Ένας από τους σημαντικότερος Έλληνες σκηνοθέτες, ο Νίκος Κούνδουρος, άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 91 ετών, βυθίζοντας στη θλίψη τον καλλιτεχνικό κόσμο.
Σύμφωνα με πληροφορίες εδώ και αρκετές εβδομάδες αντιμετώπιζε σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα κι είχε εισαχθεί σε νοσοκομείο.
Τα ξημερώματα της 21 Οκτωβρίου του 2010, έπεσε θύμα ληστείας στο σπίτι του στο Μετς, από 3 μασκοφόρους τους οποίους η αστυνομία δεν κατάφερε να εντοπίσει, ενώ ο ίδιος μεταφέρθηκε στην εντατική μονάδα του νοσοκομείου «Γεώργιος Γεννηματάς». Υπήρξε θύμα ανάλογης ενέργειας και 2 μήνες νωρίτερα.
Η ζωή του μεγάλου σκηνοθέτη
Γεννήθηκε στην Αθήνα, αλλά οι γονείς του, από ατελείωτες γενιές Κρητικοί, δεν ανέχονταν να πολιτογραφηθεί σαν Αθηναίος. Τον μετέφεραν στην Κρήτη, τυλιγμένο σε μία πάνα, ώστε να γραφτεί στα δημοτολόγια του Αγίου Νικολάου της Κρήτης στις 15 Δεκεμβρίου του 1926.
Πατέρας του ήταν ο δικηγόρος και πολιτικός Ιωσήφ Κούνδουρος. Ο Νίκος Κούνδουρος σπούδασε ζωγραφική και γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας από την οποία και αποφοίτησε το 1948.
Κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο είχε ενταχθεί στις τάξεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, και μετά τον πόλεμο εξορίστηκε στη Μακρονήσο, λόγω των αριστερών φρονημάτων του. Στα 28 του χρόνια αποφάσισε να ασχοληθεί με τον κινηματογράφο.
Το έργο του Νίκου Κούνδουρου
Ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του ως σκηνοθέτης με τη Μαγική Πόλη (1954), όπου συνδύασε τις επιρροές του από το νεορεαλισμό με την εικαστική του ματιά.
Με το σύνθετο και πρωτοποριακό έργο Ο Δράκος (1956), ο Νίκος Κούνδουρος καθιερώνεται. Ακολούθησαν "Οι παράνομοι" (1958), «Το ποτάμι» (1959), «Μικρές Αφροδίτες» (1963), «Το πρόσωπο της Μέδουσας» (1967), «Τα τραγούδια της φωτιάς» (1974), «1922» (1978) κ.ά.
Ο Νίκος Κούνδουρος έχει επίσης αντιπροσωπεύσει τον ελληνικό κινηματογράφο πολλές φορές στο εξωτερικό όπως στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας το 1953 και 1956, στο Φεστιβάλ Βερολίνου το 1958, 1963 και 1967.
Έχει επίσης τιμηθεί με το Πρώτο Βραβείο σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και Βερολίνου το 1963 για την ταινία «Μικρές Αφροδίτες» καθώς και για την ταινία του «Το ποτάμι» στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1959. Ειδικότερα για την ταινία «Μικρές Αφροδίτες» τιμήθηκε και με το Βραβείο της Διεθνούς Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου.
Η δε ταινία του «Ο Δράκος» χαρακτηρίστηκε ως η καλύτερη ελληνική ταινία στη δεκαετία του 1950-1960. Τόσο η ελληνική όσο και η γαλλική και αγγλική τηλεόραση έχουν προβάλει κατ' επανάληψη ταινίες του Κούνδουρου. Σημειώνεται επίσης πως αντίγραφα (κόπιες) πολλών ταινιών του βρίσκονται στο Ευρωπαϊκό Μουσείο Κινηματογράφου, στη Γαλλική Ταινιοθήκη καθώς και στο Μητροπολιτικό (Μητροπόλιταν) Μουσείο της Νέας Υόρκης.
Τη θλίψη του εκφράζει και ο πολιτικός κόσμος
Η Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ σε συλλυπητήριο μήνυμα της για το θάνατο του Νίκου Κούνδουρου, αναφέρει μεταξύ άλλων ότι «ο Νίκος Κούνδουρος, ένας από τους σημαντικότερους έλληνες σκηνοθέτες, απεβίωσε σήμερα πλήρης ημερών, αφήνοντας πίσω του ένα έργο που σφράγισε τον ελληνικό κινηματογράφο.
Γεννημένος στην Αθήνα το 1926, ο Νίκος Κούνδουρος σπούδασε ζωγραφική και γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, από την οποία αποφοίτησε το 1948. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου εντάχθηκε στις τάξεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ και λόγω των φρονημάτων του εξορίστηκε στη Μακρόνησο.
Καθιερώθηκε ως σκηνοθέτης από την πρώτη του κινηματογραφική απόπειρα, τη «Μαγική πόλη», την οποία ακολούθησε μια εμβληματική ταινία, ο αλησμόνητος «Δράκος», η οποία σφράγισε την εξέλιξη του ελληνικού κινηματογράφου στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα».
Ο Πρόεδρος της ΝΔ, Κυριάκος Μητσοτάκης, αναφερμένος στην απώλεια του Νίκου Κούνδουρου, έκανε την ακόλουθη δήλωση.
«Ο Νίκος Κούνδουρος υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες σκηνοθέτες.Τίμησε και πρόβαλε με το έργο του την Ελλάδα στο εξωτερικό. Οι ταινίες του διακρίθηκαν διεθνώς στα Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας και του Βερολίνου. Ως σκηνοθέτης, άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά του στον ελληνικό κινηματογράφο. Ως άνθρωπος, με τη σεμνότητα και το ήθος του έδειξε το δρόμο στους νεότερους δημιουργούς. Το κενό που αφήνει η απώλειά του είναι δυσαναπλήρωτο. Στους οικείους του, εκφράζω τα ειλικρινή συλλυπητήριά μου».
Το Γραφείο Τύπου του ΚΚΕ, σε ανακοίνωση του για το θάνατο του Νίκου Κούνδουρου, τονίζει μεταξύ άλλων, «Ο Νίκος Κούνδουρος έβλεπε στην κινηματογραφική δημιουργία ένα κοινωνικό ρόλο, δεν έκανε τέχνη για την τέχνη. Όπως ο ίδιος έλεγε: Δεν κάνω κινηματογράφο για την αφεντιά μου. Οι άλλοι με νοιάζουν. Των άλλων τα ντέρτια, οι καημοί, οι δυστυχίες, οι έρωτες, οι θάνατοι.
Οι Τομείς Πολιτισμού της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, σε ανακοίνωση τους για τον θάνατο του Νίκου Κούνδουρου, αναφέρουν μεταξύ άλλων, «ο Νίκος Κούνδουρος, πάντα περήφανος για την Κρητική του καταγωγή, με σπουδές σε γλυπτική και ζωγραφική, διακρίθηκε από πολύ νωρίς ως σκηνοθέτης σπουδαίων ταινιών, που δημιούργησαν σχολή, ανέδειξαν τον υπαρξιακό πυρήνα του καθημερινού ανθρώπου, τον οποίο δόξασε μέσα από τα πάθη του, τα λάθη του, την ομορφιά του. Οι ταινίες του όπως ο Δράκος, οι Μικρές Αφροδίτες, αλλά και τα υπόλοιπα αριστουργήματα του, είναι σημεία αναφοράς για τον παγκόσμιο κινηματογράφο».
Το Γραφείο Τύπου του Ποταμιού στην ανακοίνωση του για το θάνατο του Νίκου Κούνδουρου, αναφέρει μεταξύ άλλων, «ο πολίτης Νίκος Κούνδουρος δεν ήταν παρά η άλλη όψη του καλλιτέχνη. Πέρασε από την Μακρόνησο, αλλά δεν έπαψε να πιστεύει στην εθνική συνεννόηση. Αντιτάχτηκε στη δικτατορία. Υπερασπίστηκε με θέρμη τις απόψεις του, ακόμα και όταν ήξερε ότι δεν θα έχουν καθολική απήχηση, μόνο και μόνο γιατί η ιδιοτέλεια του ήταν ξένη».
Η εκπρόσωπος των ΑΝΕΛ, Μανταλένα Παπαδοπούλου, σχολίασε για την απώλεια του Νίκου Κούνδουρου, «ο Ο Νίκος Κούνδουρος ήταν ο παλμογράφος της μεταπολεμικής Ελλάδας. Ήταν ένας σπουδαίος Καλλιτέχνης που ξεχώριζε επίσης για τον πηγαίο και γνήσιο πατριωτισμό του και διακρινόταν για τη στιβαρή άποψή του, βασισμένη εν πολλοίς και στα προσωπικά του βιώματα. Στους οικείους του εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια».