Μπροστά σε μεγάλο ιστορικό σταυροδρόμι βρίσκεται η Ευρώπη, που παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα τις εξελίξεις μετά το ΟΧΙ των Ιταλών στις συνταγματικές μεταρρυθμίσεις, που θα εναρμόνιζαν το ιταλικό πολιτικό σύστημα με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά, περιορίζοντας τις εξουσίες της Γερουσίας και κάνοντας πιο Πρωθυπουργο-κεντρική την πολιτική ζωή της χώρας. Το ΟΧΙ όμως των Ιταλών ήταν ξεκάθαρο με 20 μονάδες διαφορά. Και δεν είναι τυχαίο ότι οι πρώτοι που έσπευσαν να πανηγυρίσουν για το αποτέλεσμα ήταν η Μαρίν Λεπέν και ο Νάιτζελ Φαράζ.
Οι δυνάμεις που είχαν στοιχηθεί στο κάθε στρατόπεδο, έδιναν στην αναμέτρηση το χαρακτήρα της ψήφου υπέρ ή κατά των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης κι αυτός ήταν ο λόγος που κορυφαίοι Ευρωπαίοι παράγοντες παρενέβησαν υπέρ του Ρέντσι και των μεταρρυθμίσεων, ανάμεσά τους και ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε (τι το ‘θελε;).
Παρεπόμενο του δημοψηφίσματος είναι η ενίσχυση των λαϊκιστικών δυνάμεων που στηρίζουν τον Μπέπε Γκρίλο και το κόμμα του, το Κίνημα των Πέντε Αστέρων. Στις ιταλικές κάλπες, που θα στηθούν αργά ή γρήγορα, θα είναι κατά πάσα πιθανότητα πρώτο κόμμα και με διαφορά.
Η ήττα του στρατοπέδου των ευρωπαϊστών στην Ιταλία πυροδοτεί και οικονομικές εξελίξεις, που αν δεν ήταν ο Ντράγκι κεντρικός τραπεζίτης θα έσπειραν πολύ μεγαλύτερη ανησυχία. Ήδη πάντως οι αγορές αντιδρούν στα σενάρια για την επόμενη ημέρα στην Ιταλία, την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης που μπαίνει στο μάτι του κυκλώνα.
Για να μπορέσει η Ευρώπη να απορροφήσει τους κραδασμούς από τον ιταλικό σεισμό, δεν αρκούν τα συνήθη ευχολόγια. Χρειάζεται άμεση στροφή στην πολιτική της άκριτης λιτότητας. Ήδη ο ΟΟΣΑ συνιστά στην ευρωζώνη να αυξήσει τις δημόσιες επενδύσεις για να τονώσει την αναιμική ανάπτυξη, ενισχύοντας έτσι και τις αναδυόμενες αγορές και σπρώχνοντας προς τα εμπρός ολόκληρο τον πλανήτη. Η συμπίεση των πιο ευάλωτων κοινωνικών στρωμάτων με τον ορυμαγδό περιοριστικών μέτρων μόνο την ακροδεξιά και τους λαϊκιστές ευνοεί.
Και μπορεί στην Αυστρία να αποφεύχθηκε το ιστορικό ατύχημα και οι πολίτες να έφραξαν τον δρόμο στον ακροδεξιό Νόρμπερτ Χόφερ, αναδεικνύοντας ως πρόεδρο της χώρας τον ανεξάρτητο πρώην πρόεδρο των Πρασίνων Αλεξάντερ φαν ντερ Μπέλεν, όμως οι κοινωνίες στην Ευρώπη παραμένουν διχασμένες.
Το προσφυγικό και το μεταναστευτικό, σε συνδυασμό με τις ωμότητες του ISIS, έχουν πυροδοτήσει αντιδραστικά ένστικτα στις κοινωνίες, που βλέπουν τους δύστυχους πρόσφυγες ως ενδεχόμενη τρομοκρατική απειλή. Μαζί με την παραδοσιακή ξενοφοβία των συντηρητικών στρωμάτων το μίγμα γίνεται εκρηκτικό. Κι εύκολα οι νέοι μας που βλέπουν μια Ευρώπη χωρίς όραμα, με λάθος προσανατολισμό, χωρίς πυξίδα σε έναν πλανήτη που αντιμετωπίζει όλο και πιο σύνθετες προκλήσεις, προσχωρούν στις εύκολες λύσεις του λαϊκισμού.
Ο ηλικιακός διχασμός της Ευρώπης αποτυπώθηκε με θαυμαστή ακρίβεια στις ιταλικές ψήφους: Στους ψηφοφόρους κάτω των 35 ετών το ΟΧΙ κατέγραψε σαρωτικά ποσοστά της τάξης του 80% ενώ οι άνω των 55 ψήφισαν στην πλειοψηφία τους υπέρ του ΝΑΙ. Πρέπει λοιπόν επειγόντως το ευρωπαϊκό όραμα να ανανεωθεί και να γίνει κτήμα και όνειρο της νέας γενιάς. Μια Ευρώπη που καταδικάζει τα παιδιά της στην ξενιτιά, στην απομόνωση, στην έλλειψη προοπτικής, τα δίνει βορά στους κάθε λογής δημοκόπους και λαϊκιστές. Και το τίμημα θα το πληρώσουμε όλοι. Χρειάζεται επειγόντως αλλαγή πορείας!