Εκμεταλλευόμενος σχεδόν κάθε δημόσια ομιλία του τον τελευταίο καιρό, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θέτει με μια κουραστικά επαναλαμβανόμενη κανονικότητα ζήτημα αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάννης. Όμως τα σύνορα της καρδιάς δεν έχουν σύνορα και η αναθεώρηση μιας Συνθήκης, έναν αιώνα μετά την υπογραφή της από 17 κράτη δεν έχει ιστορικό προηγούμενο.
Ο μοναδικός τρόπος αλλαγής των συνόρων στη σύγχρονη ιστορία ήταν ο πόλεμος. Και ο πόλεμος κατά του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία και το Ιράκ δίνουν στην Τουρκία, που επιδιώκει την όλο και πιο ενεργή ανάμιξή της, μια ιστορική ευκαιρία. Ο Ερντογάν που θέλει να συνδέσει το όνομά του με ένα καινούργιο εθνικό αφήγημα για την Τουρκία εκατό χρόνια μετά την ίδρυσή της, είναι φυσικό να σπεύσει να αδράξει αυτή την ευκαιρία.
Η διεθνής κοινότητα, όταν ακούει τα κηρύγματα του Προέδρου της Τουρκίας για τα σύνορα της καρδιάς, διαβάζει ανάμεσα στις γραμμές Μοσούλη, Κιρκούκ, πετρέλαια και ζώνη ασφαλείας στη Βόρεια Συρία. Οι Αμερικανοί που θέλουν την ίδρυση κουρδικού κράτους στην περιοχή ενοχλούνται από τις τουρκικές διεκδικήσεις. Οι Ευρωπαίοι φοβούνται τον τουρκικό επεκτατισμό και απαιτούν τήρηση των διεθνών κανόνων και εφαρμογή της συμφωνίας για το προσφυγικό. Οι Ρώσοι που έχουν εγκλωβισθεί στη στήριξη του Άσαντ και τη διατήρηση του στάτους κβο στη Συρία θέλουν τη συμμαχία της Τουρκίας στη ματαίωση των αμερικανικών σχεδίων, αλλά έχουν τις δικές τους κόκκινες γραμμές. Πρόκειται στην ουσία για μια Βαβέλ συμφερόντων που για να συναινέσει σε αλλαγή συνόρων, πρέπει να έχουν αποτυπωθεί και με το παραπάνω αυτές οι αλλαγές επί του εδάφους.
Η επαγγελλόμενη από τον εκλεγέντα Πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ αμερικανο-ρωσική προσέγγιση και η επικράτηση στις γαλλικές προκριματικές εκλογές του Φρανσουά Φιγιόν, που είναι επίσης υπέρμαχος της προσέγγισης με τη Μόσχα αλλάζει τις ισορροπίες και απομακρύνει εκ πρώτης όψεως την Τουρκία από το τραπέζι της επόμενης ημέρας. Γι’ αυτό ο Ερντογάν βιάζεται και δεν κρύβει τις προθέσεις του.
Βάζοντας στην ατζέντα των τουρκικών ενδιαφερόντων τα νησιά του Αιγαίου, τη Θράκη, την Κύπρο, τη Θεσσαλονίκη, τη Βοσνία και διεκδικώντας πατρικό ενδιαφέρον μέχρι και για τους Τάταρους της Κριμαίας, ο Ερντογάν αναβιώνει τον οθωμανικό μεγαλοϊδεατισμό διεκδικώντας για τη χώρα του έναν πολύ σημαντικότερο ρόλο από αυτόν που της επιτρέπει η σημερινή γεωπολιτική πραγματικότητα.
Κυρίως όμως θέλει να ριζώσει την πολιτική του ηγεμονία στο εσωτερικό. Μετά τις εκτεταμένες εκκαθαρίσεις κεμαλιστών και οπαδών του Γκιουλέν στον απόηχο του αποτυχημένου πραξικοπήματος και τον αποκεφαλισμό της κουρδικής πολιτικής εκπροσώπησης, ο Ερντογάν δημιουργεί πολιτική βεντέτα με τον αρχηγό της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης Κεμάλ Κιλιντσντάρογλου. Ο στόχος είναι διπλός: Να κτυπηθεί ο κεμαλισμός και να επιβληθεί το προεδρικό σύστημα ως εύλογη ωρίμανση και αποκρυστάλλωση του ταραγμένου πολιτικού σκηνικού.
Ο Ερντογάν μοιάζει να ασφυκτιά μέσα στα στενά όρια της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας της χώρας του και θέλει να επιβάλει τον δικό του πολιτικό νόμο ως ο πανίσχυρος Πρόεδρος, ο νέος σουλτάνος, που θα οδηγήσει την Τουρκία στα μεγαλεία της οθωμανικής παντοκρατορίας. Έναν αιώνα μετά την ίδρυση της τουρκικής δημοκρατίας μέσα στα σύνορα που όρισε η Συνθήκη της Λωζάννης, ο Ερντογάν μιλάει για τα σύνορα της καρδιάς του, που είναι πολύ ευρύτερα από αυτά που προβλέπει η Συνθήκη. Κι αν δεν περιλαμβάνουν την ίδια τη Λωζάννη, φτάνουν τουλάχιστον μέχρι τις πύλες της Βιέννης. Μεγάλη καρδιά…