ΑΞΙΑΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

Γυναίκες στην πολιτική: η κατάρριψη των στερεοτύπων μέσω της δημιουργίας νέων

O Γιώργος Αξιάρης είναι φοιτητής του τμήματος Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου, μέλος της SAFIA.

Tις προηγούμενες μέρες υπήρξε ακόμη ένα αποτρόπαιο περιστατικό γυναικοκτονίας στο Μπαγκλαντές: κοπέλα που κατηγόρησε δημόσια τον διευθυντή σχολείου για βιασμό κάηκε στην πυρά. Πράγματι το Μπαγκλαντες αποτελεί μια κοινωνία όπου 9 στις 10 παντρεμένες γυναίκες σύμφωνα με το UNFPA βιώνουν κάποια μορφή βίας. Το Μπαγκλαντές επίσης έχει γυναίκα πρωθυπουργό από το 2009, την Σεϊχ Χασίνα. Θα περίμενε κανείς ότι η ανάδειξη γυναίκας πρωθυπουργού έχει συμβάλλει στην άμβλυνση των έμφυλων ανισοτήτων μετά από τόσα χρόνια. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει.

Οι θητείες της Σεϊχ Χασίνα χαρακτηρίζονται από διαφθορά, οικονομικά σκάνδαλα, νοθείες εκλογών και περιορισμό των ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων. Σε επίπεδο δικαιωμάτων των γυναικών δεν έχει γίνει ουσιαστική πρόοδος τα τελευταία χρόνια και αντίθετα από αυτό που θα περίμενε κανείς, ο ισλαμισμός αυξάνεται συνεχώς, μέσα από τακτικές επιθεσεις παραστρατιωτικών ενόπλων ομάδων επηρεασμενωναπο τις ιδεες του ISIS και της AlQaeda στην Ινδική υποήπειρο. Σε αυτήν την εξέλιξη προστίθεται και η  ανέγερση θρησκευτικών σχολείων (Madrassas) μέσω χρηματοδοτήσεων από Σαουδάραβες «δωρητές» που προωθούν την ακραία και συντηρητική μορφή του Ισλάμ (Wahhabi).

Εξίσου μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η περίπτωση της πρωθυπουργού της Σερβίας. Η AnaBrnabic είναι ανοιχτά λεσβία, γυναίκα πρωθυπουργός σε μια βαθιά συντηρητική, ορθόδοξη χώρα.  Δεν ήρθε όμως στην εξουσία για να φέρει την αλλαγή στα γυναικεία δικαιώματα και σε αυτά των LGBT+. Αντίθετα το 2017 στο Pride του Βελιγραδίου, ανέφερε δημόσια μπροστά στο πλήθος ότι πρώτα θα λύσει προβλήματα όπως ο πληθωρισμός και η ανεργία και μετά θα ασχοληθεί με τα LGBT+ δικαιώματα. Όπως ήταν φυσικό η ίδια η κοινότητα δηλώνει απογοητευμένη από αυτές τις τοποθετήσεις και δεν στηρίζεται σε αυτήν για μελλοντικές διεκδικήσεις. Παράλληλα η οικονομική ανάπτυξη και η γενικότερη πρόοδος απουσιάζει και οι απολυταρχικές πρακτικές στην Σερβία βρίσκονται σε άνοδο με τους δημοσιογράφους να διαδηλώνουν συνεχόμενα τους τελευταίους μήνες κατά της συνεχούς στοχοποίησης τους, των εξαφανίσεων τους και τον γενικότερο περιορισμό στην ελευθερία έκφρασης.

Η DimaTahboub αποτελεί επίσης μια από τις επιφανέστερες γυναίκες πολιτικούς στην Ιορδανία. Είναι μέλος της Βουλής της Ιορδανίας με το κόμμα που εκπροσωπεί τους Αδελφούς Μουσουλμάνους – Islamic Action Front. Αυτό από μόνο του ίσως να φαίνεται παράδοξο, το γεγονός δηλαδή ότι μια γυναίκα είναι, όχι απλώς μέλος αλλά  εκπρόσωπος τύπου σε ένα κόμμα που προωθεί το Πολιτικό Ισλάμ. Ωστόσο πρέπει να γίνει ξεκάθαρο ότι οι απόψεις της δεν διαφέρουν από το υπόλοιπο κόμμα, ούτε εκφράζει συγκριτικά «προοδευτικότερες» αντιλήψεις επειδή είναι γυναίκα. Η Tahboub υποστήριξε την απαγόρευση εισόδου λιβανέζικου συγκροτήματος που κάνει λόγο για σεξουαλικές ελευθερίες.Υποστήριξε την λογοκρισία του LGBT περιοδικού της Ιορδανίας. Η Tahboub ήταν αυτή που επαίνεσε και υπερασπίστηκε κατά την διάρκεια συνέντευξης, Ιορδανό στρατιώτη που σκότωσε επτά Ισραηλινές και τραυμάτισε άλλες έξι, ηλικίας 13-14 ετών, λέγοντας  ότι είναι στο μέρος του εχθρού και προσέβαλαν το Ισλάμ.

Τα παραπάνω παραδείγματα έρχονται σε αντίθεση με τις προσδοκίες μια μεγάλης πλειοψηφίας που υποστηρίζουν ότι η συμμετοχή των γυναικών στα κοινά εξυπηρετεί κυρίως την συμφιλίωση και την συμπερίληψη όλων των κοινωνικών ομάδων. Μπορεί να γίνει μια απλοϊκή διάκριση ανάμεσα σε εκείνους που υποστηρίζουν την είσοδο των γυναικών στην πολιτική επειδή τις συνδέουν με το τρίπτυχο “γυναίκα-μητέρα-ειρήνη” – εδώ βασιζόταν άλλωστε και το πρώτο κύμα του Φεμινισμού. Και στους προοδευτικούς, υπέρμαχος της κοινωνικής δικαιοσύνης που αντιμετωπίζουν μεν το φύλο ως κοινωνική κατασκευή, θέλουν όμως σε κάθε περίπτωση να δουν μεγάλη εκπροσώπηση γυναικών στα δημόσια αξιώματα καθώς έτσι θεωρούν ότι θα λάβουν υπόψη στην ατζέντα τους τις κοινωνικά ευπαθείς ομάδες και τις μειονότητες που υποεκπροσωπούνται. Και οι δύο απόψεις αποτελούν εσφαλμένες αντιλήψεις, καθώς και οι δύο στην πραγματικότητα βασίζονται σε έμφυλα στερεότυπα, τα οποία προσαρμόζονται στο εκάστοτε ιστορικοπολιτικό κοινωνικό συγκείμενο. Ακόμη και στο ‘σεξιστικό” παρελθόν (χωρίς να σημαίνει ότι το  παρόν δεν είναι σεξιστικό) βλέπουμε τις γυναίκες να συμμετέχουν σε εγκλήματα πολέμου στη Ρουάντα, στην Καμπότζη, στην Γιουγκοσλαβία, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί ακόμη και σήμερα στο Ισλαμικό Κράτος! Αν θα έπρεπε να έχουμε εμπεδώσει κάτι αυτό είναι ότι τα ζευγάρια «γυναίκα-ειρήνη» και «γυναίκα-μειονότητες» δεν παν απαραίτητα μαζί.

Δεν αμφισβητεί κανείς την σπουδαιότητα και την αναγκαιότητα της συμμετοχής των γυναικών σε δημόσια αξιώματα. Ωστόσο πρέπει να μην ξεχνάμε ότι πρόκειται περισσότερο για έναν συμβολισμό -που χρησιμοποιείται συχνά ως εργαλείο για την προσέλκυση ψηφοφόρων- ο οποίος θα πρέπει να λειτουργεί ως υπενθύμιση ότι οι γυναίκες και οι άνδρες είναι ικανοί για τα ίδια κατορθώματα: είτε μιλάμε για την προστασία μειονοτικών και ευπαθών ομάδων είτε μιλάμε για διαφθορά και πολιτικά σκάνδαλα.

*H SAFIA (Student Association For International Affairs) δεν υιοθετεί ως Οργανισμός πολιτικές θέσεις. Οι απόψεις που δημοσιεύονται στο The SAFIA Blog αποδίδονται αποκλειστικά στους συγγραφείς  και δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα τις απόψεις του Σωματείου, του Διοικητικού Συμβουλίου ή των κατά περίπτωση και καθ’ οιονδήποτε τρόπο συνεργαζόμενων φορέων.