Καθώς ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ετοιμάζεται να αλλάξει εργασία μετά από οκτώ χρόνια ως ο πλέον ισχυρός Υπουργός Oικονομικών της ευρωζώνης θέλει να αφήσει καθαρή την παρακαταθήκη.
Ο 75χρονος ήταν ο αρχιτέκτονας των αυστηρών προγραμμάτων διάσωσης στην Ελλάδα και άλλες χώρες κατά την περίοδο της χρηματοπιστωτικής κρίσης. Όμως επιμένει ότι σκοπός δεν ήταν ποτέ να επιβάλει λιτότητα στην Ευρώπη.
Ο στόχος ήταν «μια προβλέψιμη, αξιόπιστη οικονομική πολιτική που χτίζει εμπιστοσύνη και παράγει ανάπτυξη», λέει στους σε συνέντευξη που παραχώρησε στους, λίγο πριν από την τελευταία του συμμετοχή στο σημερινό Eurogroup, στους Financial Times, σύμφωνα με τη μετάφραση του euro2day.gr.
Μιλώντας στο γραφείο του στο Βερολίνο ο Β. Σόιμπλε αισθάνεται δικαιωμένος από το αποτέλεσμα των επώδυνων μεταρρυθμίσεων που έγιναν ως αντιστάθμισμα για τα δάνεια της ΕΕ σε Ελλάδα, Πορτογαλία, Ιρλανδία και Κύπρο.
«Θα διαφωνούσα με τον καθένα, ακόμα πιο ισχυρά μετά από οκτώ χρόνια, ότι αυτές οι πολιτικές παράγουν περισσότερη βιώσιμη ανάπτυξη από κάθε άλλη», λέει.
Ένας ισχυρός «decision maker» κατά τη διάρκεια της κρίσης, ο Σόιμπλε είναι επίσης ο μοναδικός υπουργός Οικονομικών που ήταν παρόν σε όλη την περίοδο που περιελάμβανε τη μεγαλύτερη αναδιάρθρωση χρέους στην ιστορία και τη δημιουργία της τραπεζικής ένωσης για να επανέλθει η πίστη στον τραπεζικό τομέα.
Στη θητεία του έχει «κακοποιηθεί» στη Νότια Ευρώπη, πουθενά περισσότερο απ’ όσο στην Ελλάδα όπου ο Σόιμπλε είναι ο «κύριος 'όχι'» που αντιτάχθηκε σε περισσότερο ευγενείς λύσεις στα οικονομικά προβλήματα της χώρας. Για τους συναδέλφους του στο Eurogroup είναι ένας διαπραγματευτής που είναι έτοιμος για μάχη, δεσμευμένος σε μια ευρωζώνη με εθνική υπευθυνότητα και πειθαρχία σε όρους αγοράς.
«Ο Σόιμπλε είναι ο Ταμίας της Ευρώπη και de facto ο υπουργός Οικονομικών της ευρωζώνης», λέει ο Alexander Stubb πρώην πρωθυπουργός της Φινλανδίας και υπουργός Οικονομικών.
Ο Σόιμπλε ανέλαβε τη θέση του τον Οκτώβριο του 2009, τον ίδιο μήνα που η Ελλάδα αποκάλυψε ότι το έλλειμμα της ήταν διπλάσιο από την προηγούμενη εκτίμηση, πυροδοτώντας γεγονότα που οδήγησαν στην πρώτη από τις τρεις διασώσεις της χώρας.
Δηλώνει ότι του προκάλεσε έκπληξη που έγινε Υπουργός Οικονομικών. «Δεν ήμουν ποτέ μεγάλος οικονομολόγος. Είμαι Γερμανός δικηγόρος –όχι τόσο συναρπαστικό- και τα αγγλικά μου δεν ήταν επίσης πολύ καλά».
Την ίδια στιγμή ανέλαβε τη θέση με ένα βαθμό «εμπιστοσύνης στον εαυτό μου από τη μακρά πολιτική εμπειρία», περιλαμβανομένων δυο θητειών ως Υπουργός Εσωτερικών και μια περίοδο ως πρόεδρος του κόμματος της Άγκελα Μέρκελ.
Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, πρώτος Έλληνας Υπουργός οικονομικών που συνάντησε τον Σόιμπλε θυμάται τις πρώτες κουβέντες. «Είσαι πραγματικός υπουργός Οικονομικών;», λέει ότι τον ρώτησε ο Β. Σόιμπλε, προφανώς θέτοντας αμφιβολίες για το εάν ο Έλληνας είχε εξουσία να λάβει σκληρές αποφάσεις.
Ο Σόιμπλε θυμάται να λέει στην συνάδελφό του Κριστίν Λαγκάρντ, τώρα επικεφαλής του ΔΝΤ: Έχεις περισσότερη εμπειρία, δούλεψες σε μεγάλη αμερικανική δικηγορική εταιρεία, έχεις μεγάλη καριέρα και έπαιξες μεγάλο ρόλο στη Γαλλία, αλλά καταλαβαίνω την πολιτική πολύ καλύτερα από εσένα».
Κάποιες φορές ο Σόιμπλε παραδέχεται ότι «εκνεύρισε τους συναδέλφους του».
Οι συνομιλητές του λένε ότι οδηγείται από δυο «ανταγωνιστικές» αρχές: βαθιά πίστη στην μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ενοποίηση και αποφασιστικότητα ότι οι Γερμανοί δεν πρέπει να πληρώσουν για τα λάθη άλλων.
Στην Ελλάδα ο εκνευρισμός του Σόιμπλε έφτασε σε κρίσιμο σημείο μετά την ανάληψη της ηγεσίας από τον Σύριζα, τον Ιανουάριο του 2015, που αμφισβήτησε τους όρους της ελληνικής διάσωσης. Προκάλεσε σκλήρυνση της στάσης του, καταλήγοντας σε ένα σχέδιο που θα επιτρέψει στην Ελλάδα μια προσωρινή έξοδο από την ευρωζώνη.
Για κάποιους παρατηρητές αυτή ήταν η στιγμή που ο Σόιμπλε εν τέλει διάβηκε τον «Ρουβίκωνα» και απέδειξε ότι το ευρώ δεν είναι «μη αναστρέψιμο». Για άλλους το πλάνο ήταν το λογικό αποτέλεσμα της αποφασιστικότητας του Σόιμπλε να διασφαλίσει την αξιοπιστία της ευρωζώνης.
«Ηγήθηκα της συζήτησης για το εάν θα ήταν καλύτερα για την Ελλάδα να κάνει ένα διάλειμμα για λίγα χρόνια, αλλά η Ελλάδα δεν το ήθελε αυτό», λέει. «Έτσι δεν υπήρχε τίποτα άλλο να κάνουμε από το να ακολουθήσουμε το μονοπάτι που είναι εξαιρετικά δύσκολο για τους Έλληνες πολιτικούς ηγέτες, το μονοπάτι των μεταρρυθμίσεων».
Συνάδελφοι στο Eurogroup τον περιγράφουν ως επίμονο, γρήγορο, ευθύ συνομιλητή που δεν υποφέρει τους ανόητους.
«Έχει κακή αίσθηση του χιούμορ, πολύ οξύ», είπε ο Παπακωνσταντίνου στους FT. «Έχει μικρές εκρήξεις, αλλά είναι εν γένει πολύ κοντρολαρισμένος. Κάποιες φορές θα πει: Α! αρκετά με αυτό».
Άλλος πρώην υπουργός Οικονομικών με τον οποίο επικοινώνησαν οι Financial Times περιγράφει τον Σόιμπλε ως «άνθρωπο με πολύ δύναμη, πολύ καλά προετοιμασμένο. Σκληρό που όμως ακούει».
Ο Σόιμπλε υπερασπίζεται την προσέγγισή του ως συνεπής, δημιουργική και δίκαια, επιμένοντας πως «ήταν πάντα με την πλευρά αυτών που ήθελαν λύσεις».
Η αποχώρησή του θα κλείσει ένα κεφάλαιο στις συζητήσεις του Eurogroup που για οκτώ χρόνια σε όχι μικρό βαθμό καθορίζονταν από τις απαιτήσεις του.
«Δεν θα λυπηθούν όλοι που δεν θα χρειάζεται πλέον να με ανέχονται. Είχαμε όμως πάντα ένα καλό ομαδικό πνεύμα στο Eurogroup. Και συμφωνούμε σε πολλά πράγματα», λέει.
Ο Σόιμπλε λέει ότι ήταν ευχαριστημένος από ένα τίτλο σε πορτογαλική εφημερίδα μετά την ανακοίνωση ότι μετακινείται από το υπουργείο Οικονομικών. «Έγραψε κάτι του τύπου ‘Σόιμπλε, σε συγχωρούμε, σε παρακαλούμε μείνε’», θυμάται.
«Ήταν κάπως συγκινητικό»...