Υγεία - Περιβάλλον
Τί είναι η Nόσος του Crohn και πώς αντιμετωπίζεται;
Γράφει ο Δρ. Ιωάννης Τριανταφυλλίδης MD, PhD, MACG, FEBG - Καθηγητής Γαστρεντερολόγος, Συνεργάτης Metropolitan General.
Η νόσος του Crohn ένα νόσημα αινιγματικής αιτιολογίας, χαρακτηρίζεται από ποικιλία κλινικών συμπτωμάτων από τον πεπτικό σωλήνα, αλλά και από άλλα όργανα και συστήματα.
Αιτιοπαθογένεια
Η ακριβής αιτιολογία είναι άγνωστη. Γενετικοί παράγοντες, σε συνδυασμό με περιβαλλοντικούς παράγοντες (κάπνισμα, αντιρρευματικά φάρμακα, stress, ιογενείς λοιμώξεις) και παθολογική απόκριση του ανοσολογικού συστήματος στον μικροβιακό πληθυσμό του εντέρου, συμβάλλουν στην παθογένεση της νόσου.
Επιδημιολογία
Η επίπτωση της νόσου, (ο αριθμός ατόμων που θα νοσίσουν σε διάστημα ενός έτους) και η επικράτηση, (ο συνολικός αριθμός των ατόμων που νοσούν σε δεδομένη στιγμή) στην Ευρώπη είναι 5-10 περιπτώσεις ανά 100,000 πληθυσμού ετησίως και 50-100 περιπτώσεις ανά 100000 πληθυσμού αντιστοίχως.
Εντόπιση
Οι τρεις κύριες εντοπίσεις της νόσου αφορούν στο λεπτό έντερο (30%), στο λεπτό και παχύ έντερο συγχρόνως (30-40%) και το παχύ έντερο μόνο (20-30%).
Κλινική εικόνα
Η νόσος διαχωρίζεται σε τρεις κλινικούς τύπους, οι οποίοι είναι δυνατό να συνδυάζονται στον ίδιο ασθενή.
- Χρόνιος φλεγμονώδης τύπος
Αποτελεί την πλέον συχνή κλινική παρουσία. Οι ασθενείς περιγράφουν διάρροια, κοιλιακά άλγη, απώλεια βάρους και αδυναμία. - Αποφρακτικός τύπος
Η στένωση του αυλού του εντέρου είναι αποτέλεσμα της φλεγμονώδους διεργασίας, σπασμού η αληθούς στενώσεως. Οι άρρωστοι περιγράφουν κωλικοειδή κοιλιακά άλγη, μετεωρισμό κοιλίας και βορβορυγμούς.
Μορφή που εκδηλώνεται με ανάπτυξη συριγγίων
Ορισμένοι ασθενείς αναπτύσσονται συρίγγια δηλαδή επικοινωνία μεταξύ εντερικών ελίκων (εντεροεντερικά), μεταξύ σπλάγχνων (εντεροσπλαγχνικά) ή μεταξύ εντέρου και δέρματος (εντεροδερματικά).
Περιπρωκτική νόσος
Περίπου 20 έως 30% των ασθενών θα παρουσιάσουν περιπρωκτική νόσο που εκδηλώνεται με συρίγγια ή αποστήματα.
Κύρια συμπτώματα
Τα πλέον συνήθη είναι τα εξής:
- Διάρροια (μερικές φορές με συνύπαρξη αίματος)
- Κοιλιακός πόνος,
- απώλεια βάρους,
- Συρίγγια
- βλάβες στην περιοχή του πρωκτού
Επιπλοκές
Οι κυριότερες επιπλοκές αφορούν στην εμφάνιση αποστημάτων, εντερικής απόφραξης, συριγγίων, περιπρωκτικών βλαβών, καρκινώματος του λεπτού ή παχέος εντέρου, ραγδαίας αιμορραγίας, κακής απορρόφησης των θρεπτικών ουσιών και αναστολή σωματικής ανάπτυξης στα παιδιά.
Εργαστηριακή διερεύνηση
Αιματολογικές εξετάσεις περιλαμβάνουν προσδιορισμό αιματοκρίτη, αιμοσφαιρίνης, λευκών αιμοσφαιρίων, αιμοπεταλίων, σιδήρου, βιταμίνης Β12, φυλλικού οξέος, ΤΚΕ, πρωτεϊνών οξείας φάσεως, αλβουμίνης και ηλεκτρολυτών, καθώς και εξετάσεις κοπράνων.
Οι απεικονιστικές εξετάσεις (υπερηχογράφημα, αξονική και μαγνητική τομογραφία κοιλίας) μπορούν να καταδείξουν αποστήματα, συρίγγια και άλλες επιπλοκές.
Η ενδοσκόπηση του παχέος εντέρου και του τελικού ειλεού με λήψη βιοψιών και η γαστροσκόπηση, θα παράσχουν διαγνωστικές πληροφορίες για την εντόπιση της νόσου.
Θεραπεία
Η συντηρητική θεραπεία επιτυγχάνεται α) με χορήγηση μιας ή συνδυασμού φαρμακευτικών ουσιών, β) με συμπτωματική υποστήριξη γ) με ψυχιατρική υποστήριξη και δ) με διατροφική υποστήριξη.
Η χειρουργική αντιμετώπιση αφορά στους ασθενείς στους οποίους η συντηρητική αγωγή απέτυχε ή σε ασθενείς με σοβαρές επιπλοκές (εντερική διάτρηση ή απόφραξη, τοξικό μεγάκολο κλπ). Τονίζεται ο ρόλος της ιατρικής ομάδος που αντιμετωπίζει τον ασθενή δηλαδή γαστρεντερολόγου, χειρουργού, διαιτολόγου και ψυχιάτρου. Ο ασθενής θα πρέπει να είναι ενήμερος και να υπάρχει η συγκατάθεσή του για τις θεραπευτικές παρεμβάσεις.
Φαρμακευτική θεραπεία
Περιλαμβάνει αντιφλεγμονώδη, ανοσοκατασταλτικά, ανοσοτροποποιητικά, αντιβιοτικά και φάρμακα συμπτωματικής αντιμετώπισης.
Φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία της νόσου του Crohn
- Αντιφλεγμονώδη
Κορτικοστεροειδή και νεώτερα κορτικοστεροειδή (pρεδνιζόνη, μεθυλπρεδνιζολόνη, βουτεζονίδη) - Αντιβιοτικά
Ciprofloxacin, Μετρονιδαζόλη, Ορνιδαζόλη, - Ανοσοκατασταλτικά
Αζαθειοπρίνη, 6-μερκαπτοπουρίνη - Ανοσοτροποποιητικά
Remicade (Infliximab), Humira (adalimumab), Entyvio (vedolizumab), Stelara (ustekinumab)
Φάρμακα συμπτωματικής αντιμετώπισης
Αντιδιαρροϊκά, σπασμολυτικά, αναλγητικά, κατασταλτικά του ΚΝΣ, χολεστυραμίνη (χορηγούνται με προσοχή).
Ενδείξεις διατροφικής υποστήριξης
Υπάρχουν τρεις μείζονες ενδείξεις για την έναρξη διατροφικής υποστήριξης α) βελτίωση διατροφικής κατάστασης ή της αποτροπής εμφάνισής της σε ασθενή, στον οποίο η δραστηριότητα της νόσου αποκλείει την επαρκή πρόσληψη των απαιτουμένων διατροφικών ουσιών, β) ασθενείς στους οποίους η διατροφική φροντίδα εφαρμόζεται ως πρωτογενής θεραπεία σε συνδυασμό ή όχι με φάρμακα, και γ) ασθενείς οι οποίοι χρειάζονται μακρά θεραπεία με ολική παρεντερική θρέψη λόγω εκτεταμένης προσβολής του εντέρου ή λόγω συνδρόμου βραχέος εντέρου ως αποτέλεσμα επανειλημμένων χειρουργικών επεμβάσεων.
Ενδείξεις χειρουργικής επέμβασης
Περιλαμβάνουν ασθενείς στους οποίους οι συντηρητικοί χειρισμοί απέτυχαν ή ασθενείς στους οποίους αναπτύχθηκε σοβαρή επιπλοκή. Τα αποτελέσματα της χειρουργικής επέμβασης μετριάζονται από το μεγάλο ποσοστό μετεγχειρητικής υποτροπής. Η υποτροπή μπορεί να είναι ενδοσκοπική (>70% στη διάρκεια του πρώτου μετεγχειρητικού έτους) ή/και κλινική.
Υπάρχει κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου του εντέρου;
Ο κίνδυνος εξαρτάται από την έκταση προσβολής του παχέος εντέρου (ολική ή εκτεταμένη κολίτιδα) και τη διάρκεια της νόσου (μεγαλύτερη από 10 χρόνια). Της εμφάνισης του καρκίνου προηγείται η εμφάνιση επιθηλιακής δυσπλασίας του βλεννογόνου.
*Άρθρο του Δρ. Ιωάννη Τριανταφυλλίδη MD, PhD, MACG, FEBG - Καθηγητή Γαστρεντερολόγου, Συνεργάτη Metropolitan General.
