Με βάση τα εισοδήματα που είχαν δηλωθεί το 2015 θα υπολογιστούν το πρώτο εξάμηνο του 2017 οι ασφαλιστικές εισφορές για εκατοντάδες χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες, επιστήμονες και αγρότες. Το δεύτερο εξάμηνο του 2017, όταν θα έχει ολοκληρωθεί η εκκαθάριση των δηλώσεων εισοδήματος για το 2016, θα γίνει ο συμψηφισμός για να υπολογιστούν οι εισφορές, επί του πραγματικού εισοδήματος.
Σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του Υπουργείου Εργασίας, ο υπολογισμός των ασφαλιστικών εισφορών στους ελεύθερους επαγγελματίες - αυτοαπασχολούμενους με βάση τις εκκαθαρισμένες δηλώσεις εισοδήματος του προηγούμενου έτους θα ισχύσει αναγκαστικά για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα, καθώς δεν υπάρχει ακριβής μηχανισμός ελέγχου του εισοδήματος σε πραγματικό χρόνο ενώ ειδικά για το 2017 θα χρησιμοποιηθεί και το εισόδημα του 2015.
Ο πρόσφατος ασφαλιστικός νόμος ορίζει ότι η παρακράτηση των εισφορών για κύρια σύνταξη, υγεία, επικούρηση -όπου υπάρχει- και εφάπαξ -για τους κλάδους που προβλέπεται- θα γίνεται επί του πραγματικού εισοδήματος.
Η οριστική εκκαθάριση των διαφορών που θα προκύπτουν με βάση τις προκαταβολές και τις τελικές πράξεις επιβολής ασφαλίστρων θα γίνει στο τέλος του επόμενου χρόνου. Αυτό όμως θα δημιουργήσει γραφειοκρατικά και λογιστικά ζητήματα επιστροφών εισφορών.