Η απώλεια της Βρετανίας που ενεργοποιεί το άρθρο 50 στερεί από την Ευρώπη ένα σημαντικό μέλος και μικραίνει το μέγεθός της και σε οικονομική και σε πολιτική ισχύ. Όμως είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.
Κάτω από την επιφάνεια σιγοβράζει ένας ακήρυκτος πόλεμος ανάμεσα στις δυνάμεις που θέλουν μια φεντεραλιστική Ευρώπη, τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, και τις φυγόκεντρες δυνάμεις που θέλουν λιγότερη εξάρτηση από τις Βρυξέλλες, ει δυνατόν, μια Ευρωπαϊκή Ένωση αλά καρτ.
Με τη συνταγή που προβλέπει η Νέα Συνθήκη της Ρώμης που υπέγραψαν οι 27 ηγέτες, οι ισχυροί του κέντρου θα προχωρούν με γοργά και σταθερά βήματα προς πλήρη ενοποίηση και οικονομική ανάπτυξη και η περιφέρεια θα παραπαίει εξασφαλίζοντας μεν μια αγορά για τους ισχυρούς, αλλά αδυνατώντας να ακολουθήσει τον βηματισμό τους. Μια πολυδιασπασμένη Ευρώπη δεν θα αναγκάσει τους αδύναμους να επιταχύνουν το βήμα, όπως πιστεύουν οι θιασώτες αυτής της προσέγγισης, αλλά αντίθετα θα ενισχύσει τις διαλυτικές τάσεις.
Ήδη ο λαϊκισμός, ο ρατσισμός και οι ακραίες πολιτικές απόψεις ενισχύονται με ραγδαίους ρυθμούς σε πολλές χώρες της Ένωσης. Και μπορεί να κερδήθηκε η μάχη της Ολλανδίας, εν μέρει και χάρις στην αντιπαλότητα με τον Ερντογάν και στην υιοθέτηση ακραίων τακτικών που δεν συνάδουν με τις ευρωπαϊκές διπλωματικές παραδόσεις, όμως ο πόλεμος της Ευρώπης με τον ίδιον της τον εαυτό μαίνεται.
Κοινωνικές κατακτήσεις δεκαετιών θυσιάζονται στο βωμό της άκρατης λιτότητας και της αναζήτησης ανορθόδοξων μεθόδων που θα αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα της Γηραιάς Ηπείρου στον παγκόσμιο οικονομικό στίβο. Για να ανταγωνιστείς όμως οικονομίες όπως η κινεζική δεν πρέπει να ρίξεις το επίπεδο των εργασιακών δικαιωμάτων και των μισθών στα επίπεδα της Κίνας. Πρέπει να παράγεις πολύ καλύτερα προϊόντα, που η ποιότητά τους θα δικαιολογεί την τιμή τους.
Η επικράτηση του Ντόναλντ Τραμπ στην αμερικανική πολιτική σκηνή παίζει καταλυτικό ρόλο στις εσωτερικές διαδικασίες της Ένωσης. Ήδη οι βάσεις για μια Ευρώπη πολλών ταχυτήτων έχουν μπει και επίσημα και ο βορειο-ευρωπαϊκός πυρήνας ονειρεύεται κιόλας μια Ένωση ομόκεντρων κύκλων. Στόχος είναι να κάνει πιο ισχυρό το ευρωπαϊκό κέντρο, ώστε να θωρακίσει τα επιτεύγματα των έξι δεκαετιών από ενδεχόμενη υπερατλαντική απειλή, καθώς οι ΗΠΑ του Τραμπ δεν κρύβουν πλέον ότι βλέπουν την Ευρώπη ανταγωνιστικά.
Στο οικονομικό πεδίο, η έτσι κι αλλιώς θνησιγενής διαπραγμάτευση για τη διατλαντική συμφωνία εμπορίου, που είχε επικριθεί ανοικτά από τη Γαλλία και κεκαλυμμένα και από άλλες ευρωπαϊκές χώρες ως μονομερής υπέρ των ΗΠΑ μπήκε στο ράφι. Έχουν μάλιστα ακουστεί από την άλλη άκρη του Ατλαντικού απειλές για υπέρογκους δασμούς στα ευρωπαϊκά προϊόντα, στο πλαίσιο ενός αναγεννημένου προστατευτισμού.
Στο στρατιωτικό πεδίο, ο καταλυτικός ρόλος του Τραμπ άρχισε να διαφαίνεται, καθώς για πρώτη φορά άνοιξε στα σοβαρά η συζήτηση για τη δημιουργία ευρωπαϊκού στρατού που θα υπερασπίζεται τα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης. Η (εύλογη και δίκαια) απαίτηση του Αμερικανού Προέδρου να ξοδεύουν όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ το 2% του ΑΕΠ τους, όπως ορίζει η Χάρτα της Συμμαχίας, η διαφαινόμενη προσέγγιση των ΗΠΑ με τη Μόσχα και η δημόσια ρητορική κατά του ΝΑΤΟ πυροδότησαν μεγάλο προβληματισμό, ειδικά στις βαλτικές χώρες, λόγω της γειτνίασης με τη Ρωσία. Με πυρήνα και πρότυπο τη FRONTEX, η Επιτροπή θέλει πλέον να προχωρήσει στη δημιουργία ανεξάρτητης και ισχυρής συνοριοφυλακής με υπολογίσιμη αποτρεπτική ισχύ.
Η σημερινή Ευρώπη, παρότι έχει κάνει σημαντικά βήματα προς την ενοποίησή της σε όλα τα πεδία κι έχει καταγράψει σημαντικές κατακτήσεις που συνθέτουν το κοινοτικό κεκτημένο, κατάφερε να απέχει παρασάγγας από το όραμα των θεμελιωτών της. Κι αν δεν επιστρέψει στις ρίζες της, θα καταντήσει μια σύγχρονη Βαβέλ, όπου η σύγχυση των γλωσσών, των επιδιώξεων και των ονείρων θα οδηγήσει στην κατάρρευση το μεγάλο και λαμπερό ευρωπαϊκό οικοδόμημα.