Στη διάρκεια της ετήσιας ομιλίας του για την κατάσταση του Έθνους, ο Αμερικανός πρόεδρος εξέφρασε την αισιοδοξία του όσον αφορά την πορεία της οικονομίας και έστειλε σαφές μήνυμα ότι πρέπει « να επιταχύνουμε την ανάπτυξη, να ενισχύσουμε τη μεσαία τάξη και να δημιουργήσουμε νέες γέφυρες προς τη μεσαία τάξη».
Προειδοποίησε, μάλιστα, ότι το Κογκρέσο θα εργασθεί για τη μείωση των ανισοτήτων στις ΗΠΑ, εν ανάγκη παρακάμπτοντας το πράσινο φως που χρειάζεται από το κοινοβούλιο.
Μιλώντας για το χαμηλότερο εδώ και πέντε χρόνια ποσοστό ανεργίας και για «μια αγορά ακινήτων που ανακάμπτει», ο Ομπάμα ανέφερε πως είναι «πεπεισμένος ότι αυτή η χρονιά μπορεί να είναι χρονιά δράσης για τις Ηνωμένες Πολιτείες». Πρόσθεσε, όμως, πως, «ακόμη και σε πλήρη ανάκαμψη, υπερβολικά πολλοί Αμερικανοί εργάζονται σκληρότερα από πριν μόνο και μόνο για να τα βγάλουν πέρα» και δήλωσε πως η αποστολή της κυβέρνησης είναι «να ανατρέψει αυτή την τάση».
Ανάμεσα στα μονομερή μέτρα που ανακοίνωσε ο Αμερικανός πρόεδρος, είναι η αύξηση του κατώτατου ωρομισθίου γι' αυτούς που συνάπτουν νέες συμβάσεις εργασίας με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, στα 10,10 δολάρια έναντι των 7,25 που είναι σήμερα.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ ζήτησε από το Κογκρέσο να επεκτείνει αυτό το μέτρο σε όλους τους εργαζομένους. «Αυτό θα βοηθήσει οικογένειες. θα δώσει στους πελάτες των επιχειρήσεων περισσότερα χρήματα για να ξοδέψουν. Δεν περιλαμβάνει κανένα νέο γραφειοκρατικό πρόγραμμα. Συνταχθείτε λοιπόν με την υπόλοιπη χώρα. Πείτε ναι: Δώστε μια αύξηση στην Αμερική!», είπε σχετικά ο Ομπάμα. Το μέτρο που προτείνει θα συνδέσει επίσης για πρώτη φορά τον ελάχιστο μισθό με τον πληθωρισμό.
Ο Αμερικανός πρόεδρος κάλεσε ακόμη τις επιχειρήσεις να αυξήσουν μονομερώς τους μισθούς και να προσλάβουν μακροπρόθεσμα ανέργους και να πληρώνουν τις γυναίκες περισσότερα από τα 77 σεντς που κερδίζουν τώρα για κάθε δολάριο που κερδίζουν οι άνδρες, κάτι για το οποίο δήλωσε πως «μας φέρνει σε δύσκολη θέση».
Επαίνεσε, μάλιστα, τον Τζον Σοράνο, έναν ιδιοκτήτη πιτσαρίας στη Μινεσότα , ο οποίος βρισκόταν ανάμεσα στο κοινό μαζί με έναν από τους νεαρούς υπαλλήλους του, επειδή αύξησε το μισθό των εργαζομένων του σε 10 δολάρια την ώρα. «Ζητώ περισσότεροι επικεφαλής επιχειρήσεων στην Αμερική να ακολουθήσετε το παράδειγμα του Τζον και να κάνετε ό,τι μπορείτε για να αυξήσετε τους μισθούς των εργαζομένων σας», ήταν το μήνυμα του Ομπάμα.
Επιπλέον κάλεσε το Κογκρέσο να παρατείνει τα επιδόματα για 1,6 εκατομμύριο μακροπρόθεσμα ανέργους, τα οποία έληξαν στο τέλος του 2013. «Χρειάζονται τη βοήθειά μας, αλλά το σημαντικότερο είναι πως αυτή η χώρα τους χρειάζεται μέσα στο παιγνίδι», τόνισε και πρόσθεσε: «Γι' αυτό ζητούσα από τους διευθυντές των επιχειρήσεων να δώσουν μια ευκαιρία σε περισσότερους μακροπρόθεσμα ανέργους, μια νέα δουλειά και μια νέα ευκαιρία για να ζήσουν τις οικογένειές τους ... Απόψε ζητώ από κάθε επιχειρηματικό ηγέτη στην Αμερική ... να κάνει το ίδιο».
Αποφασισμένος για δράση ο Ομπάμα μαζί με το Κογκρέσο ή χωρίς
Ορισμένα απ' αυτά τα μέτρα «θα απαιτήσουν μια δράση του Κογκρέσου και ανυπομονώ να εργασθώ μαζί σας», σημείωσε ο Μπαράκ Ομπάμα με μαχητικό τόνο έπειτα από τρία χρόνια στη διάρκεια των οποίων το οικονομικό και κοινωνικό πρόγραμμά του βρήκε αντιμέτωπους τους ρεπουμπλικάνους που έχουν την πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
«Όμως οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν θα μείνουν ακίνητες, ούτε κι εγώ. Συνεπώς, όταν θα μπορώ να παίρνω μέτρα χωρίς να περάσω από τη νομοθετική οδό για να βελτιώσω τις πιθανότητες για περισσότερες αμερικανικές οικογένειες, θα το κάνω», τόνισε σχετικά, αν και το περιθώριο ελιγμών του είναι εξαιρετικά περιορισμένο.
Η δημοκρατική κυβέρνηση και οι ρεπουμπλικάνοι του Κογκρέσου έχουν αρχίσει από το 2011 μια αντιπαράθεση που έφθασε στην κορύφωσή της τον Οκτώβριο, με τη διακοπή της λειτουργίας της ομοσπονδιακής κυβέρνησης για πάνω από δύο εβδομάδες. Έκτοτε επιτεύχθηκε ένας συμβιβασμός για τους μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς προσανατολισμούς, όμως επαπειλούνται και άλλες κρίσεις, όπως σχετικά με μια πολλοστή αύξηση της οροφής του χρέους.
Πολλά μέλη του Κογκρέσου έχουν κατά νου κυρίως το προσωπικό τους μέλλον: ολόκληρη η Βουλή και το ένα τρίτο της Γερουσίας θα αντικατασταθούν τον ερχόμενο Νοέμβριο. Οι Δημοκρατικοί σύμμαχοι του Ομπάμα δεν φαίνεται να έχουν ξεκινήσει καλά για να ξανακερδίσουν μια πλειοψηφία.
«Αυτό που κατά τη γνώμη μου ενώνει τους ανθρώπους σ' αυτή τη χώρα (...) είναι η απλή και βαθιά πίστη στην ιδέα ότι καθένας μπορεί να τα καταφέρει», δήλωσε ο Ομπάμα δίνοντας πολλά παραδείγματα του σχεδίου του να τονώσει την ανάκαμψη μετά την ύφεση του 2007-2009.
Ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος της Βουλής Τζον Μπέινερ δήλωσε πως «έπειτα από πέντε χρόνια (στην εξουσία), ο πρόεδρος Ομπάμα είναι φανερό πως έχει έλλειμμα ιδεών. Με λίγες προτάσεις που υποστηρίζονται από τα δύο κόμματα, οι Αμερικανοί άκουσαν ένα πρόεδρο που ενδιαφέρεται περισσότερο για την ιδεολογία παρά να βρει μια λύση στα προβλήματα που απασχολούν τους ανθρώπους».
"Υπερβολικά πολλοί άνθρωποι τα έχουν χαμένα επειδή οι πολιτικές του προέδρου τους κάνουν τη ζωή πιο δύσκολη", υποστήριξε από την πλευρά της η Κάθι Μακμόρις Ρότζερς, βουλευτής στην οποία είχε ανατεθεί να διατυπώσει την "απάντηση" των ρεπουμπλικάνων στην ομιλία του Ομπάμα. Καταφέρθηκε επίσης εναντίον της μεταρρύθμισης της υγειονομικής ασφάλισης στην οποία προχώρησε ο πρόεδρος, η εκκίνηση της κεντρικής πτυχής της οποίας σηματοδοτήθηκε το φθινόπωρο από σοβαρές αποτυχίες.
Το βράδυ της Τρίτης, ο Ομπάμα, η δημοτικότητα του οποίου έχει μειωθεί τους τελευταίους μήνες, δήλωσε υπερήφανος γι' αυτή τη νομοθεσία και κάλεσε τους συμπατριώτες του να συνεχίσουν να εγγράφονται στην υγειονομική ασφάλιση για να επωφεληθουν απ' αυτή. Ζήτησε επίσης «μια χρονιά δράσης», αφού το 2013 σηματοδοτήθηκε από πολλές οπισθοδρομήσεις, σε ό,τι αφορά τον έλεγχο της κυκλοφορίας των πυροβόλων όπλων.
Όπως συμβαίνει συχνά με τις προεδρικές ομιλίες για την κατάσταση του ¨Εθνους, τα διεθνή ζητήματα απασχόλησαν μόνο ένα μικρό κομμάτι της ομιλίας του. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έβαλαν την Αλ-Κάιντα "στο δρόμο της ήττας", αλλά "η απειλή εξελίχθηκε" και οργανώσεις που συνδέονται μαζί της ριζώνουν αλλού, όπως στην Υεμένη, τη Σομαλία, το Ιράκ και το Μαλί, προειδοποίησε ο πρόεδρος.
Σχετικά με το Ιράν, επανέλαβε πως θα αντιτάξει το βέτο του σε οποιεσδήποτε κυρώσεις ψηφισθούν από το Κογκρέσο όσο διαρκούν οι διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Αναφορικά με την Ουκρανία, θέατρο μιας βίαιης πολιτικής κρίσης, ο Ομπάμα υπογράμμισε πως οι Ηνωμένες Πολιτείες θα υπεραπιστούν "την αρχή ότι ο λαός έχει το δικαίωμα να εκφράζεται ελεύθερα και ειρηνικά και πρέπει να έχει λόγο σε ό,τι αφορά το μέλλον της χώρας".
Ο Αμερικανός πρόεδρος επανέλαβε τέλος την έκκλησή του προς το Κογκρέσο να τον βοηθήσει να κλείσει τη στρατιωτική φυλακή του Γκουαντάναμο στην Κουβα, κάτι που αποτελεί ανεκπλήρωτη υπόσχεση της πρώτης θητείας του.