ΑΛΟΓΟΓΙΑΝΝΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ

Οι συνέπειες της πανδημίας της νόσου COVID-19 στην οικονομία της Ισπανίας

Ο Θοδωρής Αλογογιάννης είναι ερευνητής της Ομάδας Οικονομικών Θεμάτων της SAFIA.

Μετρώντας περίπου 1.685.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα και πάνω από 46.000 καταγεγραμμένους θανάτους (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, 2020), η Ισπανία βρίσκεται στην 4η θέση της λίστας με τις χώρες του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου που χτυπήθηκαν περισσότερο από τον κορονοϊό (Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων, 2020). Την ίδια στιγμή, τόσο τα αυστηρά περιοριστικά μέτρα, όσο και η μειωμένη τουριστική κίνηση έχουν συρρικνώσει την εγχώρια οικονομική δραστηριότητα, δημιουργώντας δυσοίωνες προβλέψεις (Dombey, 2020). Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι “θα καταφέρει η ισπανική οικονομία να ανακάμψει στο άμεσο μέλλον;”.

Στην παρούσα μελέτη θα εξεταστούν, αρχικά, ορισμένα ενδεικτικά μεγέθη που απεικονίζουν την οικονομική κατάσταση της Ισπανίας σήμερα. Στη συνέχεια, γίνεται λεπτομερής αναφορά στις επιπτώσεις της πανδημίας στον τουριστικό κλάδο, πριν παρατεθούν οι τρόποι αντιμετώπισης τους οποίους έχουν υιοθετήσει τόσο το δημόσιο, όσο και οι επιχειρήσεις της χώρας.

Με μία πρώτη σύγκριση ανάμεσα στους οικονομικούς δείκτες της χώρας, διαπιστώνει κανείς πως η ανεργία έχει σημειώσει άνοδο της τάξης του 1,56% σε σχέση με το περασμένο έτος (Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής, 2020; Fernandez, 2020). Και αν το συγκεκριμένο ποσοστό μοιάζει ανούσιο, αξίζει να σημειωθεί πως η ανεργία στην Ισπανία γνώριζε ραγδαία μείωση από το 2013 και έπειτα (Fernandez, 2020). Παράλληλα, σύμφωνα με τους Financial Times, η συρρίκνωση που καταγράφηκε στην οικονομία της χώρας, κατά το δεύτερο τετράμηνο του έτους, ανέρχεται στο τρομακτικό 18,5%. Το συγκεκριμένο γεγονός, σε συνδυασμό με τη μείωση της παραγωγής κατά 12,8% (Doncel, 2020), επισημαίνει πως η ανάκαμψη της χώρας αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση για την παρούσα Κυβέρνηση.

Ειδικότερα, στον τομέα του τουρισμού, η Τράπεζα της Ισπανίας (2020) ενημερώνει πως η δραστηριότητα μειώθηκε δραστικά τον Μάρτιο, με το ξέσπασμα της πανδημίας, ενώ παρέλυσε πλήρως κατά τη διάρκεια του lockdown τον Απρίλιο. Μάλιστα, η κατάσταση μοιάζει να είναι δύσκολα αναστρέψιμη, καθώς ο εγχώριος τουρισμός ευθύνεται μονάχα για το 40% της συνολικής τουριστικής δαπάνης. Κατά συνέπεια, ακόμα και τα μέτρα ενίσχυσης του εν λόγω κλάδου κρίνονται αμφιβόλου αποτελεσματικότητας. Όπως είναι λογικό, η συγκεκριμένη επιρροή δε μοιράζεται εξίσου στις διάφορες περιοχές της χώρας, με τις νησιωτικές περιοχές, όπως οι Κανάριες Νήσοι, να επωμίζονται το μεγαλύτερο βάρος. Παράλληλα, η κρίση στον τομέα του τουρισμού επηρεάζει και άλλους άμεσα συνδεδεμένους κλάδους, όπως η εστίαση και η παραγωγή ποτών και τροφίμων, αφού τα τελευταία αποτελούν αγαθά με υψηλή ζήτηση στους κόλπους των επισκεπτών.

Πλήθος αναλυτών τονίζει, επίσης, τις δυσμενείς συνέπειες της υγειονομικής κρίσης για τους εργαζόμενους και τις επιχειρήσεις. Σύμφωνα με έκθεση της πολυεθνικής συμβουλευτικής εταιρείας McKinsey & Company (2020), ο κίνδυνος πτώχευσης μιας επιχείρησης θα μπορούσε ακόμη και να τριπλασιαστεί, εξαιτίας των συνεπειών της κρίσης της COVID-19. Η συγκεκριμένη πρόβλεψη ενισχύεται από το γεγονός ότι σχεδόν οι μισοί Ισπανοί εργάζονται σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι οποίες, όπως είναι γνωστό, δε διαθέτουν υψηλή ρευστότητα. Κατά συνέπεια, οι συγκεκριμένες αναγκάζονται να καταφύγουν σε αναγκαίες δραστικές λύσεις, όπως η αναστολή εργασίας αρκετών υπαλλήλων (προγράμματα ERTEs) ή η απαίτηση βοήθειας από κυβερνητικές υπηρεσίες. Βέβαια, σύμφωνα με την έκθεση, ίσως ο πιο καθοριστικός παράγων, που μπορεί ίσως να συμβάλει στην έξοδο της Ισπανίας από την παρούσα βαθιά οικονομική κρίση, αποτελεί η συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Έτσι, οι αξιωματούχοι του δημοσίου θα πρέπει να λαμβάνουν κατάλληλες αποφάσεις, ώστε να υποστηρίζουν τις ιδιωτικές επενδύσεις και να ενισχύουν τη θέση των εταιρειών στην αγορά.

Συμπερασματικά, η ισπανική οικονομία έχει γνωρίσει βαρύτατο πλήγμα εξαιτίας της πανδημίας και της επακόλουθης μείωσης της οικονομικής δραστηριότητας. Τα περιοριστικά μέτρα προκάλεσαν κατακόρυφη αύξηση της ανεργίας, ενώ η βιομηχανία του τουρισμού και των υπηρεσιών αναγκάστηκε να υπολειτουργήσει. Ωστόσο, η πολυαναμενόμενη ανάκαμψη υπολογίζεται ότι θα έρθει μέσα στην επόμενη διετία, χωρίς να είναι βέβαιο αν θα επαναφέρει τη χώρα στα προ κρίσης επίπεδα (Dombey, 2020). Σε κάθε περίπτωση, αυτό θα εξαρτηθεί από την πορεία της πανδημίας σε εθνικό, αλλά και παγκόσμιο επίπεδο. 

Βιβλιογραφία & Υλικό

1. Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, Spain. Διαθέσιμο εδώ.
2. Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων (2020). COVID-19 situation update for the EU/EEA and the UK. Διαθέσιμο εδώ.
3. Dombey, D. 2020. ‘Spain’s economy faces long-lasting pandemic drag, warns central bank’, Financial Times. [8 Δεκεμβρίου 2020]. Διαθέσιμο εδώ.
4. Instituto Nacional de Estadistica 2020, Notas de prensa, 27/10, σελ. 2, επίσκεψη στις 8 Δεκεμβρίου 2020, Διαθέσιμο εδώ.
5. Fernandez, R. 2020. “Tasa de desempleo en Espana 2000-2019”.  Statista. Διαθέσιμο εδώ.
6. Doncel, L. 2020, ‘Spain’s economy will shrink more than most in 2020, says IMF’, El Pais. 13 Οκτωβρίου, [ Επίσκεψη 8 Δεκεμβρίου 2020], Διαθέσιμο εδώ.
7. Hernandez de Cos, P. 2020. El impacto del COVID-19 en la economia espanola, σελ 35, 36. Κεντρική τράπεζα της Ισπανίας. Διαθέσιμο εδώ.
8. del Mar Martinez, M., Fernandez, S., Frances, D. & Marcos, I. 2020. Espana post COVID-19: de la resiliencia a la reinvencion, σελ. 2, 5, 6, 12. McKinsey & Company. Διαθέσιμο εδώ. 

*H SAFIA (Student Association For International Affairs) δεν υιοθετεί ως Οργανισμός πολιτικές θέσεις. Οι απόψεις που δημοσιεύονται στο The SAFIA Blog αποδίδονται αποκλειστικά στους συγγραφείς  και δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα τις απόψεις του Σωματείου, του Διοικητικού Συμβουλίου ή των κατά περίπτωση και καθ’ οιονδήποτε τρόπο συνεργαζόμενων φορέων.