Του Παναγιώτη Δημητρακόπουλου
Να στερηθούν αρκετές εκατοντάδες ευρώ, από το ήδη ιδιαίτερα μικρό - και πιασμένο στην «μέγγενη» της «φορο-λαίλαπας» - εισόδημα του 2015, θα κληθούν εκατομμύρια νοικοκυριά την χρονιά που μόλις ξεκίνησε, λόγω μιας σειράς ήδη ψηφισμένων μέτρων και παρεμβάσεων ή άλλων που ακόμη βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση με τους δανειστές, αλλά θα ισχύσουν το 2016.
Η χρονιά θα χαρακτηριστεί τόσο από περιορισμό αποδοχών, όπως πχ, με όσα θα φέρει η ασφαλιστική μεταρρύθμιση, όσο και πλήρη αναμόρφωση του καθεστώτος φορολόγησης (για εισοδήματα μισθωτών, συνταξιούχων, ελεύθερων επαγγελματιών, αγροτών, εταιρειών και εσόδων από ενοίκια).
Το «στίγμα» του δίσεκτου 2016 το δίνει ο ίδιος ο Προϋπολογισμός, ο οποίος προβλέπει επιπλέον φορολογικά έσοδα 2,2 δις ευρώ σε σχέση με το 2015, παράλληλα με ύφεση της τάξης του 0,7% του ΑΕΠ, η οποία, όπως έχει αποδειχθεί τα προηγούμενα χρόνια συνοδεύεται από ανεργία και συρρίκνωση διαθέσιμων εισοδημάτων.
Κι αυτά, ενώ κλειδώνει η μεταρρύθμιση στο Ασφαλιστικό, που αναμένεται να φέρει μείωση εισοδημάτων για εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους με περικοπές αν όχι και στις κύριες, στις επικουρικές συντάξεις, περιορισμό των δικαιούχων του ΕΚΑΣ κτλ.
«Ποδαρικό» με κρασί και ΟΠΑΠ
«Ποδαρικό» στα νέα βάρη γίνεται ήδη με την έλευση του έτους, αφού από σήμερα ισχύει η επιβολή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο κρασί (€0,20/λίτρο) και του Ειδικού Τέλους σε όλα τα τυχερά παιχνίδια του ΟΠΑΠ (€0,05/στήλη), για το οποίο οι πράκτορες έχουν στείλει επιστολή διαμαρτυρίας στον Πρωθυπουργό. Μόνο απο τα τα δύο μέτρα, αναμένονται έσοδα ύψους 400 εκατομμυρίων ευρώ.
Τις πρώτες εβδομάδες του 2016 αναμένεται να οριστικοποιηθούν τα όρια και το νέο καθεστώς για το «χτίσιμο» αφορολόγητου με την χρήση χρεωστικών και πιστωτικών καρτών, ενώ η χρονιά θα φέρει – μεταξύ άλλων - το ηλεκτρονικό Περιουσιολόγιο (το «πόθεν έσχες» για όλους) και βάσει εξαγγελιών, το ηλεκτρονικό τσιπ για τα ΙΧ (με πληροφορίες για το αν έχουν πληρώσει τέλη κυκλοφορίας, αν έχουν περάσει ΚΤΕΟ, αν είναι ασφαλισμένα κτλ).
«Σαρωτικές» αλλαγές στην φορολογία
Πλήγμα σε όλα τα εισοδήματα θα φέρει η αναθεώρηση της φορολογικής κλίμακας - σε συνδυασμό με τις αλλαγές στην φορολόγηση ακινήτων, αυτοκινήτων και ενοικίων -, η αύξηση των φορολογικών συντελεστών για ελεύθερους επαγγελματίες, επιχειρήσεις και αγρότες, οι νέοι συντελεστές φορολόγησης ενοικίων. Από τις «ανατροπές» του 2016 ξεχωρίζουν:
Νέα φορολογική κλίμακα: οι καινούριοι συντελεστές και τα κλιμάκια θα συμφωνηθούν στη διαπραγμάτευση με τους δανειστές που επιστρέφουν στην Αθήνα στις 18 Ιανουαρίου. Στην νέα κλίμακα ενδέχεται να ενσωματωθεί η εισφορά αλληλεγγύης).
Φοροαπαλλαγές: στην ίδια διαβούλευση αναμένεται να δρομολογηθεί η συρρίκνωση των ήδη «πετσοκομμένων» ευνοϊκών καθεστώτων φορολόγησης (πχ. για ιατρικές δαπάνες), οι οποίες «κοστίζουν» στον Προϋπολογισμό 2,5 δις ευρώ ετησίως.
Φόρος ελ. επαγγελματιών-επιχειρήσεων: Τα εισοδήματα του 2015 που θα δηλωθούν το 2016 θα φορολογηθούν με τον νέο συντελεστή, ο οποίος αυξήθηκε από 26% σε 29%.
Αγρότες: Το τρίτο μνημόνιο προβλέπει αύξηση φορολογικού συντελεστή για τα αγροτικά εισοδήματα από 13% σε 20%.
Προκαταβολή φόρου: συνιστά ουσιαστικά «διπλό χτύπημα» για ελ. Επαγγελματίες, επιχειρήσεις και αγρότες, καθώς από φέτος – για τα εισοδήματα του 2015 - το ποσοστό της προκαταβολής φόρου αυξάνει από 55% σε 75%, ενώ από την επόμενη χρονιά θα σκαρφαλώσει στο 100%.
Ενοίκια: στο τρίτο μνημόνιο προβλέπεται αύξηση των συντελεστών αυτοτελούς φορολόγησης των εισοδημάτων από ενοίκια, με «όριο» για το συνολικό εισόδημα τις 12.000 ευρώ. Κάτω από αυτό ο συντελεστής θα αυξηθεί από 11% σε 15% και για μεγαλύτερο εισόδημα ο φόρος από το 33% πάει στο 35%.
Εισφορά αλληλεγγύης: με την εκκαθάριση φόρου της δήλωσης που θα υποβάλλουν σε λίγους μήνες για το 2015, όσοι στην διάρκεια της προηγούμενης χρονιάς είχαν εισοδήματα άνω των 30.000 ευρώ, θα κληθούν να πληρώσουν αναδρομικά αυξημένη εισφορά αλληλεγγύης.
Φόρος Ακινήτων: το 2016 θα φέρει το «τέλος» του ΕΝΦΙΑ, με την «γέννηση» του νέου Φόρου Ακινήτων, στον οποίο θα υπάρχουν διαφορετικά κριτήρια για το αφορολόγητο όριο. Ο φόρος θα υπολογιστεί με νέους συντελεστές και με βάση τις αναθεωρημένες αντικειμενικές αξίες που θα υιοθετηθούν μετά και την νέα απόφαση του ΣτΕ. Πάντως, ο στόχος των εσόδων από την φορολόγηση ακινήτων παραμένει το 2016 στο ύψος του περσινού ΕΝΦΙΑ, ήτοι στα 2,65 δις ευρώ.
Φορολόγηση αυτοκινήτων: Με σειρά δηλώσεων του, ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, Τρύφωνας Αλεξιάδης έχει εξαγγείλει πλήρη αναθεώρηση του συστήματος φορολόγησης αυτοκινήτων, που αφορά όχι μόνο τα τέλη κυκλοφορίας (σκέψεις για επιβολή επιπλέον φόρου στην βενζίνη, φορολόγηση ανά χιλιόμετρο κτλ), αλλά και τα τέλη ταξινόμησης.
Μειωμένος ΦΠΑ στα νησιά: Από 1ης Ιουνίου 2016 θα καταργηθούν οι μειωμένοι κατά 30% συντελεστές ΦΠΑ στην πλειονότητα πλέον των νησιών. Το ευνοϊκό καθεστώς θα διατηρηθεί για λίγους μήνες ακόμη σε παραμεθόριες περιοχές.