Προβληματική είναι η εικόνα της Παιδείας στην Ελλάδα, σύμφωνα με έκθεση της Κομισιόν, στην οποία επιβεβαιώνονται οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στην Εκπαίδευση.
Παράλληλα, ο αριθμός των γεννήσεων στη χώρα μας παρουσιάζει συνεχή μείωση, καθώς από 118.000 το 2008, μειώθηκε σε 92.000 το 2014, πτώση 22%. Αυτό σημαίνει ότι, λόγω της υπογεννητικότητας αναμένεται συρρίκνωση του μαθητικού πληθυσμού στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση την επόμενη εξαετία, τη στιγμή που η Ελλάδα χάνει νέους υψηλού μορφωτικού επιπέδου, λόγω της μετανάστευσης.
Βάσει των συμπερασμάτων της έκθεσης, η Κομισιόν ζητεί από την ελληνική κυβέρνηση την επανεκκίνηση μεταρρυθμίσεων που διεκόπησαν τα τελευταία χρόνια και στις τρεις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
Κάποιες από αυτές είναι η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και η αναδιάταξη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Στην «Έκθεση παρακολούθησης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης του 2016» η Κομισιόν, μέσω συστάσεων που καταθέτει βάσει των πρακτικών του ΟΟΣΑ, υποχρεώνει ουσιαστικά τον νέο Υπουργό Παιδείας να υλοποιήσει μνημονιακές υποχρεώσεις.
Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, «δεδομένης της θετικής επίδρασης που μπορούν να έχουν η αυτονομία και η λογοδοσία στις εκπαιδευτικές επιδόσεις, θεωρείται ανησυχητικό ότι έχουν ανασταλεί οι διαδικασίες για την αξιολόγηση (αυτοαξιολόγηση για τα σχολεία και ατομική αξιολόγηση εκπαιδευτικών), ακόμη και στην ιδιωτική εκπαίδευση», συνεπώς σημειώνεται κακώς σταμάτησαν οι αξιολογήσεις.
Υποβάθμιση αποτελεί ο νέος τρόπος ολοήμερων σχολείων, που εφαρμόστηκε φέτος για πρώτη φορά, αφού, «εφαρμόζεται σε μεγαλύτερο αριθμό σχολείων, στην πραγματικότητα ωστόσο, πρόκειται για λιγότερο φιλόδοξη εκδοχή του νέου ολοήμερου σχολείου που προβλεπόταν παλαιότερα. Ο νόμος δεν προβλέπει την οργάνωση ολοκληρωμένων απογευματινών δραστηριοτήτων μετά τη λήξη της πρωινής ζώνης, όπως είχε προβλεφθεί αρχικά».
Τη στιγμή που η Ελλάδα κατατάσσεται 26ή στο σύνολο 28 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο δείκτη ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας για το 2016, η συμμετοχή των ενηλίκων στην εκπαίδευση έφτασε μόλις το 5,57% το 2015, ενώ ο μέσος όρος της ΕΕ είναι 10,7%. Παράλληλα, οι νέοι της Ελλάδας υστερούν σε δεξιότητες όπως η ανάγνωση και μαθηματικά. «Οι επιδόσεις τους είναι απογοητευτικές, όπως αποτυπώνονται στους διεθνείς διαγωνισμούς PISA», αναφέρεται στην έκθεση.
Ηλικιωμένοι και κακοπληρωμένοι είναι οι εκπαιδευτικοί στη χώρα, με τους «μισούς (49%) στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση να είναι άνω των 50 ετών, ενώ λιγότεροι από το 1% είναι κάτω των 30. Στη δευτεροβάθμια, το 39% έχει ηλικία από 40 έως 49 ετών. Οι μισθοί είναι χαμηλότεροι σε πραγματικούς όρους από ό,τι σε πολλές άλλες χώρες του ΟΟΣΑ και μέχρι το τέλος του 2017 θα παραμείνουν αμετάβλητοι με σκοπό την εξοικονόμηση δαπανών».
Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, το σχέδιο αναδιάρθρωσης απέτυχε, καθώς στην πράξη δεν οδήγησε στον αναμενόμενο οικονομικό εξορθολογισμό. Επιπλέον, περιορίστηκε η αυτονομία της και υποβαθμίστηκε ο ρόλος των Συμβουλίων.
Οι δαπάνες της γενικής κυβέρνησης για την εκπαίδευση ανήλθαν στο 4,4% του ΑΕΠ το 2014, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στο 4,9%.
Στα θετικά είναι η μείωση του ποσοστού πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου, που από το 9% το 2014 κατέβηκε το 2015 στο 7,9%, ενώ ο μέσος όρος των «28» για το 2015 φτάνει στο 11%.
Τέλος, χαμηλά είναι τα ποσοστά των αποφοιτήσεων από την τριτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς το ποσοστό παρέμεινε στο χαμηλό 49,9% το 2015, έναντι του 81,9% του μέσου όρου της Ευρώπης, κάτι που αποδίδεται στην οικονομική κρίση.
«Η Έκθεση συνιστά έμπρακτη απόδειξη ότι η Κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ συστηματικά, εδώ και 20 μήνες, έχει τοποθετήσει την Παιδεία σε τροχιά υποβάθμισης» αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Τομεάρχης Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων της Νέας Δημοκρατίας, βουλευτής Επικρατείας, κυρία Νίκη Κεραμέως.
«Σε μια χώρα που έπρεπε να δημιουργεί συναινέσεις και να χτίζει σε νέα βάση την Παιδεία της, όπως εμείς προτείνουμε, ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να απομακρύνει τους εφιάλτες του δικού του παρελθόντος. Όμως έτσι καταδικάζει όλη τη νέα γενιά και τη χώρα», αναφέρει σε σχόλιό του το ΠΑΣΟΚ, σχετικά με την έκθεση.
«Αναμφίβολα, οι επισημάνσεις της έκθεσης για αδυναμίες σχεδιασμού και υλοποίηση μιας νέας στρατηγικής για την τριτοβάθμια εκπαίδευση λόγω απουσίας στοχευμένων πολιτικών, προκαλεί ανησυχία και θέλουμε να πιστεύουμε ότι ο νέος Υπουργός Παιδείας θα προσπαθήσει να αναστρέψει αυτήν τη φθίνουσα πορεία, εφόσον ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ του το επιτρέψει και αρκεί να λάβει υπόψη του τις συγκεκριμένες και έγκαιρα κατατεθειμένες προτάσεις του Ποταμιού» σχολιάζει Το Ποτάμι.
Η απάντηση του Υπουργείου Παιδείας
"Το υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, με αφορμή τα δημοσιεύματα σχετικά με την Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διευκρινίζει:
Η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που βασίζεται σε στοιχεία παλαιότερων ετών, διαπιστώνει την υποβάθμιση της εκπαίδευσης, για την οποία όμως οι ευθύνες είναι συγκεκριμένες και αφορούν τα πρώτα πέντε χρόνια των Μνημονίων. Η σημερινή κυβέρνηση κατόρθωσε να ανακόψει την καθοδική πορεία του εκπαιδευτικού συστήματος, με σειρά μέτρων και ειδικότερα:
Για την αυτοαξιολόγηση των σχολικών μονάδων
Το θέμα της αυτοαξιολόγησης των σχολικών μονάδων συμπεριλαμβάνεται στο τριετές σχέδιο του υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων που συμφωνήθηκε με τους θεσμούς. Η σχετική νομοθετική πρωτοβουλία θα αναληφθεί μετά από διάλογο με τους εμπλεκόμενους φορείς.
Για τον Ενιαίο Τύπο Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου
Από τη σχολική χρονιά 2016-17, 3.555 Δημοτικά Σχολεία σε όλη τη χώρα λειτουργούν με το Πρόγραμμα του Ενιαίου Τύπου Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου, αντί των 1.337 που λειτουργούσαν ως ΕΑΕΠ μέχρι πέρσι. Στα σχολεία αυτά το γνωστικό αντικείμενο εμπλουτίστηκε με νέα μαθήματα (πληροφορική, ξένη γλώσσα, καλλιτεχνικά κ.α.)
Για τη γήρανση του εκπαιδευτικού προσωπικού
Τα στοιχεία για την ηλικιακή γήρανση του εκπαιδευτικού προσωπικού δεν είναι τίποτα περισσότερο από εκείνα που είχε δημοσιοποιήσει το ίδιο το υπουργείο σε προγενέστερο χρόνο, μετά την πλήρη καταγραφή του εκπαιδευτικού δυναμικού.
Αυτό το γεγονός αποτελεί και το βασικό επιχείρημα για την αναγκαιότητα του διορισμού 20.000 μονίμων εκπαιδευτικών, που προβάλλει το υπουργείο με το τριετές σχέδιο, αναγκαιότητα με την οποία οι θεσμοί συμφώνησαν για πρώτη φορά.
Για τα ΑΕΙ
Με σειρά νομοθετικών ρυθμίσεων και υπουργικών αποφάσεων το Υπουργείο παρείχε στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά ιδρύματα τη δυνατότητα να λειτουργήσουν με μεγαλύτερη ευελιξία, αξιοποιώντας τη συνταγματική πρόβλεψη για το αυτοδιοίκητο των ιδρυμάτων στη σημερινή δυσμενή οικονομική συγκυρία.
Στο πλαίσιο αυτό:
Έδωσε τη δυνατότητα της μεταφοράς κονδυλίων από την τακτική επιχορήγηση των ιδρυμάτων στα λειτουργούντα σε αυτά νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (εταιρείες αξιοποίησης και διαχείρισης της περιουσίας των Πανεπιστημίων).
- Παρείχε τη δυνατότητα της μεταφοράς κονδυλίων από τους ειδικούς λογαριασμούς κονδυλίων έρευνας στα Α.Ε.Ι.
- Έδωσε τη δυνατότητα με κανονιστικές αποφάσεις των Συγκλήτων των Α.Ε.Ι. να ρυθμίζονται θέματα που προβλέπεται να ρυθμιστούν με τον Οργανισμό και τον Κανονισμό των Ιδρυμάτων μέχρι τη θεσμοθέτησή τους.
- Κατέστησε τη Σύγκλητο αρμόδιο όργανο για τη λήψη αποφάσεων σε περίπτωση που το Συμβούλιο αδυνατεί να λάβει αποφάσεις ή απέχει από τη λήψη αποφάσεων της αρμοδιότητάς του.
- Αναμόρφωσε τη διαδικασία της εκλογής του ακαδημαϊκού προσωπικού των Α.Ε.Ι. με τη θεσμοθέτηση εκλεκτορικών σωμάτων με μεγάλο αριθμό (ενδεκαμελών ή δεκαπενταμελών αντί των επταμελών) μελών και με διαφανείς διαδικασίες συγκρότησης και λειτουργίας τους.
- Ανέπτυξε και εδραίωσε το θεσμό του ακαδημαϊκού υποτρόφου".