Της Μαρίας Αρώνη
Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου του 2019 σε σχέση με το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο υπογραμμίζει το 54ο Συμβούλιο Σύνδεσης ΕΕ-Τουρκίας, που συνεδρίασε σήμερα στις Βρυξέλλες, μετά από 4 χρόνια. Από ευρωπαϊκής πλευράς στο Συμβούλιο συμμετείχε η Ύπατη Eκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής, Φεντερίκα Μογκερίνι και ο Eπίτροπος για θέματα Διεύρυνσης, Γιοχάνες Χαν, ενώ την Τουρκία εκπροσώπησε ο υπουργός εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Στο γραπτό ανακοινωθέν του Συμβουλίου της ΕΕ που δόθηκε στη δημοσιότητα, η ΕΕ αρχικά υπογραμμίζει τη σημασία των σχέσεων της με την Τουρκία, ως υποψήφια προς ένταξη χώρα και ως “εταίρο” της. Παράλληλα, επισημαίνεται η σημασία να διατηρηθεί ένας “ανοιχτός και ειλικρινής διάλογος” με την Άγκυρα, προκειμένου να αντιμετωπιστούν “κοινές προκλήσεις” σε τομείς “κοινού ενδιαφέροντος”, όπως το προσφυγικό, η καταπολέμηση της τρομοκρατίας, η ενέργεια, οι μεταφορές, η οικονομία και το εμπόριο.
Στο ίδιο ανακοινωθέν υπενθυμίζονται τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ιουνίου του 2018 , σύμφωνα με τα οποία, “η Τουρκία απομακρύνεται από την ΕΕ” και οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις είναι ουσιαστικά «στάσιμες».
Η ΕΕ εκφράζει την ανησυχία της για την κατάσταση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Τουρκία, για το κράτος δικαίου και για την “επιδείνωση της ανεξαρτησίας και της λειτουργίας της δικαστικής εξουσίας”. Παράλληλα, αναφέρεται ότι η ΕΕ αναμένει από την Τουρκία να διασφαλίσει ότι τα σχέδιά της για τη δικαστική μεταρρύθμιση θα υλοποιηθούν σύμφωνα με τα πρότυπα της ΕΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Στη συνέχεια, η ΕΕ εκφράζει τη λύπη της για την αυξανόμενη πίεση που ασκείται στην κοινωνία των πολιτών, όπως καταδείχθηκε από το κατηγορητήριο δεκαέξι σημαντικών ακτιβιστών στα τέλη Φεβρουαρίου και εκφράζει την ανησυχία της για τις εκτεταμένες συλλήψεις, συμπεριλαμβανομένων των δημοσιογράφων, την απαγόρευση διαδηλώσεων και άλλων τύπων συγκεντρώσεων. Η ΕΕ καλεί την Τουρκία να αναστρέψει επειγόντως όλα τα μέτρα που έχουν αρνητικό αντίκτυπο στη δικαστική ανεξαρτησία, το κράτος δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες.
Η ΕΕ υπενθυμίζει ότι καταδίκασε αμέσως και κατηγορηματικά την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου του 2016.
Σχετικά με τη διαχείριση της μετανάστευσης, η ΕΕ συγχαίρει την Τουρκία για τις σημαντικές της προσπάθειες στη φιλοξενία περίπου 4 εκατομμυρίων προσφύγων και υπογραμμίζει ότι η συνέχιση της εφαρμογής της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας είναι προς το συμφέρον και των δύο πλευρών.
Εξάλλου, η ΕΕ επαναλαμβάνει τη θέση της σε ό,τι αφορά τις “καλές σχέσεις γειτονίας” που πρέπει να τηρεί η Άγκυρα, υπενθυμίζοντας τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκούa Συμβουλίου του Μαρτίου του 2018 για την Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο και εκφράζοντας “σοβαρή ανησυχία για τις πρόσφατες δηλώσεις της Τουρκίας σχετικά με τις προγραμματισμένες δραστηριότητές της στον τομέα της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης".
Επιπλέον, "η ΕΕ εκφράζει την ικανοποίησή της για τις προσπάθειες του ΟΗΕ για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για την επανένωση της Κύπρου και υπενθυμίζει ότι εξακολουθεί να είναι ζωτικής σημασίας η Τουρκία να δεσμεύεται και να συμβάλλει στη διαδικασία και σε μια δίκαιη, ολοκληρωμένη και βιώσιμη διευθέτηση εντός του πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με τις αρχές της ΕΕ και το κεκτημένο της ΕΕ".
Επισημαίνεται, επίσης, ότι “η Τουρκία είναι σημαντικός εμπορικός εταίρος για την ΕΕ” και ότι οι οικονομικοί δεσμοί μεταξύ τους είναι “ισχυροί”. Σημειώνοντας τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η τουρκική οικονομία, η ΕΕ τονίζει ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν τα γνωστά τρωτά σημεία για τη δημιουργία σταθερών οικονομικών και νομισματικών συνθηκών. Με την αναθεώρηση των σχέσεων στο πλαίσιο της Συμφωνίας Σύνδεσης και Τελωνειακής Ένωσης, η ΕΕ καλεί την Τουρκία να διασφαλίσει ότι η υφιστάμενη Τελωνειακή Ένωση θα λειτουργεί χωρίς διακρίσεις έναντι όλων των κρατών μελών.
Τέλος, η ΕΕ υπογραμμίζει τη στήριξή της προς την Τουρκία για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, ενώ τονίζει ότι όλες οι αντιτρομοκρατικές ενέργειες πρέπει να σέβονται τις αρχές της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του διεθνούς δικαίου. Υπενθυμίζεται, δε, ότι η ΕΕ έχει κάνει έκκληση για επιστροφή σε μια αξιόπιστη και χωρίς αποκλεισμούς πολιτική διευθέτηση της κατάστασης στο νοτιοανατολικό τμήμα της Τουρκίας, βασιζόμενη σε πραγματικό διάλογο που οδηγεί σε βιώσιμη πολιτική λύση.