνήμη των χαμένων ελληνικών ψυχών του Πόντου και ζητεί από τους θύτες να έχουν την ιστορική γενναιότητα να αναγνωρίσουν το έγκλημα που έχουν διαπράξει, εγκαταλείποντας παρωχημένες νοοτροπίες και αγκυλώσεις και ακολουθώντας το παράδειγμα άλλων που αναγνώρισαν τα ανομήματά τους» αναφέρει ολοκληρώνοντας.
Στην Αθήνα η εικόνα της Παναγίας Σουμελά – Εκδηλώσεις από το ΥΠΕΘΑ
«Θυμόμαστε – Τιμούμε – Συνεχίζουμε». Αυτήν την παραίνεση απηχεί το μήνυμα των εκδηλώσεων μνήμης για τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου και των Αρμενίων που διοργανώνει το υπουργείο Εθνικής Άμυνας από τις 17 έως τις 22 Μαΐου στην Αθήνα.
Οι εκδηλώσεις ξεκίνησαν με τη φωτοϊστορική έκθεση από την συλλογή του καθηγητή Κωνσταντίνου Φωτιάδη που λειτουργεί στο σταθμό του Συντάγματος θυμίζοντας το δέος και τις θυσίες τους, όπως χαρακτηριστικά είπε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Πάνος Καμμένος, στη συνέντευξη που έδωσε για το θέμα. Η έκθεση θα λειτουργεί έως τις 22 Μαΐου.
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων, για πρώτη φορά το υπουργείο Εθνικής Άμυνας θα ανοίξει τις πύλες του στους πολίτες για να έχουν την ευκαιρία να προσκυνήσουν την ιερή εικόνα της Παναγίας Σουμελά, από την Παρασκευή 20 Μαΐου έως την Κυριακή 22 Μαΐου.
Η ιερή εικόνα θα αφιχθεί στο αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος στις 9:10 το πρωί της Παρασκευής όπου άγημα των Ενόπλων Δυνάμεων θα αποδώσει τιμές. Στην συνέχεια, η πομπή θα κινηθεί προς το υπουργείο Εθνικής Άμυνας όπου θα γίνει η επίσημη υποδοχή της και θα εναποτεθεί μέσα στον ιερό ναό της Παναγιάς της Παντάνασσας στο υπουργείο για προσκύνηση.
Το κοινό θα μπορεί να προσέλθει στο υπουργείο για να προσκυνήσει την ιερή εικόνα της Παναγίας Σουμελά:
– Την Παρασκευή, από 14:00 – 21:00,
– Το Σάββατο, από 07:00 – 21:00,
– Την Κυριακή από 07:00 – 14:00.