Στο μυαλό του Ντέιβιντ Κάμερον ήταν όλα τακτοποιημένα μια χαρά. Με τον μικροκομματικό πολιτικό εκβιασμό του δημοψηφίσματος θα έπαιρνε σημαντικά ανταλλάγματα από τους Ευρωπαίους, θα είχε ήδη κατευνάσει τις φωνές της εσωκομματικής αντιπολίτευσης και θα έβγαινε νικητής και τροπαιούχος από τη μάχη, ως ένας πολιτικά ενισχυμένος Πρωθυπουργός. Έτσι προκάλεσε ένα δημοψήφισμα που εξελίχθηκε σε ιστορικό ατύχημα και άνοιξε το κουτί της Πανδώρας για τη Βρετανία και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Όσο για τον ίδιο τον Κάμερον, επειδή η Ιστορία εκδικείται, ίσως να μην του επιτρέψει να παραμείνει στο πόστο του ούτε καν το τρίμηνο που ζήτησε μέχρι να παραδώσει τα ηνία της χώρας σε έναν νέο Πρωθυπουργό.
Οι υπέρμαχοι του Brexit επιμένουν ότι πρέπει οι πολίτες να αποφασίζουν δημοκρατικά ανά πάσα στιγμή για τις μεγάλες επιλογές που τους αφορούν. Όμως τα πραγματικά δημοκρατικά καθεστώτα έχουν δικλείδες ασφαλείας για την προστασία των μειονοτήτων, ή για τις αναθεωρήσεις του συνταγματικού χάρτη (η Βρετανία όντας και σε αυτό η εξαίρεση δεν διαθέτει γραπτό Σύνταγμα) με αυξημένα ποσοστά που δεν επιτρέπουν σε συγκυριακές πλειοψηφίες να βάζουν τις χώρες σε περιπέτειες.
Εδώ πρόκειται για την δημοκρατία του ενός τρίτου, αφού στο δημοψήφισμα συμμετείχε περίπου το 70% των ψηφοφόρων που αποφάσισε με 52% την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Επομένως το 36,4% των ψηφοφόρων έλαβε εκ μέρους της Βρετανίας μια γιγαντιαίων διαστάσεων ιστορική απόφαση δεσμεύοντας τις επόμενες γενιές σε μια απομόνωση από την υπόλοιπη Ευρώπη. Είναι αυτό δημοκρατία ή μια ρώσικη ρουλέτα των εθνών;
Η ψήφος στο βρετανικό δημοψήφισμα ήταν πρωτίστως ψήφος διαμαρτυρίας απέναντι σε ένα φθαρμένο πολιτικό σύστημα, αλλά ταυτόχρονα είχε και ταξικό και γεωγραφικό και εθνοτικό πρόσημο. Κι αυτό είναι η θρυαλλίδα που απειλεί να τινάξει στον αέρα το Ηνωμένο Βασίλειο, μετατρέποντάς το σε ένα διαιρεμένο βασίλειο. Η εργατική τάξη και τα άλλα χαμηλά κοινωνικά στρώματα κυρίως στην επαρχία ψήφισαν σχεδόν μονοκούκι το Brexit. Οι πιο μορφωμένοι και πλούσιοι και οι κάτοικοι των μεγάλων αστικών κέντρων επέλεξαν την παραμονή στην ΕΕ, όπως επίσης οι Σκωτσέζοι και οι Βορειο-ιρλανδοί.
Τώρα όλοι ζητούν απόσχιση κι εκτός από τους ακροδεξιούς εφιάλτες ξυπνούν και όλοι οι υφέρποντες εθνικισμοί. Ανάμεσα στα παράλογα που ακούγονται αυτές τις ημέρες είναι και οι ανοησίες περί απόσχισης του Λονδίνου από τη Μεγάλη Βρετανία και η ανακήρυξή του σε ανεξάρτητο κρατίδιο.
Στο άρθρο μου την περασμένη εβδομάδα, πριν από το δημοψήφισμα, είχα επιλέξει τον τίτλο «Τι έφερε το Brexit» όχι τόσο για να καταθέσω την πρόβλεψή μου, όσο κυρίως για να ξορκίσω το κακό που έβλεπα να έρχεται. Η χειρότερη συνέπεια του Brexit που αφορά και μας τους Έλληνες είναι η αστάθεια και η περαιτέρω οικονομική επιβράδυνση στην Ένωση.
Η Ευρώπη απροετοίμαστη και σαστισμένη για τις σαρωτικές συνέπειες του Brexit, οχυρώνεται πίσω από μια μπλαζέ στάση δήθεν αδιαφορίας και business as usual. Θα είναι καταστροφικό για την Ένωση αν το έλλειμμα ηγεσίας που οδήγησε τη Βρετανία στο δημοψήφισμα συνοδευτεί από έλλειμμα ηγεσίας και στην Ευρώπη, μιας ηγεσίας που καλείται να κουμαντάρει το σκάφος της ΕΕ στα φουρτουνιασμένα νερά της κρίσης.