Της Μαρίας Αρώνη
Αυστηρότερη αλλά και πιο ευέλικτη γίνεται η ενταξιακή διαδικασία για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων που θέλουν να προσχωρήσουν στην ΕΕ, μετά τις αλλαγές που πρότεινε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Προκειμένου να ξεπεραστεί το αδιέξοδο στο οποίο βρέθηκαν η Βόρεια Μακεδονία και η Αλβανία μετά το γαλλικό βέτο τον περασμένο Οκτώβριο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε αλλαγές οι οποίες ικανοποιούν τις απαιτήσεις της Γαλλίας για μια περισσότερο πολιτική και όχι μόνο τεχνική ενταξιακή διαδικασία.
Οι αλλαγές αυτές δεν ισχύουν για τη Σερβία και το Μαυροβούνιο που έχουν ήδη ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, αλλά για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων που βρίσκονται ένα σκαλοπάτι πιο κάτω, όπως η Βόρεια Μακεδονία και η Αλβανία, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και το Κόσοβο. Η Σερβία και το Μαυροβούνιο, αν το επιθυμούν, μπορούν και αυτές να εφαρμόσουν τη νέα ενταξιακή διαδικασία η οποία προσφέρει «πολλά καρότα, αλλά πολύ περισσότερα μαστίγια».
Ένα από τα μαστίγια αφορά στην περίπτωση που η υποψήφια προς ένταξη χώρα δεν τηρεί τις δεσμεύσεις της ή κάνει σοβαρά «πισωγυρίσματα». Σε αυτήν την περίπτωση, προβλέπεται η επανέναρξη της εξέτασης των κεφαλαίων που έχουν ήδη ολοκληρωθεί, καθώς και η αναστολή των διαπραγματεύσεων ή και η πλήρης διακοπή τους αν τα προβλήματα είναι πολύ σοβαρά.
Η πρόταση της Επιτροπής δεν αλλάζει τους κανόνες ένταξης. «Μια υποψήφια χώρα πρέπει να αποδεικνύει ότι η υποψηφιότητά της δεν μπαίνει στον αυτόματο πιλότο και θα πρέπει να αντανακλά τη δική της κοινωνική επιλογή για την εκπλήρωση των υψηλότερων ευρωπαϊκών κανόνων και αξιών», αναφέρεται στην πρόταση της Επιτροπής.
Όλιβερ Βάρχελι: «Εμμένουμε στις συστάσεις μας για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία».
«Στόχος μας παραμένει η πλήρης ένταξη των υποψήφιων χωρών στην ΕΕ. Η Επιτροπή εμμένει σθεναρά στις συστάσεις της για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία», τόνισε ο επίτροπος αρμόδιος για θέματα Διεύρυνσης, Όλιβερ Βάρχελι.
Η Επιτροπή ελπίζει ότι τα κράτη-μέλη θα εγκρίνουν την πρόταση παράλληλα με την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία, πριν από τη Σύνοδο Κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων που θα πραγματοποιηθεί στο Ζάγκρρεμπ στις 6-7 Μαΐου. «Ελπίζουμε ότι η πρόοδος θα επιταχυνθεί για να ληφθεί τελική απόφαση να ξεκινήσουν επισήμως οι διαπραγματεύσεις πριν από τη Σύνοδο Κορυφής που θα πραγματοποιηθεί στο Ζάγκρεμπ», είπε ο Ούγγρος επίτροπος και πρόσθεσε: «Είναι μια γεωπολιτική και στρατηγική επένδυση που ελπίζουμε ότι θα υποστηριχθεί από όλα τα κράτη μέλη».
Η νέα ενταξιακή διαδικασία βασίζεται σε τέσσερις αρχές:
1. Αξιοπιστία: Θα δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στις θεμελιώδεις μεταρρυθμίσεις, αρχής γενομένης από το κράτος δικαίου, τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών και της δημόσιας διοίκησης, καθώς και την οικονομία των υποψήφιων χωρών.
2. Προβλεψιμότητα: Θα πρέπει να υπάρχει μεγαλύτερη σαφήνεια σχετικά με το τί αναμένει η ΕΕ από τις χώρες διεύρυνσης στα διάφορα στάδια της διαδικασίας. Θα προσδιοριστούν καλύτερα οι όροι που θα πρέπει να εκπληρώσουν οι υποψήφιοι προκειμένου να σημειώσουν πρόοδο και παράλληλα θα υπάρχουν κίνητρα όπως π.χ. σταδιακή ένταξη σε επιμέρους πολιτικές της ΕΕ, στην αγορά και τα προγράμματα της ΕΕ εξασφαλίζοντας ίσους όρους ανταγωνισμού και αύξηση της χρηματοδότησης και των επενδύσεων.
3. Δυναμισμός: Τα κεφάλαια διαπραγμάτευσης θα ομαδοποιηθούν σε έξι θεματικές ενότητες. Οι διαπραγματεύσεις θα αρχίζουν για κάθε ομάδα κεφαλαίων ως σύνολο και όχι βάσει μεμονωμένων κεφαλαίων. Οι διαπραγματεύσεις για το κράτος δικαίου θα ειναι οι πρώτες που θα ανοίξουν και οι τελευταίες που θα κλείσουν, ενώ από την πρόοδο σε αυτούς τους τομείς θα εξαρτηθεί ο εν γένει ρυθμός των διαπραγματεύσεων.
4. Ισχυρότερη πολιτική καθοδήγηση: Μεγαλύτερη δέσμευση στα πιο υψηλά ί μέσω τακτικών συνόδων κορυφής ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων και εντατικοποίηση των υπουργικών επαφών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να συμμετέχουν συστηματικότερα στην παρακολούθηση και την επανεξέταση της διαδικασίας.