Μια ακόμα επιβεβαίωση ότι τα μέτρα για το χρέος θα εφαρμοστούν «στο βαθμό που χρειαστεί» μετά το τέλος του προγράμματος, τον Αύγουστο του 2018, έλαβε η ελληνική κυβέρνηση κατά τη χθεσινή συνεδρίαση του Eurogroup. Οι δηλώσεις Λαγκάρντ – Ντάισελμπλουμ, την ίδια ώρα, προκαλούν προσδοκίες πλήρους αποσαφήνισης των μέτρων για το χρέος, μετά τις γερμανικές εκλογές.
Η Λαγκάρντ άλλωστε ήταν εκείνη που ενίσχυσε τις τοποθετήσεις του επικεφαλής του Eurogroup, για αποσαφήνιση των μέτρων για το χρέος τις «επόμενες εβδομάδες», αντί για το τέλος του προγράμματος, παρά το ότι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε επιμένει στην τυχόν αναγκαιότητα εφαρμογής των μέτρων ακόμα και σήμερα.
Αυτή η φραστική διατύπωση μαζί με την αποδοχή της πρότασης του γαλλικού μοντέλου για το χρέος, είναι από τα θετικότερα σημεία της χθεσινής συμφωνίας.
Στα υπόλοιπα σημεία, το ανακοινωθέν, επιβεβαιώνει όσα ακούγονταν το τελευταίο διάστημα σχετικά με το συμβιβασμό στα τρία ζητήματα των πλεονασμάτων μετά το 2022, το ύψος της δόσης και της βελτίωσης των διατυπώσεων του ανακοινωθέντος της 25ης Μαΐου 2016.
Η δόση από τον ESM
Ένα ήσυχο καλοκαίρι διασφαλίστηκε από την έγκριση της εκταμίευσης της δόσης, που προέκυψε από την εκπλήρωση και των 140 προαπαιτουμένων από ελληνικής πλευράς. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Κλάους Ρέγκλινγκ, επικεφαλής του ESM, μετά την έγκρισή της και από ορισμένα κοινοβούλια, μεταξύ των οποίων και το γερμανικό, η δόση θα είναι διαθέσιμη προς εκταμίευση στις αρχές Ιουλίου.
Το ύψος της καθορίστηκε στα 8,5 δισ. ευρώ, τα 7,7 εκ των οποίων θα είναι διαθέσιμα στις αρχές του ερχόμενου μήνα. Εξ αυτών τα 6,9 δισ. θα χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη υποχρεώσεων για τις λήξεις ομολόγων και τα υπόλοιπα 800 εκατ. θα καλύψουν τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του Δημοσίου, οι οποίες ανέρχονται σε περίπου 5 δισ..
Σύμφωνα με τον επικεφαλής του ESM, μετά το καλοκαίρι θα υπάρξει εκταμίευση 800 εκατ. επιπλέον, με την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα θα χρησιμοποιήσει και ιδίους πόρους για τη σταδιακή εξόφληση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου. Πέραν τούτων, μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους δεν είναι απαραίτητη νέα εκταμίευση από τον ESM, αφού οι χρηματοδοτικές ανάγκες καλύπτονται από το πρωτογενές πλεόνασμα.
Η ένταξη στην ποσοτική χαλάρωση
Ο Μάριο Ντράγκι έχει κάνει σαφές ότι για την ένταξη των ελληνικών ομολόγων στο QE χρειάζεται η εξασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους και όχι απλώς ένα πρώτο βήμα. Η πρώτη αντίδραση από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ήταν λιτή και ενδεικτική. «Λαμβάνουμε υπόψη τη συζήτηση στο Eurogroup την οποία βλέπουμε ως ένα πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση της εξασφάλισης βιωσιμότητας χρέους», ήταν το σχόλιο κύκλων της ΕΚΤ.
Συνεπώς στην περίπτωση που αποσαφηνιστούν άμεσα τα μέτρα για το χρέος και το ΔΝΤ το θεωρήσει βιώσιμο, απελευθερώνοντας και τη δική του χρηματοδοτική συμμετοχή στο πρόγραμμα, η ένταξη στο QE μπορεί να γίνει πραγματικότητα.
Η συμμετοχή του ΔΝΤ
Την πρόθεσή της να θέσει ενώπιον του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Ταμείου την κατ’αρχήν αποδοχή του προγράμματος για την Ελλάδα ανακοίνωσε η Κριστίν Λαγκάρντ. Όπως διευκρίνισε, η απόφαση αναμένεται να ληφθεί πριν από τις 27 Ιουλίου με διακύβευμα ένα συμβολικό ποσό που δεν θα ξεπεράσει τα 2 δισ. δολάρια. Σε κάθε περίπτωση, και όπως και η ίδια η επικεφαλής του Ταμείου, τα κεφάλαια αυτά η Ελλάδα δεν είναι απαραίτητο να τα χρησιμοποιήσει.
Η συμμετοχή του Ταμείου θα απελευθερωθεί όταν υπάρξει η απαραίτητη διευκρίνιση στα μέτρα για το χρέος, ενώ η διάρκεια του προγράμματος του ΔΝΤ δεν θα είναι η ίδια με αυτήν του προγράμματος του ESM με τα σημερινά δεδομένα, μέχρι τις 20 Αυγούστου 2018.
Προς το παρόν, το ΔΝΤ θεωρεί το χρέος μη βιώσιμο, κάτι που θα πιστοποιηθεί από την ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους, από το ίδιο το Ταμείο. Μία δεύτερη ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους θα ακολουθήσει μετά το τέλος του προγράμματος.
Η Λαγκάρντ ήταν ιδιαιτέρως προσεκτική στις διατυπώσεις της, τονίζοντας πως η χθεσινή απόφαση ήταν «η δεύτερη καλύτερη λύση», ενώ αιτιολογώντας την απόφαση αυτήν είπε ότι πρόκειται για εξουδετέρωση μιας νέας κρίσης στα μέσα Ιουλίου, της προάσπισης των μεταρρυθμίσεων και της διατήρησης της υπόσχεσης για ελάφρυνση του χρέους.
Ακριβώς αυτή η αποφυγή μιας ενδεχόμενης καλοκαιρινής κρίσης είναι που βρίσκεται στο επίκεντρο του διεθνούς Τύπου.
Οι βελτιώσεις
Πάνω στο ανακοινωθέν του Μαΐου του 2016 ήταν που κλείστηκε η χθεσινή συμφωνία. Οι διαφορές ξεκινούν από τη χάραξη ενός σαφούς δημοσιονομικού μονοπατιού μέχρι και το 2060 (3,5% του ΑΕΠ πρωτογενή πλεονάσματα έως και το 2022 και πάνω, αλλά κοντά, στο 2% του ΑΕΠ έως το 2060. Μαζί με τις «ενέσεις» ανάπτυξης, το πακέτο μπορεί να οδηγήσει με μεγαλύτερη ευκολία στην υπέρβαση των απαισιόδοξων εκτιμήσεων του ΔΝΤ για ρυθμό ανάπτυξης της τάξης του 1% το 2060. Βασικά συστατικά στην ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους είναι η ανάπτυξη και τα πλεονάσματα.
Η πρόταση η οποία τέθηκε στο τραπέζι στο προηγούμενο Eurogroup για επέκταση των ωριμάνσεων των δανείων του EFSF –μετά το τέλος του προγράμματος και στο βαθμό που χρειαστεί- δεν διαφοροποιήθηκε. Η διατύπωση για επέκταση από 0 έως 15 χρόνια παρέμεινε αμετάβλητη.
Μικρή τροποποίηση υπήρξε στη διατύπωση που αφορά την αναγκαιότητα των πρόσθετων παραβάσεων στο χρέος. Συγκεκριμένα, πρόκειται για τη φράση «αν χρειαστεί» που άλλαξε σε «στο βαθμό που θα χρειαστεί».
Η ελληνική κυβέρνηση, όπως διαφάνηκε τόσο από τις χθεσινές δηλώσεις του Ευκλείδη Τσακαλώτου, όσο και από τις σημερινές του Νίκου Παππά στο Καλημέρα Ελλάδα, δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα στην τελευταία παράγραφο του ανακοινωθέντος, στην οποία αναφέρεται ότι, «ενόψει της ολοκλήρωσης του τρέχοντος προγράμματος τον Αύγουστο του 2018, το Eurogroup δεσμεύεται να παράσχει στήριξη στην Ελλάδα για την επιστροφή στις αγορές. Το Εurogroup συμφωνεί ότι θα παράσχει μελλοντικές εκταμιεύσεις όχι μόνο για την πληρωμή ληξιπρόθεσμων χρεών, αλλά και την δημιουργία ρευστότητας ώστε να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών και να διευκολυνθεί η επιστροφή στις αγορές».
Οι αντιδράσεις από την αντιπολίτευση ήταν αρνητικές με τα κόμματα να εξαπολύουν επίθεση στην κυβέρνηση.