Του Θανάση Κ. Τσίτσα
Όλο και λιγότερη διάθεση υπάρχει από ευρωπαϊκές χώρες να επιστρέψει το ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα την ώρα που στην έδρα του Ταμείου αμφιταλαντεύονται: να ανακοινώσει η Κριστίν Λαγκάρντ στα τέλη του 2016 ότι δεν θα επιστρέψει με χρηματοδότηση στο ελληνικό πρόγραμμα και να περιοριστεί στο ρόλο του ειδικού τεχνικού συμβούλου ή να παρατείνει την απόφαση για πλήρη αποχώρηση του μετά τις γερμανικές εκλογές του 2017;
Στη μυστική συνάντηση στο περιθώριο της ετήσιας συνόδου του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ουάσιγκτον μεταξύ των Πόουλ Τόμσεν από το ΔΝΤ, Μπενουά Κερέ από την ΕΚΤ, Μάρκο Μπούτι από την Κομισιόν και Κλάους Ρέγκλινγκ από τον ESM, όπου συζητήθηκαν όλα τα πιθανά σενάρια για την Ελλάδα, επιβεβαιώθηκε πλήρως το “πολιτικό αδιέξοδο” αναφορικά με το χρέος και τη διαχείριση του, η οποία συνδέεται και άμεσα με τη χρηματοδοτική συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα. Η πολιτική συζήτηση, η οποία ήταν να γίνει σε επίπεδο επικεφαλής των θεσμών και στο πλαίσιο του Washington Group και τελικά περιορίστηκε μεταξύ των τεσσάρων τεχνοκρατών, αποφεύχθηκε κυρίως λόγω της στάσης της Γερμανίας που δεν “καίγεται” για τη συμμετοχή του Ταμείου, αφού εκτιμά ότι θα χάσει περισσότερα με την συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το Βερολίνο δε θα κάνει σε καμία περίπτωση παραχωρήσεις, ούτε θα ανοίξει τη συζήτηση για τη μακροπρόθεσμη διευθέτηση του χρέους πριν τις εκλογές του 2017. Όλα συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι το ΔΝΤ θα συνεχίσει να μετέχει στο ελληνικό πρόγραμμα μόνο ως ειδικός τεχνικός σύμβουλος με περιορισμένες αρμοδιότητες, εάν με αυτόν τον τρόπο ξεπεραστούν οι απαιτήσεις του σχετικά με τη ρύθμιση του χρέους. Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε τους επόμενες μήνες εκτιμάται ότι θα προσπαθήσει να κρατήσει έξω από την προεκλογική περίοδο στη Γερμανία την κρίση στην ευρωζώνη και ενδεχομένως, όπως ελέχθη από ευρωπαϊκή πηγή, “να μετακινηθεί και από τη θέση του για την οποιαδήποτε παρουσία του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα…”.
Στην άλλη πλευρά, ο Πόουλ Τόμσεν εμφανίστηκε στην Ουάσιγκτον δύσπιστος ότι ο λεγόμενος “κόφτης” είναι το κατάλληλο μέτρο για να επιτευχθούν οι στόχοι μέχρι το 2018 για τα πρωτογενή πλεονάσματα του 3,5%, κάτι που υποστηρίζει σθεναρά η Ε.Ε και κυρίως η Γερμανία. Ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του ΔΝΤ επιχειρηματολογεί επίσης σθεναρά ότι καμία Κυβέρνηση στην Ελλάδα, ούτε τώρα ούτε στο μέλλον, δεν μπορεί να οδηγήσει τη χώρα στο δρόμο της βιώσιμης ανάπτυξης. Επιπλέον, η σκληρή στάση του ΔΝΤ εστιάζεται και στο γεγονός ότι η Ελλάδα αντιδρά στις προτάσεις του στα εργασιακά και σε περαιτέρω μειώσεις δαπανών στο δημόσιο. Σε ερώτηση του ο κ. Τόμσεν στη μυστική συνάντηση εάν η ΕΕ θα υποστηρίξει αυτά τα μέτρα σε περίπτωση που ζητηθεί από το ΔΝΤ, δεν πήρε ξεκάθαρη απάντηση από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους αξιωματούχους.
Η συζήτηση για τη δεύτερη αξιολόγηση ξεκινά αύριο και η μόνη ομοφωνία μεταξύ των δανειστών είναι ότι ο “κόφτης” θα ενεργοποιηθεί εάν ο προϋπολογισμός του 2017 δεν είναι επαρκής και μια ρεαλιστική καταληκτική συμφωνία για την ολοκλήρωση της είναι οι αρχές του 2017, παρά τις διαβεβαιώσεις της Ελληνικής Κυβέρνησης ότι θα γίνει με το Eurogroup της 7ης Δεκεμβρίου. Η παραπάνω στάση είναι ένα σενάριο που απεύχεται η Αθήνα, καθώς δε θέλει να δώσει “πάτημα” στους εταίρους να μεταφέρουν αργότερα την συζήτηση για το χρέος. Ούτως ή άλλως, οι τεχνοκράτες του ΔΝΤ προβλέπουν ότι “δεν θα συμφωνήσουν” με τα στοιχεία που αναμένεται να τους δώσουν οι Ευρωπαίοι συνάδελφοι τους για να συντάξουν τη μελέτη βιωσιμότητας του χρέους (DSA) που αναμένεται να δοθεί στη δημοσιότητα τον Δεκέμβριο.
Εν κατακλείδι, το συμπέρασμα που βγήκε κατά τη διάρκεια της ετήσιας συνόδου ΔΝΤ-Παγκόσμιας Τράπεζας (7-9 Οκτωβρίου) είναι ότι για αρκετές πλέον ευρωπαϊκές χώρες ο ρόλος του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα έχει ολοκληρωθεί και ίσως ήρθε η ώρα το ΔΝΤ να αποχωρήσει οριστικά από την Ελλάδα. Η συζήτηση για την ώρα γίνεται στο παρασκήνιο, οι ζυμώσεις συνεχίζονται και στην πλειοψηφία τους οι αξιωματούχοι τόσο της Ευρώπης όσο και του Ταμείου αναζητούν ακόμα τη φόρμουλα για την παραμονή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα.
Κρίσιμο θεωρείται και το γεγονός το ποιός θα ο επόμενος ένοικος του Λευκού Οίκου. Σε περίπτωση νίκης των Δημοκρατικών, ο νυν υπουργός Οικονομικών, Τζακ Λιου, ο άνθρωπος που έχει ασχοληθεί με το ελληνικό ζήτημα όσο κανείς άλλος στην κυβέρνηση Ομπάμα τα τελευταία χρόνια, έχει εκμυστηρευθεί σε συνομιλητές του ότι θα παραμείνει στη θέση του. Ο Αμερικανός ΥΠΟΙΚ, στη συνάντηση του με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο, μίλησε για την ανάγκη να υπάρξουν «πρακτικές λύσεις αυτό το φθινόπωρο» στις διαπραγματεύσεις για το χρέος.