Η απόφαση του Eurogroup που απομακρύνει προς το παρόν τη χώρα από το φάσμα της χρεοκοπίας, αν αποτιμηθεί ψύχραιμα και χωρίς κομματικά γυαλιά, έχει και θετικά και αρνητικά στοιχεία, αλλά και στοιχεία που μοιάζουν θετικά και μπορεί να γυρίσουν μπούμεραγκ. Στόχος όλων των πολιτικών δυνάμεων της χώρας πρέπει να είναι να εκμεταλλευθούμε τα θετικά για να βγει επιτέλους η Ελλάδα από τον Γολγοθά των αλλεπάλληλων μνημονίων. Όσο για τα αρνητικά, πρέπει να δοθούν πολλές ακόμη μάχες για να ξεκαθαρίσει πλήρως το τοπίο για τη βιωσιμότητα, κι επομένως την ελάφρυνση, του χρέους.
Πρώτο θετικό στοιχείο είναι η ολοκλήρωση – επιτέλους- της δεύτερης αξιολόγησης και η εκταμίευση της δόσης των 8,5 δισ. ευρώ, που βγάζει τη χώρα από μια νέα περιπέτεια ανάλογη με αυτήν του καλοκαιριού του 2015.
Θετικό είναι επίσης ότι δεν πέρασε η θέση του Σόιμπλε για πλεονάσματα 3,5% του ΑΕΠ για δέκα χρόνια, αλλά μόνο για πέντε. Τώρα βέβαια το να είσαι υποχρεωμένος να παρουσιάζεις πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 2% μέχρι το 2060, ούτε εύκολο είναι, ούτε είμαι βέβαιος ότι υπάρχει ανάλογο ιστορικό προηγούμενο. Το 2% όμως ακούγεται σίγουρα καλύτερο από το 3,5%. Αλλά θα είναι μαραθώνιος σε ανηφόρα.
Η ιστορία θυμίζει τον μύθο του Νασρεντίν Χότζα και του φτωχού πολύτεκνου οικογενειάρχη, που τού παραπονέθηκε ότι η οικογένεια δεν χωράει στο μικρό του σπίτι. Τότε ο Χότζας τον συμβούλεψε να πάρει τα ζώα του από την αυλή και να τα βάλει όλα μέσα στο σπίτι μαζί με την οικογένειά του. Έξαλλος την άλλη ημέρα πήγε στον Χότζα και τού είπε ότι η κατάσταση είναι πλέον αφόρητη. Ο Χότζας τού συνέστησε να βγάλει τις όρνιθες από το σπίτι. Και κάθε μέρα αφαιρούσε και κάποιο ζώο. Στο τέλος, αφού έβγαλε ένα-ένα όλα τα ζώα, ο φτωχός οικογενειάρχης πήγε κατευχαριστημένος στο Χότζα και είπε: Ανασάναμε επιτέλους. Κάπως έτσι θα είναι η κατάσταση το 2023, όταν από το 3,5% θα μπορούμε να έχουμε 2% πρωτογενές πλεόνασμα.
Θετική είναι και η σαφής αναφορά για τέλος του προγράμματος το 2018, που δείχνει φως στο τούνελ των μνημονίων. Αλλά με το τρενάρισμα των αξιολογήσεων, κάποιες φορές λόγω δικών μας καθυστερήσεων και άλλες εξαιτίας εσωτερικών αντιθέσεων στο μέτωπο των δανειστών ή σκοπιμοτήτων, τα χρονοδιαγράμματα κάθε άλλο παρά εγγυημένα είναι.
Αρνητικό στοιχείο είναι ότι οι δεσμεύσεις για την ελάφρυνση του χρέους είναι σίγουρα ασαφείς. Αλλά υπάρχει πεδίο δόξης λαμπρό για τους Έλληνες διαπραγματευτές, που σε αυτό το μέτωπο έχουν αρωγό και το ΔΝΤ. Κράτησα μια κουβέντα της Λαγκάρντ για τη συγκεκριμενοποίηση των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους. “Sooner rather than later”.
Με άλλα λόγια θα πιέσει κι εκείνη από την πλευρά της να δοθεί η συνταγή πριν από τον Αύγουστο του 2018.
Με το χρέος σε εκκρεμότητα, η απόφαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για ένταξη της Ελλάδας στην ποσοτική χαλάρωση, είναι στον αέρα.
Όσο για τη σύνδεση της ελάφρυνσης του χρέους με την ανάπτυξη, μπορεί να είναι σωσίβιο, αν δεν πάνε καλά οι αναπτυξιακοί ρυθμοί, αλλά κινδυνεύει να γίνει και θηλειά για την ελληνική οικονομία, που θα είναι υποχρεωμένη αντί να επενδύσει τους καρπούς της ανάπτυξης στην οικονομία και την κοινωνία, να ξεπληρώνει μεγαλύτερο μέρος του χρέους για να το κάνει βιώσιμο.
Το κρίσιμο σημείο είναι, αν ως χώρα και ως πολιτική ηγεσία θα χρησιμοποιήσουμε την ευκαιρία της απόφασης του Eurogroup, για να πυροδοτήσουμε τη λεγόμενη επανέναρξη της οικονομίας, με συγκεκριμένο σχέδιο, ώστε να επιτύχουμε ρυθμούς ανάπτυξης τέτοιους, που να δώσουν ανάσα στην αγορά και στον κόσμο που υποφέρει. Ή αν θα αναλωθούμε για μία ακόμη φορά, όπως έγινε το 2014, στις κομματικές έριδες και σκοπιμότητες, βυθίζοντας περισσότερο την οικονομία και την κοινωνία μας στην κρίση. Και τότε, το φως στο τούνελ θα μετατραπεί σε Σισύφειο Γολγοθά.