Οικονομία

28 Απριλίου 2021 19:51

11th Annual Capital Link Sustainability Forum με επίκεντρο την “επόμενη ημέρα”

Διάβασέ μου το...

Ο κοινωνικός και οικονομικός μετασχηματισμός τέθηκε επί τάπητος στις διήμερες εργασίες του forum, στις οποίες μετείχαν, μεταξύ άλλων, Υπουργοί και ο Διοικητής της ΤτΕ.

11th Annual Capital Link Sustainability Forum με επίκεντρο την “επόμενη ημέρα”
-

Με μεγάλη επιτυχία και συμμετοχή από την Ελλάδα και το εξωτερικό, πραγματοποιήθηκε το "11th Annual Capital Link Sustainability Forum" με τίτλο “Εστιάζοντας στον Kοινωνικό & Oικονομικό Mετασχηματισμό / Βιώσιμη Ανάπτυξη: Περιβάλλον - Οικονομία - Κοινωνία”, την Τετάρτη 21 και την Πέμπτη 22 Απριλίου 2021, σε ψηφιακή μορφή, υπό την Αιγίδα της Περιφέρειας Αττικής, του Δήμου Αθηναίων και του Δήμου Πειραιά, και με την Υποστήριξη του Γενικού Προξενείου της Ελλάδος στη Νέα Υόρκη. H Capital Link για 11η χρονιά παρουσίασε ένα πανόραμα πρωτοβουλιών και δράσεων που θα καθορίσει την επόμενη μέρα, εντάσσοντας την κοινωνική πρόοδο ως βασική στρατηγική και «φωτίζοντας» τις απαραίτητες συνέργειες ιδιωτικού και δημόσιου τομέα εν μέσω πανδημίας.

Η νέα αυτή προοπτική γεννήθηκε χάρη στον επιταχυμένο ψηφιακό μετασχηματισμό και τη μετάβαση στην ενισχυμένη ψηφιακή οικονομία και βασίζεται στην εκτίμηση ότι σύντομα θα δημιουργηθούν πάλι οι συνθήκες εκείνες που θα επαναδυναμώσουν την παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα και θα επιτρέψουν την επιστροφή στην ανάπτυξη.

Η αξιοποίηση των κεφαλαίων ύψους 70 δισ. Ευρώ που θα λάβει η χώρα μας από το Ταμείο Ανάκαμψης υπό τη μορφή επιδοτήσεων και χαμηλότοκων δανείων, σε τομείς καθοριστικούς όπως των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, του τουρισμού, των μεταφορών και του αγροδιατροφικού κλάδου, αποτελεί αποφασιστικό βήμα προς τη συγκροτημένη μετάβαση του οικονομικού συστήματος προς ένα μοντέλο βιώσιμης ανάπτυξης, με την συνεισφορά του τραπεζικού συστήματος να διαδραματίζει καίριο ρόλο, για την αποτελεσματική αντιμετώπιση φαινομένων κλιματικής αλλαγής και την υιοθέτηση ενός νέου αναπτυξιακού μοντέλου.

Το διήμερο συνέδριο είχε ένα πρόγραμμα μεστό, ποιοτικό, υψηλών προδιαγραφών, με τη συμμετοχή ανώτατων εκπροσώπων από την κυβέρνηση, τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, ένα συνέδριο που κάλυψε όλα τα σημαντικά θέματα και πρωτοβουλίες που συντελούν στη Βιώσιμη Ανάπτυξη και τον Κοινωνικό και Οικονομικό Μετασχηματισμό.

Η πρώτη μέρα του Συνεδρίου ξεκίνησε με την ομιλία του κ. Γιάννη Στουρνάρα, Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος και τα εισαγωγικά σχόλια των διοργανωτών κ. Νίκου Μπορνόζη, President - Capital Link Inc. και κας. Όλγας Μπορνόζη, Managing Director – Capital Link Inc., οι οποίοι ευχαρίστησαν όλους τους εκπροσώπους της κυβέρνησης, των δημοσίων φορέων και των εταιρειών καθώς και τους συμμετέχοντες για τη συμβολή τους στην πραγματοποίηση αυτού του διήμερου συνεδρίου που περιλαμβάνει ένα πρόγραμμα μεστό, ποιοτικό, υψηλών προδιαγραφών, με τη συμμετοχή ανώτατων εκπροσώπων από την κυβέρνηση, τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, ένα συνέδριο που  καλύπτει όλα τα σημαντικά θέματα και πρωτοβουλίες που συντελούν στη Βιώσιμη Ανάπτυξη και τον Κοινωνικό και Οικονομικό Μετασχηματισμό.

ΣΤΟΧΕΥΟΝΤΑΣ Σ’ ΕΝΑ ΝΕΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΒΙΩΣΙΜΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ & ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ 

  • Κύριος Ομιλητής: κ. Γιάννης Στουρνάρας, Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος
11th Annual Capital Link Sustainability Forum - Στουρνάρας

Ο κ. Γιάννης Στουρνάρας, Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, στην ομιλία του τόνισε: “ Η πανδημία Covid-19 έχει δημιουργήσει πολύ σοβαρά κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, μεγάλη αύξηση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και του δημόσιου χρέους και σοβαρά διλήμματα νομισματικής πολιτικής. Έχει όμως και μία θετική πλευρά: έχει δημιουργήσει συνθήκες κοινής οικονομικής και νομισματικής δράσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που, εάν συνεχιστεί, θα αποτελέσει σημαντικό βήμα προόδου για μια πραγματική οικονομική, και όχι μόνο νομισματική, ένωση.

Τα προγράμματα ανάκαμψης προσφέρουν την ευκαιρία να ευθυγραμμιστούν στενότερα οι δημόσιες πολιτικές με τους κλιματικούς στόχους, περιορίζοντας τον κίνδυνο της επένδυσης σε υποδομές υψηλής έντασης άνθρακα ή δημιουργώντας υποδομές ανθεκτικότερες στην κλιματική μεταβολή. Έτσι, οι επενδύσεις μπορούν να προσανατολιστούν σε τομείς και τεχνολογίες που επιταχύνουν την ενεργειακή μετάβαση και βελτιώνουν την ανθεκτικότητα απέναντι σε μελλοντικές διαταραχές εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και ―πρo πάντων― δεν υπονομεύουν τις προσπάθειες των κρατών να αντιμετωπίσουν τις πιεστικές περιβαλλοντικές προκλήσεις.

Στο πλαίσιο αυτό κινείται το μέσο ανάκαμψης Next Generation EU, το οποίο θα χρηματοδοτήσει πρωτοβουλίες για την περίοδο 2021-2026 ύψους 750 δισεκ. ευρώ για δράσεις αναπτυξιακές, με σημαντικότερες αυτές που αφορούν τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια, την εξοικονόμηση πόρων, τον ψηφιακό μετασχηματισμό του δημόσιου τομέα και της οικονομίας γενικότερα, καθώς και τη θωράκιση του τομέα της υγείας.

Στην Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη περιλαμβάνονται: η περιβαλλοντική βιωσιμότητα, η παραγωγικότητα, η δικαιοσύνη και η μακροοικονομική σταθερότητα, ως οι κατευθυντήριες αρχές στις οποίες βασίζονται τα σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας των κρατών-μελών, καθώς και οι εθνικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις τους. Έτσι, πάνω από το 1/3 των αντίστοιχων εθνικών προγραμμάτων ανάκαμψης αναμένεται να δαπανηθεί σε πολιτικές που συνδέονται με την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με τις αρχές της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της στρατηγικής της ΕΕ που επιδιώκει να γίνει η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος έως το 2050. Αυτό θα συντελέσει επίσης ώστε η ΕΕ να εξασφαλίσει έσοδα για την αποπληρωμή του δανείου των 750 δισεκ. ευρώ του Next Generation EU.”

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΕΚΚΙΝΗΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ & ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Συζήτηση 1x1: 
  • κ. Γεώργιος Ζαββός, Υφυπουργός Οικονομικών, αρμόδιος για το Χρηματοπιστωτικό Σύστημα
  • κ. Κώστας Μποτόπουλος, Partner - Lambadarios Law Firm, former Chair - Hellenic Capital Markets Commission 
11th Annual Capital Link Sustainability Forum - Ζαββός - Μποτόπουλος

Στη συζήτηση που είχαν ο Υφυπουργός, υπεύθυνος για το Χρηματοπιστωτικό Σύστημα, κ. Ζαββός και ο εταίρος της Δικηγορικής Εταιρίας Λαμπαδάριος και Συνεργάτες και πρώην Πρόεδρος της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς κ. Μποτόπουλος, έγινε ανταλλαγή απόψεων και τοποθετήσεις του κ. Υφυπουργού για τα ακόλουθα θέματα: τη σχέση και τη σύνδεση τραπεζικών εργαλείων και εργαλείων των αγορών κεφαλαίου εντός του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης και του ελληνικού “Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας”, τις προτεινόμενες από τη κυβέρνηση θεσμικές αλλαγές στο πεδίο της Κεφαλαιαγοράς και ειδικότερα εκείνες που αφορούν στην ίδια την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, την "πράσινη διάσταση" -της βιώσιμης ανάπτυξης-, στις χρηματοοικονομικές πρωτοβουλίες που περιλαμβάνονται τόσο στο Ευρωπαϊκό όσο και στο ελληνικό σχέδιο. 

O κ. Γεώργιος Ζαββός, Υφυπουργός Οικονομικών, αρμόδιος για το Χρηματοπιστωτικό Σύστημα, τόνισε ότι: “Οι στρατηγικής σημασίας μεταρρυθμίσεις της Κυβέρνησης στον χρηματοπιστωτικό τομέα ενισχύουν τις ελληνικές τράπεζες ώστε να εστιαστούν – μετά από την πολυετή κρίση – στον βασικό τους ρόλο της χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας.

Πρόδρομος δείκτης των μεταρρυθμίσεων υπήρξε το Σχήμα «Ηρακλής» μέσω του οποίου, και με άντληση πόρων από τους επενδυτές, οι τραπεζικοί ισολογισμοί απαλλάχθηκαν από κόκκινα δάνεια 31,3 δις. ευρώ. Με την 18μηνη παράταση του Σχήματος και με στόχο μονοψήφια ποσοστά ΜΕΔ, κοντά στον μέσο ευρωπαϊκό όρο στα τέλη του 2022, η Κυβέρνηση εκπέμπει μήνυμα συνέπειας και συνέχειας προς την διεθνή επενδυτική κοινότητα. Ο ρόλος των τραπεζών γίνεται ακόμη πιο κρίσιμος ενόψει της εισροής των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας. Οι τράπεζες θα αξιολογήσουν την βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και θα μοχλεύσουν τα δάνεια του Ταμείου, κινητοποιώντας επιπλέον κεφάλαια για επενδυτικά έργα και συμβάλλοντας στον κομβικό  μετασχηματισμό της παραγωγικής βάσης της χώρας.

Ο μετασχηματισμός της παραγωγικής βάσης και του τραπεζικού συστήματος επηρεάζεται καθοριστικά από τις επιλογές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την βιώσιμη- πράσινη ανάπτυξη και την ψηφιακή μετάβαση. Αυτές απαρτίζουν και τον πυρήνα του νέου οικονομικού μοντέλου της χώρας στον άξονα του οποίου θα είναι ένα νέο χρηματοπιστωτικό σύστημα - τράπεζες και κεφαλαιαγορά - ικανό να υπηρετεί τις ανάγκες της πραγματικής ανθρωποκεντρικής οικονομίας.  Η Κυβέρνηση υλοποιεί ένα καινοτόμο μεταρρυθμιστικό πλαίσιο για την αναβάθμιση της ελληνικής κεφαλαιαγοράς με την εμπέδωση της ψηφιακής επανάστασης που ενισχύει την αξιοπιστία, την επάρκεια, τη διαφάνεια και τη διαδραστικότητά της. Ήδη έχουν υλοποιηθεί μεταρρυθμίσεις στο σκέλος της εταιρικής διακυβέρνησης των εισηγμένων εταιριών - βασικό πυλώνα της Βιώσιμης Ανάπτυξης- .

Προχωρούμε ταχύτατα στον θεσμικό και εποπτικό εκσυγχρονισμό της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, ώστε αυτή να γίνει αποτελεσματικότερη και κατά τον έλεγχο περιπτώσεων στο πεδίο της "μη χρηματοοικονομικής πληροφόρησης", θέμα ιδιαίτερης σημασίας για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα των εταιρικών δραστηριοτήτων. Στο ίδιο πλαίσιο, εντάσσουμε και την στρατηγική για την δημιουργία πλαισίου προτύπων για πράσινα ομόλογα και για τον χρηματοοικονομικό εγγραμματισμό των πολιτών και της επιχειρηματικής κοινότητας στα θέματα βιώσιμης ανάπτυξης. Αποσκοπούμε σε μια εξωστρεφή κεφαλαιαγορά ικανή να μεγιστοποιήσει τις δυνατότητες που προσφέρουν η Ευρωπαϊκή Ένωση των Κεφαλαιαγορών και οι σχετικές διεθνείς ανακατατάξεις.”

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ESG & ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ

Συντονιστής: κ. Νίκος Καλογιάννης, Partner and Member of the Board of Directors; Financial Services Advisory Leader - PwC Greece

Ομιλητές:

  • κα. Ελένη Βρεττού, Executive General Manager, Chief of Corporate & Investment Banking - Piraeus Bank S.A.
  • κ. Ιωάννης Εμίρης, General Manager of Wholesale Banking - Alpha Bank
  • κ. Κωνσταντίνος Βασιλείου, Deputy CEO, Head of Group Corporate & Investment Banking Executive Member of the BoD – Eurobank S.A.
  • κ. Βασίλης Καραμούζης, General Manager of Corporate and Investment Banking - National Bank of Greece
  • κ. Δημήτρης Κυπαρίσσης, CEO - Optima bank
11th Annual Capital Link Sustainability Forum - Βρεττού - Εμίρης - Βασιλείου - Βασίλης Καραμούζης - Κυπαρίσσης

O κ. Νίκος Καλογιάννης, Partner and Member of the Board of Directors; Financial Services Advisory Leader - PwC Greece, τόνισε ότι: “Παγκοσμίως ένα πλέγμα δυνάμεων, που περιλαμβάνει τις πολιτικές ηγεσίες, τις εποπτικές αρχές και τις κεφαλαιαγορές, εντάσσει τα θέματα της βιώσιμης ανάπτυξης στο οικονομικό περιβάλλον. Σε αυτό το πλαίσιο, οι καταναλωτές επαναπροσδιορίζουν ταυτόχρονα και τις απαιτήσεις τους. Καθώς το οικονομικό περιβάλλον συνδέει την βιώσιμη ανάπτυξη με την χρηματοοικονομική απόδοση, οι τράπεζες μέσα από τον θεσμικό τους ρόλο βρίσκονται στο επίκεντρο αυτού του οικονομικού μετασχηματισμού. 

Από την πλευρά των τραπεζών το πλαίσιο ESG θα πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των προγραμμάτων μετασχηματισμού τους, λαμβάνοντας υπόψη τον απαραίτητο εσωτερικό και εξωτερικό μετασχηματισμό. Επί του παρόντος, οι ελληνικές τράπεζες αναγνωρίζουν την επίδραση του πλαισίου ESG στην αποτελεσματικότητα τους και εξετάζουν προσεκτικά την  ενσωμάτωσή του στη ευρύτερη στρατηγική τους. Προς αυτή την κατεύθυνση οι τράπεζες πρέπει να εντάξουν πλήρως τα θέματα της βιώσιμης ανάπτυξης στα επιχειρηματικά τους μοντέλα, να επιταχύνουν τις προετοιμασίες τους πετυχαίνοντας άμεσα αποτελέσματα και να θεσπίσουν μακροπρόθεσμους επιχειρηματικούς στόχους.

Ο μετασχηματισμός των τραπεζών βάσει του πλαισίου ESG επηρεάζει ευρύτερα τις αγορές και τους κλάδους δραστηριοποίησης τους και ειδικότερα τους πελάτες τους. Επιδρά, επίσης, στις προσφερόμενες λύσεις, μέσω της ανάπτυξης νέων προϊόντων και υπηρεσιών, με στόχο τη δημιουργία νέων πηγών εσόδων. Για την επίτευξη του, οι τράπεζες πρέπει να κατανοήσουν σε βάθος τις εσωτερικές οργανωτικές επιπτώσεις και να σχεδιάσουν προσεκτικά ένα ολιστικό πλάνο ενσωμάτωσης του πλαισίου ESG στο DNA του επιχειρηματικού και λειτουργικού τους μοντέλου. Όλα τα παραπάνω, θα πρέπει να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν παράλληλα με δράσεις που στοχεύουν στον επανακαθορισμό της κοινής γνώμης, δημιουργώντας το υπόβαθρο ώστε να γίνει αντιληπτό από την κοινωνία, τους μετόχους, τις εποπτικές αρχές, τους εργαζόμενους και τους πελάτες.”

Η κα. Ελένη Βρεττού, Executive General Manager, Chief of Corporate & Investment Banking - Piraeus Bank S.A., μεταξύ άλλων ανέφερε: “Στην Τράπεζα Πειραιώς, δίνουμε μεγάλη έμφαση στην υπεύθυνη τραπεζική και δείχνουμε τον δρόμο για τη θετική αλλαγή, ξεκινώντας με εμάς τους ίδιους. Στηρίζουμε επενδύσεις που έχουν θετικό κοινωνικό αποτύπωμα και δημιουργούμε προγράμματα κοινωνικής υπευθυνότητας και πρωτοβουλίες, που προάγουν την βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας και της κοινωνίας. Σε αυτό το πνεύμα, έχουμε δεσμευτεί για την εφαρμογή των Αρχών Υπεύθυνης Τραπεζικής σε όλο το φάσμα των δραστηριοτήτων μας  έχοντας ως στόχο την ενσωμάτωση της βιώσιμης τραπεζικής  στα προϊόντα και τις χρηματοοικονομικές λύσεις που προσφέρουμε. Ήδη  εντάσσουμε Περιβαλλοντικά, Κοινωνικά και Εταιρικής Διακυβέρνησης κριτήρια, γνωστά ως ESG (Environmental, Social and Governance) σε όλο και περισσότερες υπηρεσίες και προϊόντα μας,  με στόχο την καλύτερη συνεργασία με τους πελάτες και τους επενδυτές ώστε να τους κατευθύνουμε σε βιώσιμες επενδύσεις. Παράλληλα, σχεδιάζουμε προϊόντα και υπηρεσίες με αντίστοιχα κριτήρια για την υποστήριξη επενδύσεων σε έργα που οδηγούν στη μείωση των επιπτώσεων από την κλιματική αλλαγή και θα έχουν θετικό πρόσημο για την κοινωνία. Για εμάς, πρόκληση είναι να παρέχουμε ολοκληρωμένη υποστήριξη στις ελληνικές επιχειρήσεις για επενδύσεις σε καθαρές τεχνολογίες, μέσω εξειδικευμένων χρηματοδοτικών εργαλείων και συμβουλευτικών υπηρεσιών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιων προϊόντων είναι τα Sustainability Linked Loans, μέσω των οποίων προωθούμε έμπρακτα την περιβαλλοντική και κοινωνική ευαισθητοποίηση και προσαρμογή των ελληνικών επιχειρήσεων. Στην ίδια κατεύθυνση, η Τράπεζα Πειραιώς πρωτοπορεί με τα νέα προϊόντα ev-loan και ev-lease της Πειραιώς Leasing για αγορά ηλεκτρικού αυτοκινήτου, τις ειδικές χρηματοδοτικές λύσεις για αγρότες, καθώς και τα δάνεια για ενεργειακή αυτονομία & ενεργειακή αναβάθμιση σε κτιριακές εγκαταστάσεις. Η Τράπεζα Πειραιώς συνεργάζεται με τους πελάτες της συμβάλλοντας στην προσπάθεια ανάπτυξης επιχειρηματικής δραστηριότητας και επενδύσεων σε τομείς κρίσιμους για την βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας, και συγκεκριμένα τομείς με συμβολή στους εθνικούς και ευρωπαϊκούς στόχους για την μείωση των ρύπων, την προστασία της βιοποικιλότητας, την πράσινη ενέργεια και την κλιματική αλλαγή.” 

κ. Ιωάννης Εμίρης, General Manager of Wholesale Banking - Alpha Bank: 

“Δυναμική ανταπόκριση της Alpha Bank στην ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG

«To Tαμείο Ανάκαμψης αποτελεί σημείο καμπής για τον μετασχηματισμό του οικονομικού και παραγωγικού μοντέλου της χώρας», επεσήμανε ο Γενικός Διευθυντής Wholesale Banking της Alpha Bank Γιάννης Εμίρης στο 11ο Annual Capital Link Sustainability Forum. Στην ενεργό ανταπόκριση της Alpha Bank απέναντι στη μεγάλη ευκαιρία που δημιουργεί για την Ελλάδα το Ταμείο Ανάκαμψης καθώς και στις στρατηγικές που εφαρμόζει η Τράπεζα για την ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG αναφέρθηκε μεταξύ άλλων ο κ. Εμίρης, κατά την τοποθέτησή του στο διαδικτυακό 11ο Annual Capital Link Sustainability Forum.

Το Ταμείο Ανάκαμψης σημείο καμπής για τη χώρα

Ο κ. Εμίρης ανέφερε ότι το Ταμείο Ανάκαμψης μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για την αναβάθμιση της  χώρας από περιβαλλοντικής, τεχνολογικής και, τελικά, κοινωνικής άποψης και θα μετασχηματίσει το παραγωγικό και οικονομικό της μοντέλο, πυροδοτώντας έναν ενάρετο κύκλο όπου η βελτίωση του περιβάλλοντος θα τροφοδοτεί την οικονομική ανάπτυξη και αντιστρόφως. «Το Ταμείο Ανάκαμψης θα επιτύχει να αλλάξει και το πρότυπο που υπάρχει για την επιχειρηματικότητα, διότι πλέον η επιχειρηματικότητα δεν προκαλεί βλάβες στο περιβάλλον, αλλά είναι ένας φορέας που παράγει κέρδος, προστατεύοντας το περιβάλλον και ενισχύοντας την αειφορία», σημείωσε ο κ. Εμίρης.

Ο Γενικός Διευθυντής Wholesale Banking της Alpha Bank ανέλυσε μία σειρά από πρωτοβουλίες πράσινης ανάπτυξης που επιτυγχάνονται με τις ενισχύσεις του Ταμείου Ανάκαμψης δημιουργώντας ελκυστικές επενδύσεις, όπως η υπογειοποίηση των δικτύων στο αστικό και το δασικό περιβάλλον για την προστασία από ακραία καιρικά φαινόμενα και πυρκαγιές, η προστασία της βιοποικιλότητας με παράλληλη ανάπτυξη ξενοδοχειακών υποδομών που προσανατολίζονται στο αντικείμενο αυτό, οι αστικές αναπλάσεις, η επιτάχυνση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων των νησιών με την ενδοχώρα, η επιδότηση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας, η αύξηση στη χρήση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της ηλεκτροκίνησης«Το Ταμείο Ανάκαμψης θα κινητοποιήσει για την πράσινη μετάβαση περίπου Ευρώ 23 δισ., ποσό πρωτόγνωρο για τη χώρα καθώς ισοδυναμεί περίπου με το 12% στο ΑΕΠ, ενώ σε συνολικότερη κλίμακα αναμένονται να κινητοποιηθούν Ευρώ 57 με 60 δισ. τα επόμενα χρόνια. Εκτιμούμε ότι αυτό θα φέρει μία ετήσια ανάπτυξη 1,5%, πέραν των αναμενόμενων ρυθμών, κατά τα επόμενα έξι χρόνια», υπογράμμισε ο κ. Εμίρης.

Η Alpha Bank ανταποκρίνεται στην πρόκληση με δυναμισμό και φιλοδοξεί να πρωτοστατήσει στην ενσωμάτωση των κριτηρίων ESG

Όπως σημείωσε ο κ. Εμίρης, η Alpha Bank παρακολουθεί στενά τις ανάγκες της αγοράς και τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται στους Πελάτες της και αναλόγως προσαρμόζει τη στρατηγική της. Για τις Μικρές Επιχειρήσεις και τους Ιδιώτες σχεδιάζει δανειακά προϊόντα με πράσινο αποτύπωμα (π.χ. δάνεια προεξόφλησης «Εξοικονομώ Κατ’ οίκον») συμβατά με τις απαιτήσεις του Ταμείου και παράλληλα εύχρηστα και προσιτά στην πελατεία. Για τις Μεγάλες Επιχειρήσεις και Εταιρικούς Πελάτες, η Alpha Bank εντοπίζει και βοηθάει στην κινητοποίηση της επιχειρηματικότητας, αφιερώνοντας τα κατάλληλα κεφάλαια και εφαρμόζοντας την τεχνογνωσία της σε σύνθετες δανειακές λύσεις. «Τέτοιο παράδειγμα είναι η δανειοδότηση δύο εμβληματικών έργων διαχείρισης απορριμμάτων που αναλάβαμε, που απαιτούσε πολύ μεγάλη επένδυση σε ανθρώπινο κεφάλαιο και τεχνογνωσία για να μπορέσουμε να σχεδιάσουμε τις κατάλληλες λύσεις», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Εμίρης.

Παράλληλα, για τους επενδυτές, η Alpha Bank σχεδιάζει και προσφέρει προϊόντα με περιβαλλοντική ταυτότητα και βοηθάει στην επιμόρφωση των Πελατών της, ενώ, διατηρεί μακροχρόνια συνεργασία με πρωτοπόρες εταιρίες εξοπλισμού και μέτρησης της ενεργειακής βελτίωσης κτιρίων που επιτρέπουν την υποστήριξη των Πελατών της. Τέλος, δημιουργεί τα κατάλληλα συστήματα παρακολούθησης, μέτρησης και αναφοράς των περιβαλλοντικών κινδύνων στις εποπτικές αρχές (SSM). «Οι τράπεζες πρέπει ενεργά να ενστερνιστούμε τις νέες αυτές παγκόσμιες τάσεις, δεν φτάνει απλώς να ανταποκρινόμαστε, αλλά να εμπεδώνουμε τις πολιτικές στην επιχειρηματική μας πρακτική και στις σχέσεις μας με την κοινωνία» κατέληξε.

O κ. Κωνσταντίνος Βασιλείου, Deputy CEO, Head of Group Corporate & Investment Banking Executive Member of the BoD – Eurobank S.A., τόνισε: “Η ESG προσέγγιση δεν αποτελεί απλά μία νέα, παγκόσμια τάση, αλλά μία ταχέως εξελισσόμενη ανάγκη, με οδηγό τις κατευθύνσεις των εποπτικών φορέων και το έντονο ενδιαφέρον πελατών και επενδυτών. Η Eurobank επιταχύνει διαρκώς την ενσωμάτωση του ESG στα προσφερόμενα προϊόντα και υπηρεσίες της, επιδιώκοντας να προάγει τη βιώσιμη ανάπτυξη. Πρωταγωνιστούμε σε μεγάλα ESG έργα, τα οποία μετασχηματίζουν τη χώρα με βιώσιμο τρόπο, όπως είναι η ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με την Αττική και το έργο του Ελληνικού. Φιλοδοξούμε να παίξουμε κεντρικό ρόλο στη διαχείριση των πόρων άνω των €50 δισ. που θα εισρεύσουν στη χώρα τα επόμενα 6 έτη μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Η κινητοποίηση και συμβολή του τραπεζικού τομέα, σε συνεργασία με το Κράτος, θα είναι κρίσιμη για την κατανομή αυτών των πόρων σε έργα που θα επηρεάσουν σημαντικά την ταχεία μετάβαση σε μία πράσινη, ψηφιοποιημένη, εξωστρεφή και διαφανή οικονομία, με ξεκάθαρα οφέλη για το σύνολο της κοινωνίας.”

O κ. Βασίλης Καραμούζης, General Manager of Corporate and Investment Banking - National Bank of Greece, αναφέρθηκε στην ανάπτυξη της αγοράς των πράσινων ομολόγων και στα πλεονεκτήματά τους και εξήγησε πώς θα αξιοποιηθούν οι πόροι από το πράσινο ομόλογο που πρόσφατα εξέδωσε η Εθνική Τράπεζα.  Σχετικά τόνισε ότι “Η πρόσφατη έκδοση πράσινου ομολόγου ύψους 500 εκατομμυρίων είναι εναρμονισμένη με την ευρύτερη ESG στρατηγική μας, μέρος της οποίας αποτελεί ο πρωταγωνιστικός ρόλος της Εθνικής Τράπεζας στη χρηματοδότηση έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας με εκταμιεύσεις οι οποίες αναμένεται να ξεπεράσουν το 0,5 δις ευρώ σε ετήσια βάση. Σημαντικό μέρος των εν λόγω δανείων θα χρηματοδοτηθούν από το πράσινο ομόλογο. Μέσω της εν λόγω συναλλαγής η Εθνική Τράπεζα για μια ακόμη φορά πρωτοπορεί, αποδεικνύοντας έμπρακτα τη δέσμευση της στην προώθηση έργων συμβατών με τις αρχές της αειφόρου ανάπτυξης με ποικίλα οφέλη για όλους τους εμπλεκόμενους:

(α) Ομολογιούχους-επενδυτές οι οποίοι μέσω των πράσινων ομολόγων ικανοποιούν την επιθυμία τους να επενδύσουν σε έργα που συντελούν στην προστασία του περιβάλλοντος και στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, (β) για την Τράπεζα, η οποία εξασφαλίζει ρευστότητα που διοχετεύεται σε έργα βιώσιμης ανάπτυξης και (γ) πρωτίστως για τους Πελάτες μας οι οποίοι αποκτούν πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό με ανταγωνιστικούς όρους για την υλοποίηση των έργων τους”.

Αναφορικά με τη σύνδεση ESG κριτηρίων με τα νέα δάνεια και τις αναχρηματοδοτήσεις παλαιών ο κ. Καραμούζης επεσήμανε ότι “αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα έργα που υλοποιείται στην Εθνική Τράπεζα τονίζοντας ότι στόχος μας είναι τα κριτήρια και των τριών πυλώνων ESG να ενσωματώνονται στην αξιολόγηση των χρηματοδοτήσεων μαζί με τους συνήθεις παράγοντες κινδύνου και να αποτελέσουν βασικό κριτήριο για την παροχή ελκυστικότερων όρων στον Πελάτη, εξελίσσοντας το πλαίσιο ανάληψης και διαχείρισης κινδύνων της Τράπεζας με πολλαπλασιαστικά οφέλη για το οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον μας”.

O κ. Δημήτρης Κυπαρίσσης, CEO - Optima bank, τόνισε: “Δημιουργήσαμε μια τράπεζα που έχει το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον, χωρίς να την κυνηγά το παρελθόν. Είχαμε την ελευθερία, να δούμε τα πάντα από την αρχή, να τα σχεδιάσουμε από την αρχή. Τολμήσαμε έναν βαθύ, ουσιαστικό μετασχηματισμό που στο κέντρο του διατηρεί τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και της υπεύθυνης επιχειρηματικότητας. Η Optima bank ανήκει στη Gen Z των τραπεζών. Αυτός είναι ο λόγος που δεν αντιμετωπίζουμε ως υποχρέωση τα κριτήρια ESG, αλλά ως δέσμευση που πηγάζει από την ίδια μας την εταιρική φιλοσοφία. Είμαστε εδώ με στόχο να επιταχύνουμε τη μετάβαση των επιχειρήσεων σε ένα καλύτερο, βιώσιμο μέλλον για το περιβάλλον, την κοινωνία, την Ελλάδα”.

Κατά τη διάρκεια της πρώτης μέρας του Συνεδρίου αναπτύχθηκαν τα παρακάτω θέματα. Ακολουθούν αναλυτικά οι δηλώσεις των ομιλητών:

  • Επενδύσεις Σε Υποδομές – Θεμέλιος Λίθος Για Μια Βιώσιμη Οικονομία & Ανάπτυξη
  • Νέες Τεχνολογίες & Ανάπτυξη
  • Επενδύσεις Με Κοινωνικό & Οικονομικό Αντίκτυπο

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΥΠΟΔΟΜΕΣ – ΘΕΜΕΛΙΟΣ ΛΙΘΟΣ ΓΙΑ ΜΙΑ ΒΙΩΣΙΜΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ

  • κ. Κώστας Καραμανλής, Υπουργός Υποδομών & Μεταφορών
  • κ. Αλέξανδρος Κοσμόπουλος, Managing Partner - AKL Law Firm
11th Annual Capital Link Sustainability Forum - Καραμανλής - Κοσμόπουλος

Ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, κύριος Κώστας Καραμανλής, απαντώντας στις ερωτήσεις που του έθεσε ο κύριος Αλέξανδρος Κοσμόπουλος, Managing Partner - AKL Law Firm τόνισε τα εξής:

1. 4412 - Αναθεώρηση (ιδ. επίβλεψη, ψηφιοποίηση, επιτάχυνση διαδικασιών, 10% χαμηλές εκπτώσεις). 

Με τον νέο Νόμο 4782 – με τον οποίο τροποποιήσαμε τον 4412 – δημιουργήσαμε ένα σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο με 3 βασικούς στόχους:

Ταχύτητα, Διαφάνεια, Αποτελεσματικότητα.

4 είναι τα βασικά σημεία στα οποία επικεντρωθήκαμε:

  1. Θεσμοθετήσαμε για πρώτη φορά την ιδιωτική επίβλεψη έργων και μελετών, δηλαδή τη δυνατότητα να μπορεί να ασκηθεί επίβλεψη εκτός από την Υπηρεσία και από πιστοποιημένο ιδιωτικό φορέα (φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή ένωση προσώπων
  2. Επιταχύνουμε τις διαδικασίες
  3. Αντιμετωπίσαμε τις ασυνήθιστα χαμηλές προσφορές
  4. Προωθείται ο εκσυγχρονισμός, η ψηφιοποίηση και η απλοποίηση των διαδικασιών,

2. Προτάσεις καινοτομίας 

Η κυβέρνησή μας ετοιμάζεται – με νομοσχέδιο το οποίο εκπονεί – να δοκιμάσει ένα νέο μοντέλο, αυτό των «πρότυπων προτάσεων» (προτάσεις καινοτομίας). Μοντέλο το οποίο μπορεί να αφήσει το αποτύπωμά του στην ανάπτυξη της Ελλάδας. Το σχέδιό μας αφορά σε νέα μεγάλα έργα, καθαρής αξίας άνω των 200 εκατομμυρίων ευρώ, που παρουσιάζουν χαρακτηριστικά καινοτομίας και πολυπλοκότητας, προάγουν την περιφερειακή ανάπτυξη, συμβάλλουν στην εθνική οικονομία και υλοποιούνται μέσω κλασσικών δημοσίων έργων, συμβάσεων παραχώρησης ή ΣΔΙΤ.

  • Αντίθετα, εάν η Υπηρεσία κρίνει ότι η ιδέα είναι καλή και το έργο βιώσιμο, αλλά η μελέτη δεν είναι πλήρης τεχνικά, τότε θέτει σε δημόσια διαβούλευση την παραδοτέα μελέτη.

3. Έργα που ξεμπλοκάραμε & έργα που δρομολογούμε (13 δισ). 

Παραλάβαμε όλα τα μεγάλα έργα μπλοκαρισμένα, με πολύπλοκα προβλήματα. Ξεμπλοκάρουμε το ένα έργο μετά το άλλο.

Ενδεικτικά…

  • Μετρό Θεσσαλονίκης: δώσαμε λύση, επιτέλους ενώθηκαν όλοι οι φορείς της πόλης, μας δικαίωσε το ΚΑΣ, πιστεύω ότι θα μας δικαιώσει και το ΣτΕ.
  • Γραμμή 4 του Μετρό Αθήνας: μετά από χρόνια ο διαγωνισμός μπήκε στην τελική φάση, ενώ σύντομα ξεκινάνε τα πρώτα εργοτάξια για τις πρόδρομες εργασίες.
  • Πάτρα-Πύργος: το έργο κινδύνευε σοβαρά να μην γίνει ποτέ πραγματικότητα, πετύχαμε την αλλαγή στάσης της Κομισιόν.
  • Ε-65: στο Νότιο Τμήμα μέσα σε ενάμιση χρόνο έχουμε φτιάξει το μισό έργο, ενώ στο Βόρειο Τμήμα, μετά από σχεδόν 10 χρόνια αβεβαιότητας, επιτέλους πήραμε το πράσινο φως από την Ε.Ε.

Δίπλα σε όλα αυτά, έχουμε και τη νέα γενιά έργων σε όλη τη χώρα.

Στο Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχουμε εκπονήσει ένα ολοκληρωμένο πλάνο έργων ύψους πάνω από 13 δισ. ευρώ, το μεγαλύτερο μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες και την περίοδο 2004-2009. Με έργα σε όλη τη χώρα και με συγκεκριμένο σχέδιο χρηματοδότησης για το καθένα από αυτά.  Το πλάνο αυτό περιλαμβάνει νέα έργα, όπως το flyover στη Θεσσαλονίκη, οι επεκτάσεις της Αττικής Οδού και του Μετρό στην Αθήνα, το μεγαλύτερο πρόγραμμα σιδηροδρομικών έργων που έχει γίνει ποτέ στη χώρα μας, μεγάλα έργα αντιπλημμυρικής θωράκισης και, φυσικά, το νέο Πρόγραμμα Επεμβάσεων Βελτίωσης Οδικής Ασφάλειας που περιλαμβάνει σημειακές παρεμβάσεις σε 7.000 επικίνδυνα σημεία σε όλη την Ελλάδα.

4. Εγνατία - Μπαίνουν διόδια - δέσμευση κυβέρνησης για ιδιωτικοποίηση.

5. Συνδυασμένες μεταφορές - νέα γενιά Σιδηρ. έργων

Αυτήν την στιγμή το Ταμείο Ανάκαμψης μας δίνει μια μεγάλη ευκαιρία για επενδύσεις σε τομείς, που η χώρα μας έχει συγκριτικό πλεονέκτημα, λόγω της στρατηγικής της θέσης, όπως είναι τα logistics και οι συνδυασμένες μεταφορές, με τα σιδηροδρομικά έργα και τα λιμάνια μας που μπορούν να γίνουν μεγάλα εμπορευματικά κέντρα. Αυτή πρέπει να είναι και η νέα εθνική μας στρατηγική: Η Ελλάδα να εξελιχθεί σε κόμβο υποδομών της ευρύτερης περιοχής. Σ’ αυτό το πλαίσιο εντάσσονται και μια σειρά από νέας γενιάς έργα, τα οποία αντιμετωπίζουν προβλήματα που υφίστανται σε όλη τη χώρα και ταυτόχρονα αναζωογονούν την αγορά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το νέο πρόγραμμα σιδηροδρομικών έργων. Το μεγαλύτερο που έχει σχεδιαστεί στη χώρα, ύψους 3,3 δισ. ευρώ, με έμφαση ιδίως στην εμπορική μεταφορά, με συνδέσεις σε λιμάνια και αεροδρόμια και στην ολοκλήρωση του κορμού του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας στον άξονα της ΠΑΘΕ.”

ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗ

11th Annual Capital Link Sustainability Forum - Γκόγκος - Κωνσταντινίδης - Γεωργαντζής - Τζωρτζακάκης - Bletsas - Καλλιάς

Συντονιστής: κ. Λάμπρος Γκόγκος, EY Greece Partner – Central, Eastern and Southeastern Europe & Central Asia FS Consulting Leader| Technology Consulting Leader – ΕΥ

Ομιλητές:

  • κ. Γιάννης Κωνσταντινίδης, Chief Strategy, Transformation & Wholesale Officer - OTE Group
  • κ. Απόστολος Γεωργαντζής, Managing Director - Quest Holdings S.A.
  • κ. Αντώνης Τζωρτζακάκης, CEO - 5G Ventures S.A., Phaistos Fund
  • κ. Michail Bletsas, Research scientist and Director of Computing – MIT Media Lab
  • κ. Ιωάννης Καλλιάς, Chief Executive Officer - TUV AUSTRIA Hellas; Executive Business Director Business Assurance - TUV AUSTRIA Group; Executive Member of the Executive Committee - TUV AUSTRIA Group 

O κ. Λάμπρος Γκόγκος, EY Greece Partner – Central, Eastern and Southeastern Europe & Central Asia FS Consulting Leader| Technology Consulting Leader – ΕΥ, τόνισε:

“Όταν πρόκειται για τη δημιουργία ενός βιώσιμου κόσμου, κανείς δεν πρέπει να υποτιμά το μέγεθος της πρόκλησης. Οι οργανισμοί σε κάθε κλάδο θα πρέπει να αλλάξουν τον τρόπο λειτουργίας τους και μέσα στην επόμενη δεκαετία θα πρέπει να οικοδομήσουμε πιο βιώσιμες οικονομίες, κοινωνίες και κοινότητες, καθώς και την υποδομή και τις λύσεις για να τις υποστηρίξουμε. Σήμερα, η κοινωνία απαιτεί από τους οργανισμούς να αναλαμβάνουν μεγαλύτερη ευθύνη. Οι επενδύσεις και το εργασιακό δυναμικό θα μεταφερθούν από τους οργανισμούς που δημιουργούν αξία μόνο για τους μετόχους τους προς εκείνους που δημιουργούν μακροπρόθεσμη αξία η οποία θα αφορά μια ευρύτερη ομάδα ενδιαφερόμενων μερών, συμπεριλαμβανομένου των εργαζομένων, των καταναλωτών, των προμηθευτών, των κοινοτήτων, της κυβέρνησης, των επενδυτών και των μετόχων. Οι οργανισμοί που ευθυγραμμίζουν τη στρατηγική τους με έναν ουσιαστικό σκοπό, δίνοντας έμφαση στη δημιουργία μακροπρόθεσμου και βιώσιμου αντίκτυπου μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών, είναι σε καλύτερη θέση να επωφεληθούν, να επιδείξουν και να μετρήσουν την αξία που δημιουργούν. Ήταν μεγάλη χαρά να συντονίσω το πάνελ «Νέες Τεχνολογίες & Ανάπτυξη», κατά το οποίο συνδέσαμε την Τεχνολογία με τη Βιωσιμότητα σε μια σειρά συζητήσεων με μερικούς από τους σημαντικότερους ηγέτες της αγοράς μας.”

Για τις τηλεπικοινωνιακές υποδομές και πώς αυτές θα υποστηρίξουν την ανάπτυξη της χώρας, μίλησε ο κ. Γιάννης Κωνσταντινίδης, Chief Strategy, Transformation & Wholesale Officer - OTE Group, στο πάνελ «Νέες Τεχνολογίες και Ανάπτυξη». Αναφερόμενος στην περίοδο της πανδημίας και του lockdown δήλωσε ότι τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα αποδείχθηκαν αγαθό ζωτικής σημασίας για όλους: το κράτος, τους πολίτες, τις επιχειρήσεις. Αυτή η επιτυχία όπως είπε, οφείλεται στην πετυχημένη συνεργασία Πολιτείας, Ρυθμιστική Αρχής και Παρόχων, με τους τελευταίους να υλοποιούν πολύ μεγάλες επενδύσεις για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των τηλεπικοινωνιακών υποδομών της χώρας. Μιλώντας για το πώς οι τηλεπικοινωνίες θα υποστηρίξουν την ανάπτυξη της χώρας αναφέρθηκε στα δίκτυα νέας γενιάς, το FTTH και πιο συγκεκριμένα στο 5G. Όπως είπε, η πραγματική δύναμη του 5G είναι η δημιουργία οικοσυστήματος που θα παίξει καθοριστικό ρόλο στην ανταγωνιστικότητα των Ελληνικών επιχειρήσεων αποτελώντας τη βάση πάνω στην οποία θα αναπτυχθεί ένα νέο κύμα καινοτομίας και καινούρια επιχειρηματικά μοντέλα. Κλείνοντας, ο κ. Κωνσταντινίδης επεσήμανε ότι για να είναι εφικτή η ανάπτυξη μέσω της τεχνολογίας στο μέλλον, πρέπει πρώτα απ’ όλα να φροντίσουμε ότι θα έχουμε μέλλον σε αυτό τον κόσμο και δήλωσε: «Για τον Όμιλο ΟΤΕ, η βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί βασικό πυλώνα της στρατηγικής μας και διέπει όλο το φάσμα της δραστηριότητάς μας. Τα δίκτυα και τις υπηρεσίες μας είναι η βάση μας γι’ αυτό το βιώσιμο μέλλον, καθώς αποτελούν μοχλό ανάπτυξης για την χώρα, την κοινωνία και την επιχειρηματικότητα, συμβάλλουν στην μείωση του περιβαλλοντικού και ενεργειακού αποτυπώματος και ενισχύουν την ισότιμη συμμετοχή στα αγαθά της Ψηφιακής Οικονομίας μειώνοντας το ψηφιακό χάσμα. Με την τεχνολογία μπορούμε να φτιάξουμε έναν κόσμο καλύτερο για όλους».

O κ. Απόστολος Γεωργαντζής, Managing Director - Quest Holdings S.A., τόνισε ότι: “Το παράδειγμα των ταχυμεταφορών δείχνει, τι επίδραση μπορεί να έχει μια μεγάλη αλλαγή όπως η πανδημία σε συνδυασμό με την τεχνολογία σε μια αγορά που αποτελεί το φυσικό κανάλι παράδοσης των online αγορών. Στις ταχυμεταφορές το capacity αποτελείται από ανθρώπους και υποδομές όπως vans, φορτηγά, καταστήματα, κέντρα διαλογής και μηχανήματα, οπότε σε απότομη αύξηση υπάρχει τεράστια δυσκολία προσαρμογής τους καθώς αυτά δεν αυξομειώνονται ούτε εύκολα ούτε γρήγορα. Η κατάσταση στην αγορά ταχυμεταφορών θα ομαλοποιηθεί πλήρως όταν αρθεί το lockdown των φυσικών καταστημάτων ενώ εκτιμάται είναι ότι  λόγω της εξοικείωσης του κόσμου η αγορά των online αγορών δηλαδή το e-commerce θα ισορροπήσει σε υψηλότερα επίπεδα από πριν επίπεδα. Ενδεικτικό της έμφασης που δίνουμε στην βιωσιμότητα είναι ότι εκδίδουμε απολογισμούς Β.Α. για περισσότερα από 6 χρόνια (από το 2014). Υλοποιούμε  επίσης σειρά σταδιακά ενισχυόμενων δράσεων σχετικών με την εκπαίδευση του προσωπικού μας, και την υποστήριξη ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων και το περιβάλλον. Στην ACS σε ένα υπερσύγχρονο κέντρο διαλογής που θα ολοκληρωθεί στα τέλη του 2021 έχουμε προβλέψει και τη χρήση φωτοβολταικών για την μείωση του αποτυπώματος CO2 με στόχο να γίνει όσο πιο πολύ πράσινο το εν λόγω κτίριο. Παράλληλα είμαστε και στην φάση αξιολόγησης της χρήσης ηλεκτρικών οχημάτων στο επόμενο διάστημα με στόχο την περαιτέρω μείωση του αποτυπώματος CO2. Ένα σημαντικό πρόβλημα που βιώνουμε τελευταία στην αγορά πληροφορικής είναι η δυσκολία εξεύρεσης προγραμματιστών. Με τα έργα ψηφιακού μετασχηματισμού που ανακοινώθηκαν και στο Ελλάδα 2.0 να ανέρχονται σε αρκετά δίς ευρώ, είναι ευκόλως κατανοητό ότι για την αγορά υπηρεσιών πληροφορικής που ανέρχεται σε περίπου €600 εκατ. ανά έτος, η υλοποίηση των εν λόγω έργων μπορεί να οδηγήσει και την αγορά πληροφορικής σε αντίστοιχα φαινόμενα όπως αυτά βιώσαμε στις ταχυμεταφορές.”

Στην τοποθέτησή του ο κ. Αντώνης Τζωρτζακάκης, CEO - 5G Ventures S.A., Phaistos Fund, επισήμανε πως οι υποδομές 5G που αναπτύσσονται σήμερα στη χώρα θα αποτελέσουν τη βάση για την ανάπτυξη σημαντικών κλάδων της οικονομίας και για τη δημιουργία μιας νέας γενιάς Β2Β εφαρμογών. Λαμβάνοντας υπόψιν τις επενδύσεις που διοχετεύονται στην ανάπτυξη των υποδομών, χρειάζεται να βοηθήσουμε τις επιχειρήσεις ώστε να αναπτύξουν υπηρεσίες που θα εκμεταλλεύονται τις δυνατότητες του 5G για την ανάπτυξή τους, ανέφερε. Δεν πρόκειται για μια προσπάθεια ενός φορέα, χρειάζεται συνεργασία για να σχηματιστεί οικοσύστημα και αυτός είναι ο λόγος που έχουμε προχωρήσει σε σχετικές συμφωνίες συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο Πατρών και τη μονάδα Corallia και έπονται και άλλες, υπογράμμισε ο κ. Τζωρτζακάκης. Επισήμανε πως στο Εθνικό Σχέδιο Ανάπτυξης και Ανθεκτικότητας έχουν προϋπολογιστεί 375 εκατ. ευρώ για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων  και την υιοθέτηση τεχνολογιών όπως η τεχνητή νοημοσύνη, τα big data analytics και το cloud computing. Το 5G, τόνισε, έρχεται να λειτουργήσει ως το υπόβαθρο και ο σύνδεσμος για την ανάπτυξη και την αλληλεπίδραση αυτών των τεχνολογιών. «Η Ελλάδα δημιούργησε το Επενδυτικό Ταμείο Φαιστός με το 25% των εσόδων της δημοπρασίας ώστε να δημιουργήσουμε, με την προσθήκη και ιδιωτικών κεφαλαίων, υπηρεσίες και να αναπτυχθεί η ψηφιακή ωριμότητα στις επιχειρήσεις και κατ’ επέκταση στη χώρα. Μέσω του Φαιστός θα στηρίξουμε υπάρχουσες και νεοφυείς επιχειρήσεις για την ανάπτυξη 5G λύσεων που θα επιταχύνουν την ψηφιακή ωρίμανση κλάδων όπως η εφοδιαστική αλυσίδα, η μεταποίηση, η υγεία ή η εκπαίδευση. Η προσέγγισή μας όμως δεν περιορίζεται μόνο στην παροχή κεφαλαιακής στήριξης. Οι επιχειρήσεις τις οποίες θα στηρίζει το Φαιστός έχουν δυνατότητα πιλοτικής χρήσης ραδιοσυχνοτήτων και παράλληλα έχουν δυνατότητα “άντλησης” του πρώτου τους πελάτη μέσα από ένα ευρύ χαρτοφυλάκιο δημοσίων φορέων.  Το 5G έχει υποδομές, έχει business cases και σίγουρα έχει ουσία», υπογράμμισε ο κ. Τζωρτζακάκης προσθέτοντας πως από την ανάπτυξη της 5G τεχνολογίας θα ωφεληθούν τόσο οι επιχειρήσεις όσο και το Δημόσιο.

O κ. Michail Bletsas, Research scientist and Director of Computing – MIT Media Lab, δήλωσε: «Η βιωσιμότητα απαιτεί αποτελεσματικότητα αλλά και ανθεκτικότητα. Η Ελλάδα έχει αποδειχθεί ότι είναι όντως ανθεκτική, όμως συχνά σε βάρος της αποτελεσματικότητας. Η τεχνολογία μπορεί να βοηθήσει τη χώρα μας έτσι ώστε όχι μόνο να καλυφθεί το χάσμα μεταξύ αυτής και των πλέον προηγμένων εταίρων της, αλλά και να γίνει ηγέτης. Υπάρχουν πολλές ενδείξεις που υποστηρίζουν το γεγονός αυτό, και η πρόοδος που έχει σημειώσει η Ελλάδα στην ψηφιοποίηση τα δυο τελευταία χρόνια αποτελεί το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα. Η χώρα μας έχει τη δυνατότητα να επιτύχει επιπλέον πρόοδο στη διαχείριση των φυσικών πόρων, της ενέργειας και των αποβλήτων. Ωστόσο, αν η τεχνολογία είναι το εργαλείο που θα μας οδηγήσει σε ένα καλύτερο, πιο βιώσιμο «αύριο», η εκπαίδευση είναι εκείνη που θα το καθορίσει και ο ριζικός μετασχηματισμός της δεν μπορεί να περιμένει. 

O κ. Ιωάννης Καλλιάς, Chief Executive Officer - TUV AUSTRIA Hellas; Executive Business Director Business Assurance - TUV AUSTRIA Group; Executive Member of the Executive Committee - TUV AUSTRIA Group, μίλησε για τον σημαντικό ρόλο του ελέγχου και της πιστοποίησης στην επιτυχή διαχείριση των επόμενων μεγάλων προσκλήσεων της κοινωνίας και της οικονομίας που είναι η αειφορία και η διαχείριση του ψηφιακού μετασχηματισμού.

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΜΕ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ & ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟ

11th Annual Capital Link Sustainability Forum - Σολωμός - Τόσιος - Διανέλλος - Τακά - Μουσουρούλης

Συντονιστής: κ. Τάκης Σολωμός, Partner – Elikonos Capital Partners

Ομιλητές:

  • κ. Αναστάσιος Τόσιος, Deputy CEO – Athens Water Supply & Sewage Company (EYDAP)
  • κ. Στέφανος Διανέλλος, Vice President & Head of Corporate Affairs – British American Tobacco Hellas
  • κα. Ιρίνα Τακά, Owner, Executive Vice-President - EVYP LLP, Crop Biostimulation Technologies
  • κ. Κωστής Μουσουρούλης, Chairman of the Steering Committee of the Just Transition Development Plan (SDAM), Ministry of Environment and Energy - Hellenic Republic

Ο κ. Αναστάσιος Τόσιος, Deputy CEO – Athens Water Supply & Sewage Company (EYDAP) δήλωσε τα εξής: «Η στρατηγική και οι επενδύσεις μας βασίζονται στην επίτευξη ισορροπημένης και αειφόρου ανάπτυξης προς όφελος του κοινωνικού συνόλου, των πελατών, των εργαζομένων, των μετόχων και του περιβάλλοντος.  Προς αυτή την κατεύθυνση, επενδύουμε συστηματικά σε έργα εξυγίανσης και ψηφιακής αναβάθμισης του δικτύου ύδρευσης, καθώς και σε έργα κατασκευής ολοκληρωμένης αποχέτευσης και επεξεργασίας λυμάτων στην Ανατολική Αττική.  Πρόκειται για έργα με εκτεταμένο περιβαλλοντικό και  κοινωνικό αντίκτυπο, καθώς αφορούν στη διατήρηση των διαθεσίμων νερού, στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών και στην προστασία του περιβάλλοντος ευρύτερα.»

Ο κ. Στέφανος Διανέλλος, Vice President & Head of Corporate Affairs – British American Tobacco Hellas, ανέφερε τα εξής: «Η επόμενη ημέρα της πανδημίας, αναμφίβολα βασίζεται στις έννοιες της καινοτομίας, του μετασχηματισμού και της βιωσιμότητας. Στο πλαίσιο αυτό, είναι σήμερα περισσότερο σημαντικό από ποτέ να υπάρξει κοινή προσπάθεια από όλους. Πιστεύοντας πολύ στις ικανότητες και δυνατότητες του ανθρώπινου δυναμικού της Ελλάδας, αυτό ακριβώς σηματοδοτεί η συμβολή σε ένα Καλύτερο Αύριο για την ελληνική οικονομία και την Ελλάδα, μια χώρα που, εκτός από το ταλέντο των ανθρώπων της, έχει ως προτεραιότητα την τεχνολογία και τις σημαντικές δυνατότητες που φέρνει».

Η κα. Ιρίνα Τακά, Owner, Executive Vice-President - EVYP LLP, Crop Biostimulation Technologies στην ομιλία της μίλησε για τo προφίλ των καινοτόμων προϊόντων βιοδιέγερσης καλλιεργειών της εταιρείας. «Η πρωτογενής παραγωγή ποιοτικών τροφίμων είναι ο πολιτισμός μας. Σήμερα, η διατήρηση των καλλιεργούμενων εκτάσεων μέσω ανταγωνιστικών αποδόσεων είναι εφικτή μόνο μέσω εφαρμοσμένης έρευνας και επένδυσης σε νέες καινοτόμες τεχνολογίες και προϊόντα για την αναστροφή της περιβαλλοντικής καταστροφής.» «Βασική μας αρχή είναι η στήριξη ενός  παραγωγικού μοντέλου το οποίο ανακυκλώνει τους φυσικούς πόρους, πολλαπλασιάζει την ισχύ τους και αυξάνει ταυτόχρονα την αποδοτικότητα της γης. Στην ΕΒΥΠ πιστεύουμε εδώ και 50 χρόνια ότι είναι καθήκον μας να επενδύουμε σε έρευνα για λύσεις στα προβλήματα της παραγωγής προστατεύοντας το περιβάλλον και διασφαλίζοντας το για τις επόμενες γενιές. Τα προϊόντα μας δεν αφήνουν κατάλοιπα και ενισχύουν μια residue free αυξημένη παραγωγή η οποία δεν επιβαρύνει το περιβάλλον». Τόνισε ότι «Η παραγωγή της σειράς βιοδιεγερτών Αmino16 της εταιρείας, είναι μια φιλόδοξη προσπάθεια κάλυψης του κενού της φιλοπεριβαλλοντικής διάστασης της ελληνικής παραγωγής αγροτικών προϊόντων και είναι οι μοναδικοί βιοδιεγέρτες που παράγονται εξολοκλήρου στην Ελλάδα και έχουν λάβει Ευρωπαϊκή Πατεντά για την μέθοδο παραγωγής και σύνθεσης τους». Μας μίλησε με ενθουσιασμό για την R&D κατεύθυνση της εταιρείας λέγοντας «Πιστεύουμε ότι η αναστροφή της περιβαλλοντικής καταστροφής είναι ακόμα εφικτή και για αυτό η εταιρεία μας επενδύει σε έρευνα προϊόντων “greening”, που συμβάλλουν στην αναβάθμιση του περιβάλλοντος, στην απονιτροποίηση των υπόγειων υδροφορέων και τη μείωση του αποτυπώματος CO2».

Ερωτούμενη για τις προοπτικές της Ελληνικής οικονομίας στα πλαίσια που βρισκόμαστε σήμερα είπε «Πιστεύω ότι η ανάκαμψη θα έχει το σχήμα Κ, δηλαδή κάποιοι κλάδοι θα αναπτυχθούν πιο γρήγορα και δυναμικά, ενώ άλλοι θα συρρικνωθούν. Η γεωργία είναι από τους κλάδους που και εν μέσω πανδημίας προχωράει δυναμικά και στηρίζει την ανάκαμψη της Ελλάδος. Είναι ο τομέας επίσης στον οποίο η καινοτομία μπορεί να έχει άμεσα και ορατή επίδραση στο περιβάλλον. Οι προδιαγραφές της καινούριας Ευρωπαϊκής ΚΑΠ (Κοινή Αγροτική Πολιτική) που θα τεθεί σε εφαρμογή το 2025 απαιτούν την εισαγωγή καινοτομίας στον τρόπο παραγωγής. Ο Έλληνας αγρότης, δεκτικός πλέον σε σύγχρονες καλλιεργητικές πρακτικές δύναται να παράγει διεθνώς ανταγωνιστικά προϊόντα.  Η θετική πορεία θα πρέπει να πλαισιώνεται συνεχώς από καινοτομίες στην παραγωγή και την προστασία του περιβάλλοντος.»

Ο κ. Κωστής Μουσουρούλης, Chairman of the Steering Committee of the Just Transition Development Plan (SDAM), Ministry of Environment and Energy - Hellenic Republic, τόνισε μεταξύ άλλων ότι: «Επί πολλές δεκαετίες ο λιγνίτης συνέβαλε σημαντικά στην ανάπτυξη της Ελλάδας και, αναμφίβολα, στήριξε την οικονομία των λιγνιτικών περιοχών σε όρους απασχόλησης και εισοδήματος. Σήμερα, με τους νέους πράσινους ενεργειακούς στόχους, όπως η πλήρης απεξάρτηση από τον λιγνίτη, η Ελλάδα πρωτοπορεί υλοποιώντας ένα από τα μεγαλύτερα έργα οικονομικού μετασχηματισμού στην Ευρώπη: τη Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση των περιοχών αυτών στη νέα εποχή. Ο στόχος μας είναι να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που προκύπτουν από τη μονομερή εστίαση στη λιγνιτική δραστηριότητα, διαφοροποιώντας το παραγωγικό μοντέλο και δημιουργώντας νέες αξίες σε διαφορετικούς τομείς. Μόνο ένα ολοκληρωμένο στρατηγικό σχέδιο για τον βιώσιμο οικονομικό μετασχηματισμό μπορεί πράγματι να δώσει στις περιοχές αυτές νέα ώθηση και να βοηθήσει στην αναζωογόνηση των τοπικών κοινοτήτων. Προς την κατεύθυνση αυτή και με στόχο να αξιοποιηθούν οι ευκαιρίες με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, η ΕΕ παρέχει σημαντικούς νέους χρηματοδοτικούς πόρους.

Η αναζωογόνηση αυτή βασίζεται σε πέντε ισχυρούς αναπτυξιακούς πυλώνες: την «καθαρή» ενέργεια, το τρίπτυχο βιομηχανία - βιοτεχνία - εμπόριο, τον βιώσιμο τουρισμό, την επιχειρηματική γεωργία και τον συνδυασμό τεχνολογίας και εκπαίδευσης. Το σχέδιο προβλέπει, μεταξύ άλλων, ελκυστικά επενδυτικά κίνητρα, καθώς και την αποκατάσταση και επαναχρησιμοποίηση δεκάδων χιλιάδων στρεμμάτων στα ορυχεία. Πάνω απ' όλα, ωστόσο, στην καρδιά του σχεδίου βρίσκεται ο άνθρωπος. Η μετα-λιγνιτική εποχή θα είναι δίκαιη και επιτυχημένη μόνον με μια ισχυρή και χωρίς αποκλεισμούς οικονομική ανάπτυξη και σε μια ακμάζουσα κοινωνία χωρίς διακρίσεις. Είναι σαφές ότι καμία αναπτυξιακή πρόκληση δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί, εάν παραβλεφθούν οι κοινωνικές αξίες. Οι αξίες αυτές μεταφράζονται, μεταξύ άλλων, σε απόκτηση δεξιοτήτων, σε κοινωνικές υποδομές, σε επάρκεια και ποιότητα στέγασης και θέρμανσης. Χωρίς αυτές καμία κοινωνία δεν μπορεί να διαχειριστεί τις αλλαγές που προκαλούνται από έναν μετασχηματισμό τέτοιας κλίμακας».

Ο τομέας της Ενέργειας αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια της πρώτης μέρας του Συνεδρίου με τα ακόλουθα θέματα:

  • Ενέργεια - Πυλώνας Οικονομικής & Κοινωνικής Ανάπτυξης
  • Πράσινη Ανάπτυξη – Επενδύσεις – Η Πρόκληση της Απορρόφησης των Πόρων του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Ανασυγκρότησης

ΕΝΕΡΓΕΙΑ - ΠΥΛΩΝΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

11th Annual Capital Link Sustainability Forum - Σκρέκας - Murray

  • κ. Κώστας Σκρέκας, Υπουργός Περιβάλλοντος & Ενέργειας
  • κα. Virginia Murray, Partner, Project & Structured Finance group - Watson Farley & Williams

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωνσταντίνος Σκρέκας, και η δικηγόρος και Partner της Watson Farley & Williams, Virginia Murray, συζήτησαν σχετικά με τις πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για να εξασφαλίσει ένα σταθερό και βιώσιμο ενεργειακό σύστημα στην Ελλάδα, από εταιρικές συμβάσεις πώλησης και αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας για τη χρηματοδότηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, έργα αποθήκευσης ενέργειας για τη διασφάλιση της ασφάλειας και της σταθερότητας του ηλεκτρικού εφοδιασμού, σύνδεση των νησιών με το δίκτυο και τον αναπτυσσόμενο τομέα της ηλεκτροκίνησης. 

Πιο συγκεκριμένα, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, στο πλαίσιο της συζήτησης με την κα Virginia Murray για τον ρόλο της ενέργειας ως ενός κεντρικού πυλώνα για την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, επισήμανε, μεταξύ άλλων: «Ο μετασχηματισμός του τομέα της ενέργειας θα διαδραματίσει ρόλο κομβικό στην επίτευξη μιας πράσινης, βιώσιμης και ανθεκτικής ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας, με ισχυρό κοινωνικό και περιβαλλοντικό πρόσημο. Οι κλιματικές και περιβαλλοντικές προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας είναι μεγάλες. Σήμερα, όμως, η Ελλάδα μπορεί και θα κατακτήσει πρωταγωνιστική θέση στις εξελίξεις μέσα από ένα συνεκτικό και ολιστικό σχέδιο που έχουμε καταρτίσει στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με συγκεκριμένους στόχους, όπως αυτοί έχουν αποτυπωθεί καταρχήν στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα. Στη βάση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0», με το 38% των πόρων να αφιερώνεται στην πράσινη μετάβαση, προχωράμε σε ένα πλέγμα στοχευμένων μεταρρυθμίσεων για τη στρατηγική στροφή στην πράσινη ενέργεια, αλλά και στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε και προστατεύουμε το περιβάλλον. Επενδύουμε, μεταξύ άλλων, στις τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας, οι οποίες αποτελούν την επόμενη μεγάλη επανάσταση στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Μέσα στο καλοκαίρι, επίσης, θα είναι έτοιμο το θεσμικό πλαίσιο για τα θαλάσσια αιολικά πάρκα, τα οποία πρόκειται να παίξουν έναν σημαντικό ρόλο στους στόχους που έχουμε θέσει για τη μεγαλύτερη διείσδυση των ΑΠΕ. Η προώθηση της έξυπνης και βιώσιμης κινητικότητας μέσα από την ηλεκτροκίνηση, από την άλλη πλευρά, αποτελεί μία από τις βασικές ενεργειακές προτεραιότητές μας. Προχωρούμε στην ηλεκτρική διασύνδεση των ελληνικών νησιών, η οποία θα μειώσει σημαντικά το ενεργειακό κόστος νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Ενώ η απεξάρτηση του ενεργειακού μείγματος της χώρας από τον λιγνίτη έως το 2028 αποτελεί μία εμβληματική απόφαση της κυβέρνησής μας και του ίδιου του Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, η οποία θα καταστήσει την Ελλάδα πρωτοπόρο στην Ευρώπη. Οι στόχοι μας είναι φιλόδοξοι, αλλά ταυτόχρονα ρεαλιστικά επιτεύξιμοι. Και η υλοποίησή τους συνιστά μονόδρομο για την κυβέρνησή μας, όχι μόνο για τη μετά – Covid εποχή αλλά και για την οικοδόμηση της επόμενης ημέρας για την πατρίδα μας. Διότι οφείλουμε - και θα το πράξουμε - να εξασφαλίσουμε τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών και να παραδώσουμε ένα καλύτερο μέλλον στην επόμενη γενιά».

ΠΡΑΣΙΝΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ – ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ – Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ    

11th Annual Capital Link Sustainability Forum - Σκυλακάκης - Κουτσόπουλος

Συντονιστής: κ. Δημήτρης Κουτσόπουλος, CEO - Deloitte Greece

Ομιλητές:

  • κ. Θεόδωρος Σκυλακάκης, Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών
  • κα. Πηνελόπη Λαζαρίδου, General Financial Manager, Executive Board Member - GT – GEK TERNA Group of Companies
  • κ. Γιώργος Αλεξόπουλος, General Manager Group Strategic Planning & New Activities, Executive Member of the BoD – Hellenic Petroleum S.A.
  • κ. Μάνος Μανουσάκης, Chairman & CEO – IPTO - Independent Power Transmission Operator
  • κ. Κωνσταντίνος Μαύρος, CEO – PPC Renewables

Ο κ. Δημήτρης Κουτσόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος της Deloitte Greece, τονίζοντας την ανάγκη για μια ισχυρή και ανθεκτική οικονομία μετά την πανδημία, ανέφερε ότι οι επενδύσεις στην Πράσινη Ανάπτυξη πρέπει να βρίσκονται στο επίκεντρο των επενδυτικών πλάνων τόσο της Πολιτείας όσο και των εταιρειών. Δύο είναι τα βασικά συστατικά για να επιτευχθεί η Πράσινη Ανάπτυξη, και αυτά δεν είναι άλλα από τη μετάβαση του γραμμικού επιχειρηματικού και οικονομικού μοντέλου σε κυκλικό και η αποδοτική διαχείριση από την Πολιτεία των κεφαλαίων που προσφέρει η Ευρωπαϊκή Ένωση για Πράσινες Επενδύσεις. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει δεσμευτεί να γίνει το πρώτο κλιματικά ουδέτερο μπλοκ κρατών στον κόσμο μέχρι το 2050.  Σε αυτό το πνεύμα, κρίνονται αναγκαίες επενδύσεις τόσο από την ΕΕ όσο και από τον εθνικό δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Το επενδυτικό σχέδιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη έχει ήδη ξεκινήσει να στρέφει τον επιχειρηματικό κόσμο προς την Κυκλική Οικονομία και την Πράσινη Ανάπτυξη, συμβάλλοντας στην αποδέσμευση ιδιωτικών κεφαλαίων μέσω χρηματοδοτικών εργαλείων της ΕΕ, τα οποία θα οδηγήσουν σε επενδύσεις βεληνεκούς ενός τρισεκατομμύριου ευρώ.

Στο ερώτημα που έθεσε ο κύριος Κουτσόπουλος σχετικά με το πόσο προετοιμασμένες είναι οι ελληνικές επιχειρήσεις να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στο κάλεσμα του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για την άμεση υλοποίηση πράσινων ενεργειακών επενδύσεων, οι συνομιλητές τόνισαν τα παρακάτω ζητήματα:

  • τις προϋποθέσεις που θα θέσει και τις πρωτοβουλίες που θα αναλάβει η Πολιτεία, όπως για παράδειγμα την fast track διαδικασία αδειοδότησης για την ομαλή, ταχύρρυθμη και αποδοτική υλοποίηση των πράσινων ενεργειακών επενδύσεων που θα ενταχθούν στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0»
  • τη σημασία ενός σταθερού νομοθετικού, ρυθμιστικού και φορολογικού πλαισίου
  • την ετοιμότητα των επιχειρήσεων για τη μετάβασή τους σε μια περιβαλλοντικά βιώσιμη, κλιματικά ουδέτερη και ανθεκτική στην κλιματική αλλαγή οικονομία

Ο κ. Θεόδωρος Σκυλακάκης, Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, δήλωσε τα εξής: «Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» περιλαμβάνει μία τεράστια κινητοποίηση με δάνεια και επιδοτήσεις για ιδιωτικές επενδύσεις στο χώρο της πράσινης ενέργειας. Πρόκειται για μια σημαντική προσπάθεια που συνιστά μοναδική ευκαιρία τόσο για τη χρηματοδότηση βιώσιμων και πραγματικών επενδύσεων στη χώρα, όσο και για την ευρύτερη ανάπτυξη της Ελλάδας και της οικονομίας της. Το Σχέδιο προβλέπει πάνω από 10 δις. ευρώ  δυνατότητες τέτοιων επενδύσεων, με εξαιρετικά ευνοϊκούς όρους, απαιτώντας ωστόσο πολύ μεγάλη ταχύτητα ανταπόκρισης από το κράτος, η οποία θα κρίνει εν πολλοίς και το αποτέλεσμα. Η ευκαιρία είναι πολύ μεγάλη και είμαι σίγουρος ότι θα την αξιοποιήσουμε».

Η κα. Πηνελόπη Λαζαρίδου, General Financial Manager, Executive Board Member - GT – GEK TERNA Group of Companies, μεταξύ άλλων ανέφερε ότι: «Ο Όμιλος ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ βρίσκεται σε στρατηγική θέση για να ανταποκριθεί αποφασιστικά στο κάλεσμα του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας για την ομαλή και αποτελεσματική υλοποίηση πράσινων επενδύσεων μεγάλης κλίμακας, οι οποίες μετά από χρόνια σχεδιασμού και σκληρής αναπτυξιακής εργασίας έχουν φθάσει πλέον σε ώριμο στάδιο. Αυτοί οι τύποι επενδύσεων, οι οποίοι αποτελούνται από (α) έργα ΑΠΕ μεγάλης κλίμακας (κυρίως αιολικά πάρκα), (β) ηλεκτρικά δίκτυα και νησιωτικές διασυνδέσεις και (γ) αποθήκευση ενέργειας μέσω έργων αντλησιοτεμίευσης και μεγάλων σταθμών μπαταριών, είναι ενσωματωμένοι τόσο στο Ευρωπαϊκό όσο και στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, και χαρακτηρίζονται ως «εμβληματικές επενδύσεις» για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας. Εν μέσω αυτής της ιστορικής ευκαιρίας του Ταμείου Ανάκαμψης, ο χρόνος είναι ιδανικός για το Κράτος να παρέμβει και να πρωτοστατήσει σε μία ενημερωτική πρωτοβουλία για την εκπαίδευση των πολιτών με οργανωμένο, συνεκτικό, απλό και πειστικό τρόπο σχετικά με τα πολλαπλά οφέλη αυτών των επενδύσεων, οι οποίες μπορούν να συμβάλουν στον στόχο της αυξημένης απορρόφησης κεφαλαίων, σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, για την υλοποίηση αυτών των εμβληματικών έργων».

11th Annual Capital Link Sustainability Forum - Σκυλακάκης - Κουτσόπουλος

Ο κ. Γιώργος Αλεξόπουλος, General Manager Group Strategic Planning & New Activities, Executive Member of the BoD – Hellenic Petroleum S.A. τόνισε: «Ο Όμιλος ΕΛΠΕ αντιμετωπίζει την πρόκληση της ενεργειακής μετάβασης,  βελτιστοποιώντας την απόδοση στις βασικές του δραστηριότητες, μειώνοντας το ανθρακικό τους αποτύπωμα και ταυτόχρονα αναπτύσσοντας ένα διαφοροποιημένο ενεργειακό χαρτοφυλάκιο δραστηριοτήτων χαμηλού αποτυπώματος. Ο στόχος που έχουμε θέσει για βιώσιμη ανάπτυξη, προβλέπει τη βελτίωση του περιβαλλοντικού μας αποτυπώματος κατά 50% έως το 2030, κάτι και θα επιτευχθεί μέσω της μείωσης των εκπομπών στις βιομηχανικές μας δραστηριότητες, αλλά και της ανάπτυξης του χαρτοφυλακίου που διαθέτουμε σε έργα Ανανεώσιμων Πηγών. Σε όλες μας τις δράσεις, βελτιώνουμε διαρκώς την ενεργειακή αποδοτικότητα και προωθούμε τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Ως μεγάλος καταναλωτής υδρογόνου και ηλεκτρικής ενέργειας στις βιομηχανικές μας δραστηριότητες, αναπτύσσουμε εφαρμογές για την παραγωγή μπλε και πράσινου υδρογόνου και δημιουργούμε εντός των εγκαταστάσεών μας μονάδες ΑΠΕ. Επιπλέον, αξιοποιούμε περισσότερες βιώσιμες πρώτες ύλες, προωθούμε την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων -όπως χρησιμοποιημένα τηγανέλαια και πλαστικά- και διερευνούμε τη δυνατότητα παραγωγής υγρών καυσίμων χαμηλών εκπομπών, σε ευρεία κλίμακα. Στον τομέα των βιώσιμων μεταφορών, αναπτύσσουμε δίκτυο ταχυφορτιστών ηλεκτρικών οχημάτων σε όλη την επικράτεια. 

Στην ηλεκτροπαραγωγή από ανανεώσιμες πηγές, η θυγατρική μας “ΕΛΠΕ Ανανεώσιμες” αναπτύσσει χαρτοφυλάκιο φωτοβολταϊκών και αιολικών έργων 1,3 GW και στοχεύει, μεσοπρόθεσμα, σε εγκατεστημένη ισχύ 600 MW. Το εμβληματικό φωτοβολταϊκό πάρκο 204 MW στην Κοζάνη -το μεγαλύτερο αυτή την στιγμή έργο ΑΠΕ στη Ελλάδα, αλλά και η πιο μεγάλη εγκατάσταση φωτοβολταϊκών με πλαίσια διπλής όψεως στην Ευρώπη- βρίσκεται σε φάση κατασκευής και η ολοκλήρωσή του αναμένεται στις αρχές του 2022. Οι στρατηγικές επενδύσεις στις οποίες αναφέρθηκα, εξυπηρετούν τους στόχους του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, είναι μεγάλης κλίμακας και βρίσκονται στο ενδεδειγμένο στάδιο ωριμότητας. Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός για την Ανάκαμψη και την Ανθεκτικότητα, δίνει μια εξαιρετική ευκαιρία για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης, αλλά και την οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας. Ο Όμιλος ΕΛΠΕ, φιλοδοξεί να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτό το εθνικό εγχείρημα».

Τους κύριους άξονες του δεκαετούς επενδυτικού προγράμματος και της νέας στρατηγικής του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) παρουσίασε ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, κ. Μάνος Μανουσάκης, στο πάνελ με θέμα «Πράσινη Ανάπτυξη – Επενδύσεις - Η πρόκληση της απορρόφησης των πόρων του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Ανάκαμψης». Με ένα επενδυτικό πλάνο ύψους 5 δισ. ευρώ σε βάθος δεκαετίας, ο ΑΔΜΗΕ γίνεται enabler της ενεργειακής μετάβασης επεκτείνοντας και εκσυγχρονίζοντας τις υποδομές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα. Σχεδιάζει και υλοποιεί μια σειρά από εμβληματικά έργα, όπως οι διασυνδέσεις των Κυκλάδων και η διασύνδεση Κρήτης-Αττικής, δημιουργώντας ηλεκτρικό χώρο για τη διείσδυση περισσότερης πράσινης ενέργειας στο ηλεκτρικό σύστημα της χώρας. Εκτός από τις νησιωτικές διασυνδέσεις, ο ΑΔΜΗΕ δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα και στην αναβάθμιση της «ραχοκοκαλιάς» του ηλεκτρικού συστήματος μέσα από σημαντικά έργα ενίσχυσης και θωράκισης των υποδομών του. Ταυτόχρονα, επεκτείνει τις διεθνείς διασυνδέσεις, τόσο χερσαίες όσο και θαλάσσιες, με πολλαπλά οφέλη για τους πολίτες, τόσο σε επίπεδο ευστάθειας του συστήματος όσο και ανταγωνιστικότητας στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Όχημα στην υλοποίηση του επενδυτικού προγράμματος του ΑΔΜΗΕ είναι η κοινοτική χρηματοδότηση είτε μέσω του ΕΣΠΑ είτε –προσφάτως- μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης που αποτελούν μοχλό επιτάχυνσης καίριων έργων για τις ενεργειακές υποδομές στη χώρα μας. Δύο σημαντικά έργα του Διαχειριστή, η νέα γραμμή Κόρινθος-Αττική μαζί με το ΚΥΤ Κουμουνδούρου, καθώς και η Δ΄ Φάση Διασύνδεσης των Κυκλάδων, έχουν για ένταξη στο RRF. Μέσω του ΕΣΠΑ συγχρηματοδοτούνται, επίσης, σειρά έργων όπως οι διασυνδέσεις της Κρήτης και των Κυκλάδων. Ταυτόχρονα, ο ΑΔΜΗΕ προετοιμάζεται για την επόμενη ημέρα της Ενέργειας στη χώρα. Δηλώνει «παρών» στις νέες δραστηριότητες μετασχηματισμού του ενεργειακού τοπίου, όπως είναι τα έργα διασυνδέσεων μεγάλων μονάδων ΑΠΕ και υπεράκτιων αιολικών πάρκων, αξιοποιώντας state-of-the-art τεχνολογίες όπως η αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, με όραμα ένα βιώσιμο μέλλον για τις επόμενες γενιές. Στην τοποθέτησή του ο κ. Μανουσάκης τόνισε, τέλος, την ανάγκη απλούστευσης και επίσπευσης των αδειοδοτικών διαδικασιών που απαιτούνται για την κατασκευή των έργων ενεργειακών υποδομών. Με αυτόν τον τρόπο, το Σύστημα Μεταφοράς θα θωρακιστεί ταχύτερα απέναντι στην απειλή της κλιματικής αλλαγής και ταυτόχρονα θα επιταχυνθεί η στροφή προς την πράσινη ενέργεια με ακόμη μεγαλύτερη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της χώρας.

Ο κ. Κωνσταντίνος Μαύρος, CEO – PPC Renewables, μεταξύ άλλων ανέφερε τα εξής: «Στον ενεργειακό τομέα, η ουσία της μετάβασης συμπυκνώνεται στο τρίπτυχο: αποανθρακοποίηση (decarbonization), ψηφιοποίηση (digitalization) και αποκεντρωμένη παραγωγή (decentralization). Η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η εφαρμογή μέτρων εξοικονόμησης και η σημαντική πρόοδος του εξηλεκτρισμού (electrification) και της ψηφιοποίησης της οικονομίας αποτελούν τους κύριους άξονες για την προώθηση της ενεργειακής μετάβασης και την ενίσχυση της κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης. Ο εξηλεκτρισμός δημιουργεί νέες προκλήσεις και ευκαιρίες ανάπτυξης στην ενεργειακή αγορά. Η ηλεκτροκίνηση, οι αντλίες θερμότητας στα κτίρια και η παραγωγή πράσινου υδρογόνου αποτελούν τεχνολογικές πρακτικές που αναμένεται, σύντομα, να καταστούν εμπορικά εφαρμόσιμες σε ευρεία κλίμακα. Η ενεργειακή μετάβαση που βρίσκεται σε εξέλιξη, σε συνδυασμό με την περαιτέρω εφαρμογή του εξηλεκτρισμού στα ενεργειακά συστήματα, αναμένεται να αποτελέσει τον κύριο μοχλό ενίσχυσης των επενδύσεων για την επόμενη μέρα των νέων έργων ΑΠΕ. Από την πλευρά της ενεργειακής πολιτικής, το ανανεωμένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) θέτει φιλόδοξους εθνικούς στόχους και, συγκεκριμένα, κατ’ ελάχιστον 35% μερίδιο ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας, με τον αντίστοιχο στόχο για ΑΠΕ στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής να υπερβαίνει το 60%. Η υλοποίηση σημαντικών επενδύσεων σε έργα ΑΠΕ τίθεται στον πυρήνα της ενεργειακής μετάβασης στην Ελλάδα με τις εκτιμώμενες επενδύσεις να διαμορφώνονται, με βάση το ΕΣΕΚ, στα 9 δισ. ευρώ μέχρι το 2030. Στη ΔΕΗ Ανανεώσιμες θεωρούμε πως έφτασε η ώρα να γίνουν πραγματικότητα σημαντικές επενδύσεις σε νέα έργα ΑΠΕ που θα συμβάλουν καταλυτικά στην επίτευξη των εθνικών στόχων για καθαρή ενέργεια και στην ενεργειακή μετάβαση που συντελείται, με γνώμονα τη δίκαιη και βιώσιμη ανάπτυξη για τις κοινωνίες, καθώς και την προστασία του περιβάλλοντος».

Ο τομέας της Αγροτικής ανάπτυξης συζητήθηκε κατά τη διάρκεια της δεύτερης μέρας του Συνεδρίου με τον τίτλο:

ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ & ΕΞΑΓΩΓΕΣ – ΠΥΛΩΝΕΣ ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ

11th Annual Capital Link Sustainability Forum - Λιβανός - Μασούρος

  • κ. Σπήλιος Λιβανός, Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων
  • κ. Παύλος Μασούρος, Managing Partner - Masouros & Partners Attorneys

Ο κ. Παύλος Μασούρος, Managing Partner - Masouros & Partners Attorneys, δήλωσε: «Παρά την ύφεση που έχει δημιουργήσει η πανδημία, ο ελληνικός αγροτικός κλάδος παραμένει στο επίκεντρο συγχωνεύσεων και εξαγορών που πραγματοποιούν ξένοι επενδυτές στην Ελλάδα. Στρατηγικοί επενδυτές από το εξωτερικό προβαίνουν διαρκώς σε προσφορές για την εξαγορά ελληνικών εταιριών αγροτεχνολογίας, νεοφυών και μη. Μόνο το 2021 έχουμε εως σήμερα συμβουλεύσει σε σχέση με συγχωνεύσεις και εξαγορές στον αγροτικό τομέα που ξεπερνούν συνολικά τα 75εκ Ευρώ και αναμένουμε το μέγεθος αυτό να αυξηθεί κι άλλο στο δεύτερο μισό του 2021 καθώς η παγκόσμια οικονομία θα αφήνει πίσω της την πανδημία. Ο ελληνικός αγροτικός τομέας έχει για χρόνια υποφέρει από χαμηλή συσσώρευση κεφαλαίου, αλλά τώρα οι ξένοι επενδυτές αναμένουν, ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις του αγροτικού κλάδου θα λάβουν μεγάλο μέρος των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, καθώς και άλλων επιδοτήσεων με προέλευση την Ε.Ε., κι αναμένεται, έτσι, εντακτικοποίηση των σχετικών κεφαλαιακών επενδύσεων. Οι αγροτικές εξαγωγές αναμένεται να αυξηθούν την ερχόμενη δεκαετία κάνοντας έτσι τον αγροτικό κλάδο ένα κρίσιμο τομέα της ελληνικής Οικονομίας.»

Ο κ. Σπήλιος Λιβανός, Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων στο πλαίσιο της συζήτησης με τον κ. Μασούρο, τόνισε τα εξής: «Στην κρίση της πανδημίας είδαμε ότι είναι αναγκαία η αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας και η ενίσχυση των επενδύσεων και σε άλλους τομείς πέραν του τουρισμού, που αποτελεί την ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας. Ξεκινάμε μια σημαντική στρατηγική ενίσχυση των επενδύσεων στον πρωτογενή τομέα, και συγκεκριμένα στη γεωργία, την κτηνοτροφία και την ιχθυοκαλλιέργεια. Η δυνατότητα των εξαγωγών και το επενδυτικό ενδιαφέρον είναι πολύ μεγάλο ειδικότερα σε ό,τι αφορά τις ιχθυοκαλλιέργειες. Παράλληλα, σε ό,τι αφορά τα γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα αυτό που χρειάζεται είναι να επενδύσουμε στην καθετοποίηση, το rebranding και την ενίσχυση της εξωστρέφειάς τους. Η πολιτική και φορολογική σταθερότητα, η γεωγραφική θέση της χώρας, το κλίμα μας, η διατροφική ποιότητα των προϊόντων είναι τα βασικά στοιχεία που μπορούν να προσελκύσουν τον ενδιαφέρον υποψηφίων επενδυτών στον αγροτικό τομέα. Η δική μας προσπάθεια είναι αυτά τα προϊόντα να τα αναδείξουμε ως χαρακτηριστικό της σύγχρονης ταυτότητας του Έλληνα αλλά και ως κομμάτι της εμπειρίας που λαμβάνουν τα εκατομμύρια των επισκεπτών μας από το εξωτερικό, που είναι βέβαιο ότι θα γίνουν και οι καλύτεροι διαφημιστές τους πίσω στις πατρίδες τους. Δική μας αποστολή είναι να δημιουργήσουμε τα δίκτυα και να εφαρμόσουμε την κατάλληλη εξωτερική πολιτική ώστε τα προϊόντα μας να φθάσουν εκεί και να μπορούν να τα αγοράσουν οι καταναλωτές. 

Η επανατοποθέτηση και το rebranding των ελληνικών αγροδιατροφικών προϊόντων σε ό,τι αφορά τα συγκριτικά πλεονεκτήματά τους για την υγεία και τη διατροφή αποτελούν καθοριστικό λόγο προσέλκυσης επενδύσεων στον αγροτικό τομέα της χώρας, καθώς έχουν προφανή προστιθέμενη αξία και συγκριτικό πλεονέκτημα σε σχέση με όμοια προϊόντα που παράγονται σε άλλες περιοχές. Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης και της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής αποτελούν τα δυο βασικά εργαλεία ενίσχυσης της εξωστρέφειας της ελληνικής αγροτικής οικονομίας. Το Ταμείο Ανάκαμψης θα μας δώσει τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουμε σημαντικές επενδύσεις σε έργα υποδομής, εκσυγχρονισμού των αρδευτικών δικτύων, και κατασκευής φραγμάτων, κάτι που δεν έχει συμβεί τις τελευταίες δεκαετίες. Ο στόχος είναι αυτά τα έργα να γίνουν με σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα ώστε να προκληθεί μόχλευση κεφαλαίων κάτι που δύναται να τριπλασιάσει το συνολικό ποσό που θα επενδυθεί. Επίσης, στο Ταμείο Ανάκαμψης έχουμε εντάξει και τον ψηφιακό μετασχηματισμό της αγροτικής παραγωγής, τομέα στον οποίο η χώρα μας υστερεί σε σχέση με άλλα κράτη.

Επιπλέον, θέλουμε να εργασθούμε εντατικά στην κατεύθυνση της επιμόρφωσης όσων ήδη απασχολούνται στον αγροτικό τομέα, αλλά και να εστιάσουμε σε νέους ανθρώπους, είτε νέους σε ηλικία είτε προερχόμενους από άλλα επαγγέλματα, που θα εισέλθουν στην αγροτική οικονομία και θα αξιοποιήσουν νέες και καινοτομικές μεθόδους. Στόχος είναι να επενδύσουμε στην παραγωγή βιολογικών προϊόντων τα οποία προωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση και έχουν προστιθέμενη αξία. Αξιοποιούμε αυτήν την περίοδο τη δυνατότητα να σχεδιάσουμε, να κατευθύνουμε και να αξιοποιήσουμε σωστά όλους αυτούς τους σημαντικούς πόρους.» 

Χορηγός επικοινωνίας του 11th Annual Capital Link Sustainability Forum ήταν ο ΑΝΤ1.


ΣΧΕΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ