Πρώτο… αποκορύφωμα η χθεσινή μάζωξη των πολιτικών αρχηγών. Αυτή η σύσκεψη του πρωθυπουργού με τους ετερόκλητους “συνδαιτημόνες”, στο οβάλ τραπέζι της Προεδρίας της Δημοκρατίας, αναδεικνύει το ίδιο εκκωφαντικά, με το ΟΧΙ της περασμένης Κυριακής, μια σημαντική πτυχή. Μια πτυχή που ο ιστορικός του μέλλοντος, ξέχωρα από την στεγνή καταγραφή των γεγονότων θα αναγκαστεί να συμπεριλάβει στην σύγγραμμα του, που θα διδαχτούν, θα διαβάσουν φευγαλέα ή απλώς θα το διηγηθούν αναγκαστικά στις νεότερες γενιές.
Αυτή η σύσκεψη καθυστέρησε πολύ να γίνει. Και οι ευθύνες βαρύνουν, ίσως όχι ισομερώς, αλλά όλες τις πλευρές. Πρωτίστως τον αδιαμφισβήτητο κυρίαρχο της ελληνικής πολιτικής σκηνής, τον Αλέξη Τσίπρα. Από την λαική εντολή της 25ης Ιανουαρίου, σπατάλησε πολύ χρόνο, επενδύοντάς τον σε προσωπικές επιλογές, οι οποίες, ανεξαρτήτως της εξωτερικής ή της εσωτερικής κριτικής έδειχναν ότι “δέσμευαν” αρνητικά το πρόσημο της ελληνικής διαπραγματευτικής προσπάθειας. Παρα το γεγονός ότι οι εξελίξεις πίεσαν και οδήγησαν την κατάσταση της χώρας σε οριακό επίπεδο, πήρε αυτή την ώριμη πρωτοβουλία, μόλις προχθές. Στην σκακιέρα της πολιτικής σπάνια βρίσκει εφαρμογή και κυρίως επιτυχημένη αυτό που λεει ο θυμόσοφος λαός λεει: “κάλλιο αργά παρά ποτέ”. Όμως η ελπίδα πεθαίνει τελευταία. Αναμφίβολα πάντως άργησε σημαντικά.
Στην αντίπερα όχθη. Στο απέναντι στρατόπεδο των ευρωπαϊκών δυναμέων, ο καταλογισμός είναι εξίσου βαρύς. Μπορεί στην αιχμή τόσο του προεκλογικού αφηγήματος τους, όσο και της μετεκλογικής ρητορείας τους να ξεχώριζε η πρόταση για εθνική συνεννόηση και συναίνεση, όμως αποδυναμωνόταν εν τοις πράγμασι από αντίβαρες παρεμβάσεις και πράξεις, που δεν συνέβαλαν στην ουσιαστική ευόδωσή της. Σε μια συγκυρία, κατά την οποία περισσότερο από ποτέ ήταν αδήριτη η ανάγκη να επιτευχθεί το μάξιμουμ της σύνθεσης. Το μερίδιο της ιστορικής ευθύνης που τους αναλογεί και τους βαραίνει, είναι μεγάλο.
Δεν έχει καμμία σημασία αν αρθροιστικά ή μεμονωμένα είναι μικρότερο από του πρωθυπουργού. Για όσους παραμένουν άλλα και για όσους αποχώρησαν. Ανεξάρτητα από το αν λαβώθηκαν ή ενισχύθηκαν από το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, η στάση τους για την πραγμάτωση της κομβικής, για τη διάσωση της χώρας, εθνικής ενότητας, αποτελεί και το μείζον κριτήριο για την κατάταξή τους στην ιστορία. Διότι τα ουαου ή τα οποια επιφωνήματα κερδισμένων ή χαμένων, θα είναι ήσσονος σημασίας, εάν το επιμύθιο αυτής της ιστορίας θα είναι απλώς ένα too late. Πολύ αργά.