Στην κοινή δήλωση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (ΕΕ) και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), με αφορμή την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης, επισημαίνεται ότι το κυπριακό πρόγραμμα κινείται μέσα στο πλαίσιο της δανειακής συμφωνίας της Κύπρου με την τρόικα, ωστόσο δεν λείπουν και οι προειδοποιήσεις για τους κινδύνους.
Στην κοινή ανακοίνωση επισημαίνονται οι μελλοντικές προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η κυπριακή οικονομία, ενώ τονίζεται πως «τα μακροοικονομικά και δημοσιονομικά αποτελέσματα είναι καλύτερα απ' ότι αναμενόταν».
Στην κοινή δήλωση, που δόθηκε και από το ΔΝΤ, μεταξύ άλλων υπογραμμίζεται ότι:
- Το οικονομικό πρόγραμμα της Κύπρου στοχεύει στην αποκατάσταση της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα, στην ενίσχυση της βιωσιμότητας των δημόσιων οικονομικών και στην υιοθέτηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για τη στήριξη μακρόχρονης ανάπτυξης, διαφυλάσσοντας παράλληλα την ευημερία των πολιτών.
- Οι δημοσιονομικοί στόχοι για το 2013 έχουν επιτευχθεί με μεγάλη άνεση χάρη στη συνεχιζόμενη συνετή εκτέλεση του προϋπολογισμού και σε μια λιγότερο έντονη από το αναμενόμενο ύφεση. Το 2013 το ΑΕΠ εκτιμάται ότι συρρικνώθηκε κατά 6% περίπου σε πραγματικούς όρους. Η συρρίκνωση αυτή, αν και σημαντική, είναι σχεδόν 2 εκατοστιαίες μονάδες μικρότερη από την πρόβλεψη κατά την προηγούμενη αξιολόγηση.
- Η ιδιωτική κατανάλωση μειώθηκε, αν και λιγότερο από το αναμενόμενο, ενώ οι τομείς του τουρισμού και των επαγγελματικών υπηρεσιών αποδείχθηκαν ανθεκτικοί.Ο χρηματοπιστωτικός τομέας παρουσιάζει επίσης ενδείξεις σταθεροποίησης. Η οικονομία προσαρμόζεται ευέλικτα καθώς οι τιμές και οι μισθοί σημειώνουν υποχώρηση, συμβάλλοντας έτσι στην άμβλυνση του ισχυρού αντίκτυπου της ύφεσης στις θέσεις εργασίας. Ωστόσο, η ανεργία παραμένει πολύ υψηλή.
- Οι προοπτικές εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται από προκλήσεις. Το ΑΕΠ αναμένεται ότι θα συρρικνωθεί κατά 4,8% το 2014, καθώς η εγχώρια ζήτηση θα επηρεαστεί αρνητικά από την ανάγκη προσαρμογής του χρέους του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα σε σχέση με τα σημερινά υψηλά επίπεδα. Το 2015 αναμένεται επάνοδος σε θετικούς, αν και συγκρατημένους, ρυθμούς ανάπτυξης περίπου 1%, η οποία θα προέλθει από τις μη χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Ωστόσο, οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προοπτικές είναι σημαντικοί.
- Στο χρηματοπιστωτικό τομέα η πρώτη πρόκληση είναι να αντιμετωπιστεί το υψηλό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων. Μετά την ανακεφαλαιοποίηση των δύο μεγαλύτερων τραπεζών και την προσεχή ανακεφαλαιοποίηση του συνεργατικού πιστωτικού τομέα, οι αρχές πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα πιστωτικά ιδρύματα και οι συνεργατικές τράπεζες υλοποιούν με αποτελεσματικό τρόπο τα σχέδια αναδιάρθρωσής τους.
- Δεύτερη πρόκληση αποτελεί η ανάγκη να εξομαλυνθούν οι ροές πληρωμών στην οικονομία και παράλληλα να διαφυλαχθεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Καθώς οι ενέργειες που αντιστοιχούν στα βασικά ορόσημα του οδικού χάρτη των αρχών έχουν πλέον ολοκληρωθεί, η δεύτερη φάση σταδιακής χαλάρωσης των περιορισμών αναμένεται να ξεκινήσει σύντομα.
- Οι (κυπριακές) αρχές, βασιζόμενες στην καλή δημοσιονομική επίδοση που έχει σημειωθεί μέχρι σήμερα, θα πρέπει να εξακολουθήσουν να εφαρμόζουν τον προϋπολογισμό τους με σύνεση. Όπως συμφωνήθηκε κατά την έναρξη του προγράμματος, θα χρειαστεί μια πρόσθετη προσαρμογή τα επόμενα έτη, προκειμένου να επιτευχθεί ο μακροχρόνιος στόχος της επίτευξης διατηρήσιμου πρωτογενούς πλεονάσματος του ΑΕΠ ύψους 4%, στοιχείο απαραίτητο για να τεθεί το δημόσιο χρέος σε διατηρήσιμη καθοδική τροχιά.
- Η εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων πρέπει να επιταχυνθεί. Βασική προτεραιότητα είναι η μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας.
- Για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της φορολογικής διοίκησης, οι αρχές πρέπει να λάβουν μέτρα για την προώθηση της συγχώνευσης των δύο κυρίων φορέων της είσπραξης των φόρων.
- Ενώ το πρόγραμμα παραμένει σε καλό δρόμο, η Κύπρος εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σημαντικούς κινδύνους. Η συνεχιζόμενη πλήρης και έγκαιρη υλοποίηση μέτρων πολιτικής παραμένει ουσιώδης για την επιτυχία του προγράμματος.
- Η παρούσα αξιολόγηση υπόκειται σε διαδικασία έγκρισης τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και από ΔΝΤ και αναμένεται να εξεταστεί από το Eurogroup, το διοικητικό συμβούλιο των διοικητών του ΕΜΣ και το εκτελεστικό συμβούλιο του ΔΝΤ έως τις αρχές Απριλίου. Η έγκριση της θα ανοίξει το δρόμο για την εκταμίευση 150 εκατ. ευρώ από τον ΕΜΣ και περίπου 86 εκατ. ευρώ από το ΔΝΤ.