Κολυμπώντας στο ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ του Στράτου Καλαφάτη έχεις την εντύπωση ότι κολυμπάς και ατενίζεις το άπειρο, ότι η ματιά φτάνει μακριά εκεί που δεν υπάρχουν σύνορα και γραμμές εκεί που όλα είναι τόσο φωτεινά όσο και σκοτεινά. Σε μία πόλη ιδιαίτερη και μοναδική που μπορεί να ξεβράσει μνήμες. Σ ένα ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ άναρχο και γοητευτικό που χάνεται στο βάθος του χρόνου όπως σημειώνει και ο ίδιος. Σε ένα φωτογραφικό – εικαστικό έργο που σε κάνει να μένεις, να το κοιτάς για ώρα, να ξεπερνάς την φαντασία σου, να αναζητάς γνωστά και μη σημεία, να νοσταλγείς, να χάνεσαι, να ανακαλύπτεις ξανά, να προβληματίζεσαι, να ψάχνεις ανθρώπινο βίωμα.
Σ ένα ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ, κάπου στην μέση του πουθενά υπάρχει ελπίδα... Η τέχνη σε ωθεί να παρατηρείς και να κοιτάς γύρω σου. Να βλέπεις τις αλλαγές στην φύση, τις αλλαγές σε σένα, ακόμα και αν βρίσκεσαι στην μέση μιας υδάτινης πόλης μπλε. Σ ένα ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ διαφορετικό, χωρίς το θόρυβο και την πολυκοσμία.
Ένα ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ που έχει ταξιδέψει πολύ.. γιατί είναι η φύση του αυτή. Μία ιδέα, μία συλλογή που τέθηκε από τους επιμελητές της 10ης Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας για την ελληνική συμμετοχή. Μία συλλογή που συνεχίζει και ταξιδεύει, αναγεννιέται και συμπληρώνεται. Γιατί υπάρχουν εργασίες που δεν τελειώνουν ποτέ. Μας οδηγούν σε άνω τελείες περιμένοντας την επόμενη αφορμή για να ξανά δημιουργήσουμε τις επόμενες εικόνες.
Ο Στράτος Καλαφάτης είναι «ζωγράφος» και φωτογράφος μαζί. Γιατί πρώτα «ζωγραφίζει» μνήμες στο μυαλό του και έπειτα τις φωτογραφίζει. Ένας καλλιτέχνης με σπουδαία και αξιόλογη πορεία στο χώρο, με ατομικές εκθέσεις σε Ελλάδα, Τουρκία, Ισπανία, Αμερική καθώς επίσης και δεκάδες ομαδικές εκθέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό… με έργα του να έχουν διακριθεί, βραβευτεί και να ανήκουν σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές. Μιλώντας στην Κατερίνα Καρσιώτη, ο Σταύρος Καλαφάτης προσπαθεί να αποτυπώσει και με λόγια την ξεχωριστή εικαστική, φωτογραφική ματιά του, που είναι ανήσυχη, γεμάτη χρώματα, σχέδια, φιγούρες, τόπους...
Πως προέκυψε η Ιδέα του Αρχιπελάγους ως φωτογραφική – εικαστική αναζήτηση;
Η μέθοδος και το σκεπτικό όλου αυτού του εγχειρήματος τέθηκε από τους επιμελητές της 10ης Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας. Η Κατερίνα Κοτζιά, ο Ηλίας Κωνσταντόπουλος, ο Λόης Παπαδόπουλος και η Κορίνα Φιλοξενίδου έθεσαν την ιδέα αυτή ως άξονα της ελληνικής συμμετοχής. Ξεκίνησα το ταξίδι του Αρχιπελάγους, από τη γενέτειρά μου, ένα απόγευμα, αρχές του καλοκαιριού. Η Καβάλα, το βορειότερο λιμάνι του Αιγαίου, ήταν η ιδανική αφετηρία, μα πρωτίστως, η πόλη όπου μεγάλωσα και έμαθα τη θάλασσα. Ακολούθησα τυχαίες διαδρομές από λιμάνι σε λιμάνι αλλάζοντας συχνά κατευθύνσεις και πλεούμενα. Υπήρχε η επιθυμία της περιγραφής μιας υδάτινης πόλης, στους περίπλοκους δρόμους της οποίας θα μπορούσε κανείς να χαθεί. Η ποιητική διάθεση της περιπλάνησης και της οπτικής μου, ήρθε να ισορροπήσει με τον τελικό στόχο αυτής της εργασίας, την παρουσίασή της σε μία σπουδαία έκθεση αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος.
Μέσα από την δική σου φωτογραφική μελέτη τελικά το ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ τι είδους «πόλη» είναι;
Είναι μία πόλη άναρχη, γοητευτική γεμάτη φώς και σκοτάδι που χάνεται στο βάθος του χρόνου.
Το ότι είσαι ένας άνθρωπος που η θάλασσα είναι βίωμα σου από μικρό παιδί πως επηρέασε.. Είναι και το στοιχείο φαντάζομαι της μνήμης που ολοκληρώνει το φωτογραφικό σου έργο;
Πώς θα φωτογράφιζα το Αρχιπέλαγος αν το αντίκριζα για πρώτη φορά; Η απάντηση ίσως υπάρχει στις φωτογραφίες της Saga στην Ιαπωνία. Όταν έφτασα εκεί συνάντησα έναν άλλον πλανήτη. Ανακάλυψα τα πάντα με την περιέργεια και την «αθωότητα» του παιδιού που διψάει να γνωρίσει τον κόσμο. Το ίδιο ισχύει εν μέρει και με την εργασία του Άθου. Τη θάλασσα την έζησα στο πετσί μου, μεγάλωσα δίπλα της και δεν την αποχωρίστηκα ποτέ. Ωστόσο, η συνολική μνήμη, τα βιώματα, οι εμπειρίες, οι αδυναμίες και οι φόβοι μου αποτελούν τα εργαλεία και την πρώτη ύλη για το έργο μου.
Το ότι πρόκειται για έναν κόσμο που η θέαση του δεν είναι καθημερινή θεωρείς πως τον καθιστά ακόμα πιο μαγικό;
Γράφω στον πρόλογο του ομότιτλου βιβλίου από τίς εκδόσεις Άγρα . ‘’Τη θάλασσα την γνώρισα μέσα από τον ήχο της. Έφτανε τα βράδια τραχύς, ρυθμικός στο παιδικό μου δωμάτιο. Η εικόνα της ήταν τόσο παρούσα που σχεδόν μου διέφευγε. Γινόταν ένα με τους λόφους της Καλαμίτσας, σ’ ένα τοπίο δεδομένο, όσο και η πράξη της αναπνοής.’’ Αυτή η σχέση με το υδάτινο στοιχείο παραμένει αναλλοίωτη και αδιάληπτη μέχρι σήμερα. Παραμένει το ίδιο μεταφυσική ακατανόητη και αναγκαία.
Μία ελληνική σημαία στην μέση του απέραντου γαλάζιου κόσμου είναι μία ελπίδα, είναι το αντίθετο αυτής, είναι η μνήμη ή το ξεθώριασμα, είναι ο αποχωρισμός;
Η σημαία είναι ένα σύμβολο. Είναι μία κατάφαση. Είναι η παρουσία, η κτήση, η ελπίδα και η απροσδιόριστη περηφάνια. Είμαστε εμείς και ένα κάλεσμα για όσους θέλουν να μοιραστούν.
Όταν η συλλογή παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στην Βενετία και σε αντίθεση με την θέαση ενός άλλου ελληνικού ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΥΣ που πιθανώς είχαν στο μυαλό τους ή είχαν βιώσει οι επισκέπτες .. πως αντίκριζαν την συλλογή.. συλλογή χωρίς κοσμοσυρροή και θόρυβο...
Η πρόταση και η σκέψη των τεσσάρων Ελλήνων, επιτρόπων της Biennaleήταν ξεκάθαρη. ‘’Το ΑΙΓΑΙΟ ΜΙΑ ΔΙΑΣΠΑΡΤΗ ΠΟΛΗ’’. Το Αιγαίο που δεν είναι το γραφικό υπόλοιπο ενός ατελούς εκσυγχρονισμού ή μια περιοχή της γής που διέφυγε την επίσκεψη της ανάπτυξης. Το Αιγαίο δεν είναι ένας αναχρονισμός, είναι μία διαφορετική μετάπολη. Αυτό το πλαίσιο ήταν αρκετό για να ορίσει την προσέγγιση και την ανάγνωση του συνολικού εγχειρήματος.
Θα φωτογραφίσεις ξανά το ΑΡΧΙΠΕΛΑΓΟΣ, θα αποτελέσει μία απέραντη φωτογραφική μελέτη και αναζήτηση όπως απέραντο διαφαίνεται και αυτό;
Υπάρχουν εργασίες που δεν τελειώνουν ποτέ. Μας οδηγούν σε άνω τελείες περιμένοντας την επόμενη αφορμή για να ξανά δημιουργήσουμε τις επόμενες εικόνες.
Η Έκθεση θα παραμείνει ανοιχτή έως τις 20 Απριλίου 2019.
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη – Παρασκευή: 12.00 – 18.00 και Σάββατο: 11.00 – 17.00.