Υγεία - Περιβάλλον

Η ρομποτική χειρουργική στον καρκίνο του προστάτη

Γράφει ο Σωτήριος Χαραμόγλης, Αναπληρωτής Διευθυντής Ουρολόγος στο Metropolitan Hospital.

Ο πιο συχνός αντρικός καρκίνος είναι ο καρκίνος του προστάτη, ένας καρκίνος για τον οποίο οι πιθανότητες δεκαετούς επιβίωσης (ενός τρόπον τινά «μηδενισμού του κοντέρ κινδύνου») φτάνουν το 80-90%, εφόσον υπάρξει έγκαιρη διάγνωσή του.

Αυτό είναι ένα πολύ καλό νέο και, αν η θεραπευτική επέμβαση γίνει ρομποτικά, αυτό το καλό νέο δεν είναι το μόνο. Υπάρχουν και πολλά άλλα όπως ο λιγότερος πόνος, η γρηγορότερη κινητοποίηση, η ταχύτατη ανάκτηση της στυτικής λειτουργίας…

Όλα χάρη σε ένα πρωτοποριακό ρομποτικό σύστημα, το σύστημα da Vinci, ένα σύστημα που υπάρχει στα πλέον σύγχρονα νοσοκομεία του κόσμου και, φυσικά, στο Metropolitan Hospital, που είναι και το μόνο θεραπευτήριο στη NA Ευρώπη που διαθέτει δύo λειτουργικά ρομποτικά συστήματα da Vinci, da Vinci Si & Xi.

Ο προστάτης

Ο προστάτης είναι ένας αδένας που μοιάζει με κάστανο και βρίσκεται στο εσωτερικό του σώματος, κάτω από την ουροδόχο κύστη του άντρα και περιβάλλει την ουρήθρα. Τον αδένα αυτό ένας άντρας τον έχει ήδη από τη στιγμή που γεννιέται. Με τη λειτουργία του συμβάλλει:

• στον έλεγχο της ούρησης, λόγω της ανατομικής του θέσης,
• στον εμπλουτισμό του σπέρματος με χρήσιμα και απαραίτητα συστατικά,
• στη λειτουργία της εκσπερμάτισης.

Ο καρκίνος του προστάτη είναι σήμερα ο συχνότερος καρκίνος που διαγιγνώσκεται στους άντρες, αποτελεί δε τη δεύτερη αιτία θανάτου από κακοήθεια μετά τον καρκίνο του πνεύμονα.

Αφορά κυρίως άντρες 50-80 ετών, συχνά δε παραμένει κλινικά ασυμπτωματικός μέχρις ότου φθάσει σε προχωρημένα στάδια. Περισσότερα από 3.000 κρούσματα καταγράφονται κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Περισσότεροι από 1.200 άντρες πεθαίνουν εξαιτίας του καρκίνου του προστάτη. Αν όμως διαγνωσθεί σε αρχικά στάδια, οι θεραπευτικές επιλογές είναι πολλές και η επιβίωση του ασθενούς στην 10ετία πλησιάζει το 80-90%.

Η πιο συχνή μέθοδος αντιμετώπισης της νόσου είναι η ριζική προστατεκτομή, που αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες πλήρους ίασης των ασθενών. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα εφαρμόζεται παγκοσμίως μια πιο σύγχρονη μέθοδος, η ρομποτικά υποβοηθούμενη προστατεκτομή με τη βοήθεια του ρομποτικού συστήματος da Vinci. Αποτελεί την εξέλιξη της λαπαροσκοπικής χειρουργικής.

Το ρομποτικό σύστημα προσφέρει μεγεθυμένη και τρισδιάστατη απεικόνιση (3D), πολύ μεγάλη ακρίβεια και σταθερότητα στις κινήσεις του χειρουργού και ευκολία χρήσεως. Ο ουρολόγος, καθισμένος σε μια κονσόλα, πραγματοποιεί με απλές κινήσεις των χεριών του, μια σύνθετη λαπαροσκοπική εκτομή και αποκατάσταση, με μια ελάχιστα παρεμβατική τεχνική. Τα σύγχρονα συστήματα αναπαράγουν τις κινήσεις του καρπού του χειρουργού και έτσι εξασφαλίζουν μέγιστο βαθμό ελευθερίας κινήσεων. Η σταθερότητα και η ακρίβεια, η απουσία τρόμου και η τρισδιάστατη απεικόνιση προσφέρουν υψηλή μικροχειρουργική ακρίβεια.

Το σύστημα da Vinci

To ρομποτικό σύστημα da Vinci είναι ένα ηλεκτρονικό σύστημα υποβοηθούμενης λαπαροσκοπικής χειρουργικής το οποίο αποτελείται από τρία κύρια τμήματα:

1. Τη χειρουργική κονσόλα όπου κάθεται ο χειρουργός ουρολόγος και πραγματοποιεί την επέμβαση. Με τα συστήματα της κονσόλας ο χειρουργός μπορεί να έχει πανοραμική και κυρίως τρισδιάστατη (3D image) όραση του χειρουργικού πεδίου, και ταυτοχρόνως, μέσω ειδικών βραχιόνων, να ελέγχει απόλυτα τα ρομποτικά αρθρωτά εργαλεία-«χέρια» σε μεγάλο εύρος και ποικιλία κινήσεων. Οι κινήσεις των χεριών του χειρουργού μεταφράζονται σε αντίστοιχες και απολύτως εναρμονισμένες κινήσεις των αντιστοίχων ρομποτικών «χεριών». Η κονσόλα εξασφαλίζει ότι καμία απολύτως κίνηση δεν μπορεί να γίνει αυτόνομα από το ρομπότ χωρίς τη σαφή εντολή του χειρουργού.
2. Τη χειρουργική μονάδα η οποία φέρει τα ρομποτικά άκρα πάνω στα οποία προσαρμόζονται τα εργαλεία-«χέρια» (EndoWrist Instruments) του ρομποτικού συστήματος. Αυτά τα τελικά εργαλεία είναι και αυτά που μεταφράζουν τις εντολές του χειρουργού σε λεπτότατες χειρουργικές κινήσεις «μέσα» στον ασθενή. Επειδή αυτές οι κινήσεις γίνονται από μηχανικά χέρια και η εντολή του χειρουργού μεταφράζεται σε ηλεκτρονικό σήμα από την κεντρική μονάδα, εξαλείφεται τελείως ο φυσιολογικός τρόμος (τρέμουλο) του χεριού και οι χειρουργικές κινήσεις μέσα στο σώμα του ασθενούς είναι μεγάλης ακρίβειας.
3. Την κεντρική μονάδα του υπολογιστή του ρομποτικού συστήματος η οποία λειτουργεί ως server, και είναι ο ενδιάμεσος σταθμός από την κονσόλα στη χειρουργική μονάδα. Είναι το κέντρο όπου γίνεται η επεξεργασία όλων των πληροφοριών: αυτών που παρέχονται στον χειρουργό, αλλά και των εντολών που δίνει αυτός για την τέλεση της επέμβασης. Είναι επίσης το κέντρο της δημιουργίας της τρισδιάστατης όρασης, χαρακτηριστικού που είναι ένα από τα βασικά γνωρίσματα-πλεονεκτήματα των ρομποτικών συστημάτων. Η εικόνα του χειρουργικού πεδίου είναι έτσι ενισχυμένη, με υψηλοτάτης ευκρίνειας ψηφιοποίηση, και τρισδιάστατη λόγω του συστήματος στερεοσκοπικού συγχρονισμού που διαθέτει το σύστημα των καμερών του da Vinci.

Η ρομποτική χειρουργική αποτελεί εξέλιξη της λαπαροσκοπικής χειρουργικής. Έτσι, τα πλεονεκτήματά της είναι ανάλογα:

1. Ο ασθενής δεν φέρει τομή ή χειρουργικό τραύμα ? που σε κάποιες περιπτώσεις (ιδιαίτερα σε παχύσαρκους ή διαβητικούς ασθενείς) μπορεί να διαπυηθεί και να ταλαιπωρήσει τον άρρωστο ? παρά μόνο μικρές οπές της τάξης των μερικών χιλιοστών.
2. Σιτίζεται και κινητοποιείται πολύ γρήγορα.
3. Ο μετεγχειρητικός πόνος είναι ηπιότατος ή και ανύπαρκτος, ενώ δεν απαιτείται η χρήση αναλγητικών και μάλιστα δυνατών.
4. Επιστημονικά έχει αποδειχτεί ότι και το μεταβολικό stress και η πτώση της ανοσίας του χειρουργικού ασθενούς είναι κατά πολύ μικρότερα απ' ό,τι στην ανοικτή χειρουργική.
5. Η επάνοδος των ασθενών στις δραστηριότητές τους είναι κατά πολύ ταχύτερη.
6. Τα ογκολογικά αποτελέσματα σε περιπτώσεις χειρουργικής νεοπλασιών (καρκίνων) είναι ισότιμα με αυτά της ανοικτής χειρουργικής, χωρίς να υπολείπονται διόλου σε οποιονδήποτε επιμέρους παράγοντα.

Οι ασθενείς έχουν άριστη μετεγχειρητική πορεία, σχεδόν εντελώς ανώδυνη εξέλιξη, άμεση κινητοποίηση, ταχύτατη έξοδο από το νοσοκομείο και επάνοδο στις δραστηριότητές τους και, το σημαντικότερο, εξαιρετικά πρώιμα λειτουργικά αποτελέσματα, όσον αφορά στην εγκράτεια και την ταχεία ανάκτηση της στυτικής ικανότητας. Η τρισδιάστατη άποψη του χειρουργικού πεδίου και η σταθερότητα των κινήσεων των ρομποτικών βραχιόνων προσφέρουν τα μέγιστα σε αυτή τη συγκεκριμένη, δύσκολη τεχνικά επέμβαση.

Η ρομποτική ριζική προστατεκτομή είναι σήμερα η ταχύτερα εξαπλούμενη χειρουργική επέμβαση στις Η.Π.Α., όπου το 90% αυτών των επεμβάσεων γίνεται με τη χρήση του ρομποτικού χειρουργικού συστήματος. Ενδεικτικό της ευρύτατης αποδοχής της ρομποτικής χειρουργικής είναι το γεγονός ότι 1000 περίπου νοσοκομεία σε ολόκληρο τον κόσμο έχουν αποκτήσει αυτό το χειρουργικό σύστημα και ο αριθμός αυτός αυξάνεται με ταχύτατους ρυθμούς.

*Άρθρο του Σωτήριου Χαραμόγλη, Αναπληρωτή Διευθυντή Ουρολόγου στο Metropolitan Hospital.