Οι σχέσεις Πολιτείας-Εκκλησίας έκρυβαν άλλοτε ενοχικά σύνδρομα και άλλοτε πολλές δόσεις λαϊκισμού και υποκρισίας. Ουδέποτε επιχειρήθηκε να ξεκαθαρίσουν τους υπαρκτούς και κυρίως ανοικτούς “λογαριασμούς” τους. Ο λόγος είναι πασιφανής.
Δεν υπήρχε ποτέ η βούληση ειλικρινούς συζήτησης, γιατί ήταν βολικότερο να τελούν αμφότεροι σε αλληλο-ομηρεία και να απολαμβάνουν την εκάστοτε εξουσία τους. Η Εκκλησία επιστράτευε “πολιτικά” το ποίμνιο της και η Πολιτεία “ψάρευε” σε αυτό.
Δεν εξηγήθηκε ποτέ επαρκώς, από καμία πλευρά, γιατί η Πολιτεία που είναι υπεύθυνη για την εκπαίδευση, οφείλει να παίρνει τη γνώμη της Eκκλησίας για το πως θα διαμορφώσει τα εκπαιδευτικά της προγράμματα ούτε γιατί θα πρέπει η εκκλησιαστική περιουσία να τυγχάνει φορολογικής απαλλαγής. Η μόνιμη επωδός ήταν "για να μην διαταραχθούν το θρησκευτικό συναίσθημα του λαού και οι ιστορικοί δεσμοί".
Εξάλλου, πόσο ελκυστικό είναι για έναν πιστό, που πάει στην κυριακάτικη λειτουργία, για να νιώσει ψυχική κάθαρση και να προσευχηθεί, να ακούει από άμβωνος, πολιτικής χροιάς διάγγελμα για την εξωτερική πολιτική; Πόσο μικροπρεπές για την χριστιανική διδασκαλία της αγάπης και της αλληλεγγύης είναι να αρνούνται κάποιοι ιερείς να βαπτίσει νονός, που έχει παντρευτεί με πολιτικό γάμο, μόνο και μόνο για να ναρκοθετηθεί η απόφαση της Πολιτείας να νομοθετήσει τον πολιτικό γάμο;
Η μη αναγραφή του θρησκεύματος στις αστυνομικές ταυτότητες, για παράδειγμα, αποδείχθηκε ότι δεν αλλοίωσε τους δεσμούς της πλειοψηφίας των πολιτών με την κρατούσα θρησκεία στη χώρα, παρά τις αντίθετες προβλέψεις. Όμως και τότε, εκείνο το πρωτοποριακό βήμα συνοδεύτηκε από μια άνευ προηγουμένου αντιπαράθεση συντεταγμένης Πολιτείας και Εκκλησίας, που χρησιμοποιήθηκε λαϊκίστικα στην πολιτική κόντρα ΠΑΣΟΚ-ΝΔ.
Τότε αποδείχθηκε εξυπηρετικό να “αναθεματίσουν” τον Σταθόπουλο οι “μετανοημένοι” κυβερνώντες για υπερβάλλοντα ζήλο και οι αντιπολιτευόμενοι κι η Εκκλησία για προσβολή του λαϊκού φρονήματος. Κάπως έτσι έληξε και η τωρινή μίνι κρίση…