Οι συνομιλίες στις Βρυξέλες ολοκληρώθηκαν την Πέμπτη, ανάμεσα στους 4 υπουργούς της ελληνικής Κυβέρνησης που ήταν εκεί και των εκπροσώπων των δανειστών χωρίς να βγει «λευκός καπνός», αλλά και χωρίς να υπάρχει μέχρι στιγμής επίσημη ενημέρωση.
Οι «διαρροές» τόσο από ελληνικής πλευράς όσο και από την Κομισιόν κάνουν λόγο για βήματα προόδου, αλλά όσο δεν υπάρχει τεχνική συμφωνία το πρώτο ορόσημο του Eurogroup της 7ης Απριλίου δεν φαίνεται πως θα συνοδευτεί από συμφωνία.
Κατά συνέπεια οι ημερομηνίες για την οριστική συμφωνία ξεμακραίνουν και πλέον ξεχωρίζουν δυο ημερομηνίες. Πρώτος σταθμός η Εαρινή Σύνοδος του ΔΝΤ, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 21-23 Απριλίου και δεύτερος το Eurogroup της 22ας Μαΐου.
Σε αυτή την περίπτωση η Κυβέρνηση καλείται να διαχειριστεί μια πολύ δύσκολη κατάσταση. Να κλείσει τη συμφωνία όσο το δυνατόν γρηγορότερα και να περιμένει για τη συνέχεια τα αντίμετρα και τα μεσοπρόθεσμα για το χρέος.
«Γρίφος» τα αντίμετρα
Η κυβέρνηση έχει βάλει στο τραπέζι, σύμφωνα με πληροφορίες από πηγές του οικονομικού επιτελείου, μια μείωση του ΕΝΦΙΑ, μείωση του χαμηλού συντελεστή φορολογίας εισοδήματος (από 22% σε 20%) ή και του χαμηλού συντελεστή (το πολύ και του αμέσως επόμενου) της έκτακτης εισφοράς αλληλεγγύης, ενώ αποδέχεται (κατά παραχώρηση) και μείωση του συντελεστή φορολογίας εισοδήματος νομικών προσώπων από 29% στο 27%.
Επίσης, διεκδίκησε μια μεταφορά των τροφίμων από τον κανονικό στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ. Το ΔΝΤ, όμως, που βλέπει τα αντίμετρα σαν κίνητρο ανάπτυξης, θεωρεί ότι πρέπει να μειωθούν όχι οι χαμηλοί, αλλά οι υψηλοί συντελεστές στη φορολογία εισοδήματος και φυσικά η φορολογία των επιχειρήσεων.
Νέα αύξηση από τον ELA
Τα πολιτικά ανταλλάγματα, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, για την κυβέρνηση είναι όμως ένα μόνο μέρος της εικόνας. Το άλλο είναι η οικονομία που υποφέρει από την καθυστέρηση και στέλνει ολοένα και πιο δυνατά σήματα κινδύνου. Μετά την υποχώρηση του ΑΕΠ, το δ΄ τρίμηνο του 2016, οι τράπεζες αναθεωρούν η μία μετά την άλλη τις εκτιμήσεις τους για φέτος, προβλέποντας ρυθμούς ανάπτυξης 0,5%, αντί του στόχου για 2,7%.
Η Τράπεζα της Ελλάδος υποχρεώθηκε την Πέμπτη να ζητήσει και πάλι αύξηση –που έγινε δεκτή από την ΕΚΤ– του ορίου χρηματοδότησης των ελληνικών τραπεζών από τον ELA κατά 400 εκατ. ευρώ. Είναι φανερό ότι η πίεση ρευστότητας στις τράπεζες γίνεται ασφυκτική. Στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης περιμένουν ακόμη με ανησυχία τις εαρινές προβλέψεις της Κομισιόν για το ΑΕΠ, θεωρώντας μάλλον βέβαιο ότι θα τις αναθεωρήσει προς τα κάτω.
Περιπλέκει τα πράγματα η έκθεση του ΔΝΤ
Νέο εμπόδιο στη προσπάθεια ολοκλήρωσης της συνολικής συμφωνίας με τους θεσμούς μέσα στο Μάιο ορθώνει το ΔΝΤ όπως αποκαλύπτεται από την έκθεση του Ανεξάρτητου Γραφείου του Ταμείου που δημοσιοποιήθηκε το βράδυ της Παρασκευής.
Προαναγγέλλει αλλαγή αρχιτεκτονικής των μνημονίων για χώρες που βρίσκονται σε νομισματικές ενώσεις, ενώ η "εμπλοκή" προκύπτει από την αναφορά στην έκθεση ότι το Διευθυντήριο του Ταμείου θα αποφασίσει για αυτή τη αλλαγή στάσης τον Ιούνιο.
Πάντως η έκθεση δεν στοχεύει αποκλειστικά στη Ελλάδα, καθώς το Ανεξάρτητο Γραφείο αξιολογεί τα πεπραγμένα του ΔΝΤ από την εμπλοκή του στα μνημόνια τριών ευρωπαϊκών χωρών- της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας. Η μόνη αναφορά που αφορά αποκλειστικά τη χώρα μας, κάνει λόγο ότι " η πολιτική οικονομία της ελληνικής κρίσης είναι μοναδική και σύνθετη".
Επίσης η έκθεση αναφέρει ότι θα έπρεπε να έχουν ληφθεί ειδικές εγγυήσεις για τον περιορισμό των πολιτικών παρεμβάσεων από άλλες χώρες και φορείς που συμμετέχουν στο ίδιο πρόγραμμα- "φωτογραφίζοντας" την Κομισιόν, την ΕΚΤ, το Eurogroup και άλλα κράτη μέλη.
Αυτή η εξέλιξη, αν και δεν καθιστά σαφές κατά πόσο θα επηρεάσει τη συνολική συμφωνία και τη συμμετοχή του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα, δημιουργεί ένα πιθανό πρόβλημα, καθώς το ΔΝΤ θα λάβει τις αποφάσεις του για αλλαγή της στάσης του στο ελληνικό πρόγραμμα τον Ιούνιο.
Η αντιπολίτευση και το δυσμενές σενάριο
Με τη ΝΔ να δηλώνει ότι δεν πρόκειται να ψηφίσει τα μέτρα αλλά θα τα εφαρμόσει στο πλαίσιο της συνέχισης του κράτους, όταν έρθει στην εξουσία, δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμα αν οι δανειστές θα ζητήσουν από τον Μητσοτάκη τη συναίνεση του στα επώδυνα μέτρα που θα περιλαμβάνει η συμφωνία και θα φέρει η Κυβέρνηση στη Βουλή.
Το πιθανότερο είναι η συναίνεση που μπορεί να ζητηθεί να είναι όπως αυτή που είχε προσφέρει ο Σαμαράς το 2011 και δήλωνε προς τους δανειστές ότι αποδέχεται τα μέτρα.
Φυσικά, ακόμη είναι ανοιχτό το ενδεχόμενο και για δυσμενέστερα σενάρια. Μετά τον Μάιο, υπάρχει το σενάριο του Ιουνίου, με το πιστόλι στον κρόταφο, ενόψει των πληρωμών των 7,4 δισ. ευρώ του Ιουλίου.
Ακόμη, αναφέρεται το ακραίο σενάριο της ακόμη μακρύτερης διάρκειας της διαπραγμάτευσης, εφόσον η κυβέρνηση εξασφαλίσει επαρκή ρευστότητα για να πληρώσει χωρίς δόση τις υποχρεώσεις του Ιουλίου.