Στις 19 Μαΐου 1919 με την αποβίβαση του Κεμάλ Ατατούρκ στη Σαμψούντα, άρχισε η δεύτερη και σκληρότερη φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας. Περίπου 353.000 Έλληνες από τον μικρασιατικό Πόντο εξοντώθηκαν την περίοδο 1916-1923.
Οι Τούρκοι με τη γενοκτονία των Ποντίων, τις λεηλασίες, τις πυρπολήσεις των χωριών, τους απαγχονισμούς και τους εκτοπισμούς που ακολούθησαν, κατάφεραν να αλλοιώσουν τον εθνολογικό χαρακτήρα των ελληνικών περιοχών.
Περισσότεροι από 400.000 ξεριζωμένοι έφθασαν με καραβάνια στα μεγάλα αστικά της Ελλάδος αφήνοντας πίσω τους έναν πολιτισμό 3 χιλιετιών, προγονικά εδάφη, εκκλησίες, τάφους και σχολεία. Άρχισαν έναν αγώνα επιβίωσης προσπαθώντας παράλληλα να διατηρήσουν τον ποντιακό πολιτισμό, την μουσική, τη γλώσσα, τα ήθη και τα έθιμά τους.
Επί δεκαετίες οι Πόντιοι αγωνίζονται για την αποκατάσταση της μνήμης των θυμάτων, με την αναγνώριση της γενοκτονίας από την Τουρκία . Η Βουλή των Ελλήνων αναγνώρισε τη γενοκτονία το 1994 και ψήφισε την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως «Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο Μικρασιατικό Πόντο».
Τα αποκαλυπτήρια του μνημείου Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, θα πραγματοποιηθούν την Κυριακή, 21 Μαίου, στις 11:30 το πρωί, στην ανακατασκευασμένη πλατεία Αλεξάνδρας, στον Πειραιά. Το μνημείο της Γενοκτονίας των 353.000 Ελλήνων του Πόντου, με τίτλο “Πυρρίχιο Πέταγμα” είναι σύγχρονο έργο του εικαστικού Παναγιώτη Τανιμανίδη, που μέσα από τις 17 γλυπτικές συνθέσεις περιγράφουν τον αγώνα των προσφύγων του Πόντου.
Η τελετή εντάσσεται στον εορτασμό για την Ημέρα Μνήμης Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, που διοργανώνει η Περιφέρεια Αττικής και η Παμποντιακή Ομοσπονδία Ελλάδος. Ο πρόεδρος της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος, Χρήστος-Δημήτρης Τοπαλίδης, ανέφερε: «Η ανέγερση ενός μεγαλοπρεπούς μνημείου, του μεγαλυτέρου στον ελλαδικό χώρο, ως ελάχιστη τιμή προς την θυσία των 353. 000 γενοκτονημένων και των εκατοντάδων χιλιάδων επιζώντων ξεριζωμένων προγόνων μας» κατέληξε ο κ. Τοπαλίδης.
Το μνημείο, όπως και η ανακατασκευή της πλατείας Αλεξάνδρας που θα το φιλοξενήσει είναι δωρεά του Προέδρου της ΠΑΕ Ολυμπιακός, Βαγγέλη Μαρινάκη.
Σημειώνεται, ότι στην τελετή των αποκαλυπτηρίων του μνημείου, θα καταλήξει η λιτανευτική πομπή της ιερής εικόνας της Παναγίας Σουμελά, το σύμβολο του ποντιακού Ελληνισμού.
Μητσοτάκης: χρέος όλων μας είναι να κρατήσουμε ζωντανή την ιστορική μνήμη
«Σήμερα, τιμούμε την Ημέρα Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου. Μια μαύρη σελίδα της Ιστορίας, ένα επώδυνο κεφάλαιο της συλλογικής μας μνήμης», αναφέρει ο Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης, στο μήνυμά του.
Ο κ. Μητσοτάκης επεσήμανε πως ήταν μία «συστηματική προσπάθεια εξόντωσης των Ελλήνων του Πόντου, μέσω μαζικών εκτελέσεων, βίαιων εκτοπισμών και ανείπωτων αγριοτήτων, που στοίχισε τη ζωή 353.000 Ποντίων αδερφών μας» και έκανε λόγο για «ιστορικές στιγμές, στις οποίες αναδείχθηκε το μεγαλείο του Ελληνισμού, απέναντι στο έγκλημα που τροφοδοτήθηκε από το σωβινισμό, το ρατσισμό και τη μισαλλοδοξία». «Χρέος όλων είναι να κρατήσουμε ζωντανή την ιστορική μνήμη», κατέληξε ο Πρόεδρος της ΝΔ.
Μήνυμα στο διαδίκτυο ανήρτησε η Φώφη Γεννηματά:
«Η Γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού είναι έγκλημα κατά της ανθρωπότητας και είναι απαράγραπτο. Η γόνιμη και δημιουργική συνεργασία που επιθυμούμε με τους γείτονές μας περνάει μέσα από την συμφιλίωσή τους με το ιστορικό παρελθόν τους και την παραδοχή της γενοκτονίας που συντελέστηκε κατά του Ποντιακού Ελληνισμού», καταλήγει σχετική ανακοίνωση του ΠΑΣΟΚ.
ΑΝΕΛ: τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας δεν διαγράφονται
«Η 19η Μαΐου αποτελεί ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού. Τιμούμε τον Ποντιακό Ελληνισμό και την ιστορία του. Τιμούμε τους εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες του Πόντου, που όπως και οι Αρμένιοι, υπήρξαν τα ανυπεράσπιστα θύματα μιας προσχεδιασμένης γενοκτονίας από το κεμαλικό καθεστώς: σφαγιάστηκαν, εκδιώχθηκαν με τον πιο βάρβαρο τρόπο και ξεριζώθηκαν από τις πατρογονικές τους εστίες», δήλωσε η εκπρόσωπος των Ανεξάρτητων Ελλήνων, Μανταλένα Παπαδοπούλου.
«Η γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού θα παραμείνει στην παγκόσμια συνείδηση και μνήμη ως ένα από τα πλέον απεχθή εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. 353.000 ήταν οι Έλληνες του Πόντου που εξολοθρεύτηκαν κατά την περίοδο 1916 - 1923, όταν την παραμονή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου οι Έλληνες του Πόντου αριθμούσαν γύρω στις 700.000. Οι Έλληνες πρόσφυγες του Πόντου, παρά τους διωγμούς και τις κακουχίες, κατάφεραν να επιβιώσουν ως συλλογική οντότητα και να διατηρήσουν τις παραδόσεις τους και την ελληνική τους ταυτότητα και να μεταλαμπαδεύσουν σε όλους μας τον δυναμισμό τους και το πάθος τους για δημιουργικότητα και προσφορά», επεσήμανε.
Η εκπρόσωπος των ΑΝΕΛ τόνισε: «Το χρέος μας είναι να κρατήσουμε ζωντανή τη μνήμη της Γενοκτονίας απέναντι στη λήθη, αλλά και απέναντι σε κάθε απόπειρα διαστρέβλωσης ή ψευδοεπιστημονικής προσέγγισης και ωραιοποίησης της ιστορικής αλήθειας. Τα εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας δεν ξεχνιούνται και δεν διαγράφονται».