Ο φυσικός πλούτος της Κρήτης είναι τεράστιος, καθώς στο νησί υπάρχουν πάνω από 1.500 είδη φυτών και δέντρων, με τα 180 αυτά να είναι ενδημικά, δηλαδή να συναντώνται μόνο στην Κρήτη, την ώρα που σε όλη τη Μεγάλη Βρετανία υπάρχουν μόνο 9 ενδημικά!
Πολλά όμως από τα σπάνια φυτά της Κρήτης βρίσκονται σε κίνδυνο κι ένα από αυτά είναι η σπάνια Cephalanthera cucullata (Σεφαλανθέρα Κουκουλάτα).
H Cephalanthera cucullata ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά από το Γάλλο φυσιοδίφη Victor Raulin το 1845 στον Ψηλορείτη. Η Cephalanthera cucullata συναντάται σε ορεινές περιοχές της Κρήτης, φύεται σε υψόμετρο 700-1500 μέτρα.
Είναι πολυετές ποώδες φυτό, με κοντά, έρποντα ριζώματα. Το ύψος του φτάνει έως και τα 30 εκατοστά και εμφανίζει έως 24 άνθη από το Mάιο έως τον Ιούνιο. Τέλη Ιουνίου ωριμάζουν τα σπέρματά του και τα υπέργεια μέρη του φυτού ξεραίνονται.
Πρόκειται για ένα πολύ σπάνιο και σημαντικό φυτό για την Κρήτη. Προστατεύεται από το Προεδρικό Διάταγμα 67/81, από τη Συνθήκη της Βέρνης και τη Συνθήκη Cites ενώ έχει ενταχθεί στο Κόκκινο Βιβλίο των Σπάνιων και Απειλούμενων Φυτών της Ελλάδας.
Από όλη την Κρήτη και τα 5-6 μέρη που συναντάται η ορχιδέα αυτή, προφυλάσσετε με περίφραξη μόνο στο Κουστογέρακο, ενα ορεινό χωριό των Χανίων κοντά στη Σούγια, όπου και ανακαλύφθηκε εντελώς τυχαία το 2000.
Η συγκεκριμένη περιοχή που προφυλάσσεται το φυτό πάνω από το Κουστογέρακο είναι εντεταγμένη στο "NATURA" και χαρακτηρίζεται ως "Καταφύγιο Άγριας Ζωής" .
Για την περαιτέρω προστασία του φυτού στη γύρω περιοχή έχει τοποθετηθεί ένας μετεωρολογικός σταθμός που συνδέεται με το πανεπιστήμιο της Αθήνας για την συλλογή δεδομένων (μέτρηση θερμοκρασίας, ακτινοβολίας ενώ περιλαμβάνει και βροχόμετρο).
Εντός της περίφραξης υπάρχουν μικρότερες περιφράξεις γύρω από την ορχιδέα, για την προστασία από μικρά ζώα που μπορούν να παραβιάσουν την αρχική περίφραξη.