ΓΙΩΤΑΚΟΥ ΔΕΣΠΟΙΝΑ

Κίνα και Νότια Κορέα: από την αντιλογία στη συγκατάνευση

Γράφει η Δέσποινα Γιωτάκου, μέλος της Ερευνητικής Ομάδας της SAFIA.

Η πολυπλοκότητα των σχέσεων Κίνας και Νότιας Κορέας εκκινεί από το παρελθόν, και το ενδιαφέρον για αυτές εξακολουθεί να παραμένει αναλλοίωτο. Με αφετηρία τον πολεμο της Κορέας το 1950, οι διμερείς σχέσεις Κίνας-Νότιας Κορέας ακολούθησαν μία ιδιάζουσα και απαιτητική πορεία προκειμένου να καταλήξουν στην ομαλοποίηση τους την 24η Αυγούστου 1992. Υπήρξαν πολλοί οι παράγοντες που επηρέασαν, είτε θετικά είτε αρνητικά, τις σχέσεις των δύο χωρών και η πορεία προς την ομαλοποίηση τους δεν ήταν ευνόητη, αλλά μάλλον σύνθετη, με προαπαιτούμενη για την κατανόηση τους την επισταμένη ιστορική και διεθνολογική έρευνα. Αφορμώμενη, λοιπόν, από δύο σημαίνουσες και δη, με αξιοσημείωτη συμβολή στο διεθνές στερέωμα χώρες, η παρούσα μελέτη επιχειρεί να διερευνήσει και να διαφωτίσει την πολυσχιδή περίπτωση των σινο-νοτιοκορεατικών σχέσεων, με έμφαση στο παρελθόν τους αλλά και τους λόγους οδήγησαν τις διμερείς αυτές σχέσεις σε ομαλοποίηση.

Αρχικά, σε μία ιστορική ανασκόπηση θα αναφερθούν τα βασικά ιστορικά γεγονότα των δύο χωρών από την εποχή του πολέμου του 1950, τα οποία επηρέασαν σημαντικά τις επικείμενες σινο-νοτιοκορεατικές σχέσεις. Επιπροσθέτως, θα αναλυθούν καίρια ζητήματα, όπως το τρίπτυχο Κίνα-ΗΠΑ-ΕΣΣΔ και η επιρροή που είχε σε περίοδο Ψυχρού Πολέμου, η σταδιακή αλλαγή της στάσης της Νότιας Κορέας προς την Κίνα καθώς, η εξωτερική πολιτική που διατήρησε, γνωστή και ως “Nordpolitik”, με στόχο την εγκαθίδρυση διπλωματικών δεσμών με την τελευταία, καθώς και το θέμα της “διασταυρούμενης αναγνώρισης”, το οποίο συνιστά ένα φαινόμενο ιδιαίτερης βαρύτητας για τις σινο-νοτιοκορεατικές σχέσεις.  Σε ένα δεύτερο στάδιο, θα επισημανθεί η οικονομική διάσταση των σχέσεων τους με έμφαση στην εξέλιξη του εμπορικού τομέα, αναφορικά με τις εμπορικές συμφωνίες, καθώς και τις συναλλαγές. Καταληκτικά, θα ακολουθήσει ο επίλογος, που αποτελεί μία σύνοψη των προαναφερθέντων και η εξαγωγή συμπερασμάτων της έρευνας.

Ιστορική ανασκόπηση

Οι σχέσεις της Δημοκρατίας της Κορέας (ΔτΚ Νότια Κορέα) και της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας (Λ.Δ.Κ.) ανέκαθεν υπήρξαν εχθρικές και η αποκατάσταση τους προϋπέθετε χρόνο. Η Νότια Κορέα ήταν η τελευταία ασιατική χώρα που σύναψε σχέσεις με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Απαρχή των εχθρικών σχέσεων των δύο χωρών αποτέλεσαν δύο σημαντικά περιστατικά: ο πόλεμος της Κορέας και η βοήθεια που παρείχε η Λ.Δ.Κ. στη Βόρεια Κορέα με αποτέλεσμα, τελικά, τη διχοτόμησή της σε Βόρεια και Νότια τον Ιούνιο του 1950, αλλά και οι άμεσες κινεζικές επεμβάσεις σε κορεατικό έδαφος οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια της ανωτέρω σύγκρουσης. Ακόμα και η ανακωχή της Κορέας τον Ιούλιο του 1953, δεν κατάφερε να βελτιώσει τις διπλωματικές τους σχέσεις (Hakjoon, 1994). Από τις αρχές του Ψυχρού Πολέμου οι σχέσεις Κίνας- Σοβιετικής Ένωσης σταδιακά φθείρονταν. Η επισημοποίηση της αντιπαλότητας αυτής επήλθε με τον χαρακτηρισμό από πλευράς του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας προς τη διοίκηση του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής ΄Ενωσης, με ηγέτη τον Νικίτα  Χρουστσόφ, ως  «ρεβιζιονιστές προδότες». Οι απειλές πολέμου από την πλευρα της Σοβιετικής Ένωσης ήταν διαρκώς παρούσες. Οι απειλές οδήγησαν σε ελάσσονες συγκρούσεις, όπως για παράδειγμα στις 5 Ιανουαρίου 1968 στον ποταμό Ουσούρι, που όμως δεν οδήγησαν σε ουσιαστικό πόλεμο (Χουρχούλης, 2021). Προκειμένου να αποφορτιστεί η κατάσταση, στις 11 Σεπτεμβρίου του 1969 οι πρωθυπουργοί της ΕΣΣΔ και της Κίνας , Aleksey Kosygin και Zhou Enlai αντίστοιχα, προχώρησαν σε συζήτηση στην οποία η Κίνα ακολούθησε μια ειρηνική πολιτική στοχεύοντας μέσα από αυτή να μειωθεί η ένταση τόσο αναμεσα σε Κίνα και ΕΣΣΔ αλλά και ανάμεσα σε ΗΠΑ και ΕΣΣΔ, αποτελώντας έτσι έναν δίαυλο για την γνωστή “Σινο-αμερικανική προσέγγιση” (Xia, 2006). Τωόντι, η κινεζική πολιτική κατάφερε να έχει θετικά αποτελέσματα και να πείσει τον Πρόεδρο Nixon να σταθεί με το μέρος της Κίνας σε περίπτωση επίθεσης από την Σοβιετική ένωση. Δεδομένο το ότι δεν υπήρχαν πρότερες διπλωματικές σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες (ΗΠΑ-Κίνα), ενδεχομένως με την κίνηση του αυτή, ο Nixon να αποσκοπούσε όχι μόνο στην αποσόβηση της έντασης, αλλά κυρίως στο να θέσει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της διεθνούς πολιτικής σκηνής τις ΗΠΑ. Σε συνεργασία με τον Kissinger δημιουργήθηκε το πλάνο του τριγωνικού γεωπολιτικού σχήματος Ουάσιγκτον – Μόσχας – Πεκίνου. Σκοπός αυτού του σχήματος ήταν το κάθε κράτος να θεωρεί ότι βρίσκεται σε μεγαλύτερη απειλή από το άλλο προκειμένου να επιδιώκονται καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ (Παπασωτηρίου, 2019). 

Αυτή η πρόοδος ανάμεσα στις σινο-αμερικανικές σχέσεις κίνησε το ενδιαφέρον της Νότιας Κορέας και την οδήγησε να επαναπροσδιορίσει σοβαρά τις σχέσεις της με την Κίνα και την προσεγγίσει επίμονα. Η δεκαετία του 1960 ήταν ιδιαίτερης σημασίας για τις δύο χώρες, καθώς τότε η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας και η Νότια Κορέα προσπάθησαν να ενισχύσουν τη στρατηγική τους συνεργασία σε διάφορους τομείς και να προωθήσουν μια σχέση σε ανώτατο επίπεδο. Αν αναλογιστούμε τα διαφορετικά καθεστώτα των δύο χωρών, αλλά και το παρελθόν των σχέσεων τους, η εδραίωση μιας ισχυρούς συνεργασίας αποτελεί σημαντική εξέλιξη. Η απόφαση της Νότιας Κορέας να αναθεωρήσει τη στάση της ως προς την Κίνα μπορεί να αποδοθεί αφενός μεν στο αίσθημα ανασφάλειας που προήλθε από την αλλαγή της προσέγγισης των ΗΠΑ απέναντι στην τελευταία, αφετέρου δε στην πεποίθηση ότι η εγκαθίδρυση δεσμών θα αμοιβόταν με μία σχετική εύνοια από τη διεθνή κοινότητα. Είναι γνωστό πως η Κίνα μέχρι στιγμής τάσσεται στο πλευρό της Βόρειας Κορέας, αφού υπήρξε σύμμαχός της από την εποχή του πολέμου της Κορέας. Επιπλέον, η συνθήκη “Sino-North Korean Mutual Aid and Cooperation Friendship Treaty” που υπογράφηκε στις 11 Ιουλίου του 1961 ανάμεσα σε Βόρεια Κορέα και Κίνα από τους αρχηγούς των δύο χωρών, Kim Il Sung και Chou En- Lai αντίστοιχα, επισημοποιούσε την αμοιβαία στήριξη των δύο κρατών σε περίπτωση ένοπλης σύγκρουσης (Treaty of Friendship, Co-operation and Mutual Assistance Between the People’s Republic of China and the Democratic People’s Republic of Korea, 1961).  Η Κίνα θα ήταν δύσκολο να συνάψει φιλικές σχέσεις με τη Νότιο Κορέα, αφού σύμφωνα με το Άρθρο 5 της συνθήκης, τα συμβαλλόμενα μέρη θα συνέχιζαν να διαβουλεύονται μεταξύ τους για όλα τα σημαντικά διεθνή ζητήματα κοινού ενδιαφέροντος για τις δύο χώρες. Έτσι, ευλόγως συνάγεται το συμπέρασμα ότι η Βόρεια Κορέα δεν θα είχε θετική στάση σε ενδεχόμενους διπλωματικους δεσμούς Κίνας – Νότιας Κορέας.

Η ιδέα για την ομαλοποίηση των διπλωματικών σχέσεων με την Κίνα βρίσκεται στο επίκεντρο της εξωτερικής πολιτικής της Ν. Κορέας, την επονομαζόμενη “Nordpolitik”, την οποία προώθησε ιδιαίτερα ο πρόεδρός της, Tae Woo Roh, την περίοδο 1988-1993. Για να πετύχει κάτι τέτοιο έπρεπε, αρχικά, το διεθνές περιβάλλον να ευνοεί την ομαλοποίηση των σχέσεων με κομμουνιστικές χώρες, να ενοποιηθεί η Κορεατική χερσόνησος και, τέλος, προϋπόθεση για την ενοποίηση ήταν η ανάκτηση της περιοχής Jiandao ή Gando, μιας ιστορικής συνοριακής περιοχής της βορειοανατολικής Κίνας με μεγάλο πληθυσμό Κορεατών, η οποία είχε καταληφθεί από τη Qing China, όπως ορίζει η σύμβαση του Gando το 1909 (Song, 2019). Σήμερα, το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής βρίσκεται στην Αυτόνομη Νομαρχία της Κορέας Yanbian (YKAP) στο ανατολικό τμήμα της επαρχίας Jilin της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας (ΛΔΚ). Η πλειοψηφία της κορεατικής μειονότητας της Κίνας ζει στον αυτόνομο νομό (Goma, 2006).

Το μεγάλο βήμα 

Η αρχή της βελτίωσης των σχέσεων των δύο κρατών (Βόρειας – Νότιας Κορέας) έγινε με την Ειδική Διπλωματική Δήλωση του Προέδρου της Νότιας Κορέας Park Chung-hee,  στις 23 Ιουνίου 1973, με την οποία η Νότια Κορέα έκανε καθαρές τις προθέσεις της για συμφιλίωση και περαιτέρω διπλωματικούς δεσμούς με σοσιαλιστικά κράτη, αναφερόμενος κυρίως στην Κίνα και στην ΕΣΣΔ. Αυτό συνεπάγεται την δεκτικότητα της Νότιας Κορέας για ανεπίσημες συναλλαγές μεταξύ τους, πράγμα που θα οδηγούσε στην ανάπτυξη διπλωματικών δεσμών (Ostermann & Person, 2011). Εδώ τίθεται στο προσκήνιο το ζήτημα της διαίρεσης της Κορεατικης Χερσονήσου και η έννοια της διασταυρούμενης αναγνώρισης (cross-recognition), εννοώντας ότι η Νότια Κορέα θα αναγνωριζόταν από τη Κίνα και τη Σοβιετική Ένωση, ενώ η Βόρεια Κορέα από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ιαπωνία.  Η Κίνα θα σταθεί στο πλευρό της Βόρειας Κορέας, η οποία υποστήριζε ακράδαντα ότι το μόνο νόμιμο κράτος της Κορεατικής Χερσονήσου θα έπρεπε να είναι η ίδια και ότι με την προαναφερθείσα δήλωση του Park Chung- hee η Σεούλ στόχευε στην «διαιώνιση των δύο Κορεών» (Hakjoon, 1994, σ.3). Ωστόσο, η Κίνα φαίνεται ότι αργότερα θα προσπαθήσει να κρατήσει μια μετριοπαθή στάση στο ζήτημα της αναγνώρισης της διχοτομημένης Κορέας, ενώ οι Σοβιετικοί έδειξαν μια φαινομενική κατανόηση στις προθέσεις του νοτιοκορεάτη Προέδρου Park Chung-hee, κάτι που προκάλεσε αντιδράσεις από την πλευρά της Κίνας (Hakjoon, 1994).

Η απόφαση της κινεζικής πολιτικής αεροπορίας, να πραγματοποιήσει έκτακτη προσγείωση ενός αεροσκάφους σε νοτιοκορεατικό εδαφος, προκάλεσε σύγχυση ανάμεσα σε Κίνα και Νότια Κορέα και στάθηκε η αφορμή για μια συνάντηση- τομή στις μεταξύ τους σχέσεις. Στη συνάντηση Κίνας και Ν.Κορέας χρησιμοποιήθηκαν για πρώτη φορά τα ονόματα κάθε χώρας (ΛΔΚ και ΔΤΚ) από τους ομολόγους των δύο χωρών, γεγονός που υποδηλώνει ότι η Κίνα είναι φιλικά διακείμενη προς την ιδέα αναγνώρισης της Δημοκρατίας της Κορέας ως ένα de facto ανεξάρτητο κράτος και, γενικότερα, στην αναγνώριση της διχοτόμησης της χερσονήσου ως δύο διαφορετικά κράτη. Όσον αφορα την εξομάλυνση των σχέσεων των δύο χωρών , η Κίνα κινούταν με αργούς αλλά σταθερούς ρυθμούς. Να σημειωθεί ότι η Κορέα και η Κίνα συναντιούνται στο γεγονός ότι είναι διαιρεμένα κράτη. Η Νότια Κορέα με την Βόρεια και η Κίνα με τη Ταϊβάν. Τέθηκε, λοιπόν, το ζήτημα “Μία Κίνα, δύο Κορέες”. Αν η Ν.Κορέα αποδεχόταν την “Μία Κίνα” τότε θα διακύβευε τη συμμαχία της με την Ταϊβάν, ενώ αν αρνούταν την αποδοχή, θα καλλιεργούσε εχθρικό κλίμα και αυτό δεν θα την ωφελούσε σε πολλαπλούς τομείς. Εάν από την άλλη, αποδεχόταν τις “δύο Κορέες”, θα ήταν σαν να αποδέχεται και την δική της κατάσταση με την Ταϊβάν. Τελικώς, η παραπάνω συζήτηση αποτέλεσε ένα προοίμιο για την βελτίωση των σχέσεων και αργότερα τη συνεργασία των δύο χωρών, η οποία βελτίωση οφείλεται κυρίως στις εμπορικές σχέσεις, όπως αναλύεται παρακάτω (Song,2019). Παρά τους περιορισμούς, ο Πρόεδρος Tae Woo Roh διατήρησε την “Nordpolitik” και εναπόθεσε σε αυτή τις ελπίδες του για διπλωματικούς δεσμούς με την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. 

1992: η αλλαγή και η ομαλοποίηση των σινο-νοτιοκορεατικών σχέσεων.

Οι πολλαπλές και χρόνιες προσπάθειες από πλευρά της Δημοκρατίας της Κορέας ευόδωσαν στην  ανάπτυξη των σχέσεων με την Κίνα, ενώ το εμπόριο αποτέλεσε το σημείο τομής των δύο χωρών. Το 1983, οι σχέσεις μεταξύ ΛΔΚ και ΔΤΚ βελτιώθηκαν, ενισχύοντας τους οικονομικούς και πολιτικούς δεσμούς των δύο χωρών. Η Νότια Κορέα θεωρούταν από την Κίνα ως ο πιο αδύναμος κρίκος στο δίκτυο συμμαχίας των ΗΠΑ στη Βορειοανατολική Ασία. Το πυρηνικό ζήτημα της Βόρειας Κορέας και η στρατιωτική υποστήριξη των ΗΠΑ στη Νότια Κορέα ήταν οι κύριες απειλές για τις διμερείς σχέσεις τα τελευταία χρόνια. Ένα πρώτο βήμα έγινε με την συνεδρίαση της τράπεζας “Asian Development” το 1989 στο Πεκίνο στο οποίο συμμετείχε και εκπρόσωπος της Ν.Κορέας (The Research Institute for National Unification, 1994), το οποίο προοικονόμησε τη βελτίωση των εμπορικών σχέσεων ανάμεσα σε Κίνα και Νότια Κορέα. Την ίδια στιγμή, προωθήθηκαν ιδιαίτερα οι θαλάσσιες εμπορικές συνδέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες. Η εμπορική συνεργασία των δύο χωρών είχε ως αποτέλεσμα μία αμοιβαία οικονομική μεγέθυνση, αφού το συνολικό ύψος των εμπορικών συναλλαγών μέχρι και το  1991 άγγιξε τα 5,8 δισεκατομμύρια δολάρια. Το φθινόπωρο του 1990, υπογράφεται από την KOTRA (Korea Trade- Investment Promotion Agency) και την CCOIC (Chinese Chamber of International Commerce) μία συμφωνία ανάμεσα στις δύο χώρες που αφορούσε την αμοιβαία εγκαθίδρυση γραφείων  συναφή με τις εμπορικές υποθέσεις. Αυτό έδωσε το έναυσμα το 1991 στο κορεατικό κρατικό οργανισμό “Korea Trade Promotion Corp.” να ανοίξει γραφείο στο Πεκίνο και αντίστοιχα στη Κίνα να ανοίξει εμπορικό γραφείο στη Σεούλ. Επιπροσθέτως, τον Νοέμβριο του 1991 ο υπουργός Εξωτερικών της Κίνας, Qian Qichen, επισκέπτεται τη Σεούλ προκειμένου να παραστεί σε διεθνή διάσκεψη, ενώ προσκαλεί τον Roh Tae Woo, πρόεδρο της Νότιας Κορέας, να συμμετάσχει εκεί. Οι συναντήσεις και οι ενέργειες μεταξύ των δύο χωρών θα αποτελέσουν το πρόπλασμα για την εγκαθίδρυση διπλωματικών δεσμών και ομαλοποίησης των σινο-νοτιοκορεατικών σχέσεων στις 24 Αυγούστου του 1992 (Holley, 1992).

Από εκείνη τη μέρα – ορόσημο μέχρι και σήμερα το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών γνωρίζει ραγδαία και αδιάλειπτη άνθηση. Αξίζει να σημειωθεί ότι το 2014 η Κίνα υπήρξε ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Νότιας Κορέας, πραγμα που ισχύει και σήμερα καταλαμβάνοντας το 27% των συνολικών εξαγωγών για το 2021. Μάλιστα, το 2014 υπογράφηκε Συμφωνία Ελεύθερων Συναλλαγών (CKFTA – China–Korea Free Trade Agreement) ανάμεσα στη Νότια Κορέα και την Κίνα, πράγμα το οποίο κάνει ευδιάκριτο το γεγονός ότι οι σχέσεις των δύο χωρών για την ανωτέρω περίοδο ήταν σχετικά “ζεστές”. Πληροφορίες που αντλούνται από το OEC (The Observatory of Economic Complexity) δείχνουν ότι τα τελευταία 25 χρόνια οι εξαγωγές της Νότιας Κορέας προς την Κίνα αυξήθηκαν με ετήσιο ρυθμό 11,1%, από 9,56 δισεκατομμύρια δολάρια το 1995 σε 131 δισεκατομμύρια δολάρια το 2020, ενώ οι εξαγωγές της Κίνας προς τη Νότια Κορέα αυξήθηκαν με ετήσιο ρυθμό 11,4%, από 7,37 δισεκατομμύρια δολάρια το 1995 σε 110 δισεκατομμύρια δολάρια το 2020.  Σημειώνεται ότι το 2020, η Νότια Κορέα εξήγαγε 131 δισεκατομμύρια δολάρια στην Κίνα υπό μορφή βασικών αγαθών όπως τα ολοκληρωμένα κυκλώματα και το διυλισμένο πετρέλαιο, ενώ η Κίνα εξήγαγε 110 δισεκατομμύρια δολάρια στη Ν. Κορέα υπό μορφή βασικών αγαθών όπως εξοπλισμοί ραδιοφωνικής αναμετάδοσης και προϊόντα υψηλής τεχνολογίας. Ωστόσο, καμία από τις δύο χώρες δεν εξήγαγε υπηρεσίες (South Korea (KOR) and China (CHN) Trade | OEC, n.d.). Το φθινόπωρο του 2004 το Ινστιτούτο Ανάπτυξης της Κορέας κατέγραψε μια απότομη πτώση στις εξαγωγές των τεχνολογικών προϊόντων. Το Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών της Samsung είχε προβλέψει ότι τα νέα κινεζικά προϊόντα αντίστοιχης ποιότητας σε αυτούς τους τομείς έχουν την δυνατότητα να ρίξουν ακόμη περισσότερο τις τιμές, επιβραδύνοντας έτσι τις εξαγωγές της Νότιας Κορέας (Snyder, 2004). Αυτή τη κίνηση της Κίνας θα μπορούσε, ενδεχομένως, να αποδοθεί στην χαμηλόμισθη εργασία της. Tο 2019 με αφορμή τη 4η δοκιμή πυρηνικών της Βόρειας Κορέας, υπογράφηκε συμφωνία ανάμεσα σε Ουάσιγκτον και Σεούλ σχετικά με το Terminal High Altitude Area Defense (THAAD), ένα αμερικανικό σύστημα άμυνας αντιβαλλιστικών πυραύλων που έχει σχεδιαστεί για να αναχαιτίζει και να καταστρέφει βαλλιστικούς πυραύλους εντός ή εκτός της ατμόσφαιρας κατά την τελική ή τερματική φάση της πτήσης τους. Η Κίνα καταδίκασε την συμφωνία αυτή, γιατί θεωρούσε ότι με αυτό το τρόπο ο κινεζικός εναέριος χώρος θα βρισκόταν υπό παρακολούθηση. Για αντίποινα, η Κίνα άσκησε πιέσεις στη Ν. Κορέα στους χώρους των επιχειρήσεων και της οικονομίας, του τουρισμού και της ψυχαγωγίας (Walia, 2019).

Επίλογος

Καταλήγοντας, οι διπλωματικές σχέσεις της Κίνας και της Νότιας Κορέας, όπως διαπιστώθηκε, είναι πολυσύνθετες. Για να αναλυθούν, χρειάζεται πρώτα να διερευνηθούν πολλαπλοί παράγοντες. Την εποχή του Ψυχρού Πολέμου η Νότια Κορέα ήρθε αντιμέτωπη με ποικίλα ζητήματα, όπως το θέμα της ενοποίησης της Κορεατικής Χερσονήσου και το θέμα της διασταυρούμενης αναγνώρισης. Εν ολίγοις, η ανάπτυξη διπλωματικών δεσμών με την Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας προϋπέθετε προσπάθεια και πολυεπίπεδη διπλωματία με εκλεπτυσμένους χειρισμούς, ενώ θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι εμπορικές συναλλαγές αποτέλεσαν τον συνδετικό κρίκο των δύο χωρών. Η 24η Αυγούστου του 1992 κατείχε σημαίνοντα ρόλο στις σινο-νοτιοκορεατικές σχέσεις αφού τότε οι δύο χώρες προέβησαν σε ομαλοποίηση των σχέσεών τους. Έκτοτε, σημειώνεται αύξηση του εμπορίου και οι διπλωματικοί δεσμοί τους φαίνονται ισχυροί, ενώ αναμένεται ακόμη μεγαλύτερη πρόοδος, όπως αποδείχθηκε από σχετικές δηλώσεις των δύο προέδρων το 2022. Συγκεκριμένα, το 2022, αφορμώμενοι από την 30η επέτειο της ομαλοποίησης των σινο-κορεατικών σχέσεων ο Κορεάτης πρόεδρος Yoon Suk Yeol και ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping αντάλλαξαν επιστολές για να τιμήσουν την περίσταση. Ο Yoon Suk Yeol από την πλευρά του έκανε λόγο για νέες συνεργασίες που θα βασίζονται στις αρετές του σεβασμού και της αμοιβαιότητας, ενώ ο Xi Jinping θεώρησε απαραίτητο να εδραιωθούν σχέσεις συνεργασίας και ενότητας, ειδικά μετά από την εξαιρετικά δύσκολη και απαιτητική περίοδο της πανδημίας (Stangarone, 2022). Συμπερασματικά, λοιπόν, επισημαίνουμε ότι η πορεία της Κίνας και της Νότιας Κορέας προς την συμφιλίωση είναι αξιοσημείωτη και προκειμένου να διατηρήσουν αυτούς τους ισχυρούς δεσμους, που  έχουν καταφέρει να εγκαθιδρύσουν με πολύ μόχθο, απαιτείται συνέχιση αυτής της πορείας.

Βιβλιογραφία

• Παπασωτηρίου, Χ. (2019, March 18). Η σινοαμερικανική προσέγγιση:  Η εξομάλυνση των σχέσεων ΗΠΑ – Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας προκαλεί μεγάλες αλλαγές στον παγκόσμιο συσχετισμό δυνάμεων. Η Καθημερινή. Διαθέσιμο Εδώ 
• Χουρχούλης, Δ. (2021, June 21). ΕΣΣΔ και Κίνα στα πρόθυρα πολέμου. Η Καθημερινή. , Διαθέσιμο Εδώ
• Goma, D. (2006). The Chinese-Korean Border Issue: An Analysis of a Contested Frontier. Asian Survey, 46(6), 867–880. Διαθέσιμο Εδώ 
• Hakjoon, K. (1994). The establishment of South Korean-Chinese diplomatic relations: A South Korean perspective. Journal of Northeast Asian Studies, 13(2), 31–48. Διαθέσιμο Εδώ
• Holley, D. (1992, August 24). South Korea, China Forge Official Ties?: Diplomacy: Action increases pressure on North Korea to ease hard-line policies. Roh plans visit to Beijing. [Press release]. Διαθέσιμο Εδώ 
• Korea, Rep. Trade Summary 2004 | WITS | Text. (n.d.). Διαθέσιμο  Εδώ
• Ostermann, C. F., & Person, J. F. (2011). The rise and fall of detente on the Korean Peninsula, 1970-1974. Woodrow Wilson International Center for Scholars EBooks. Διαθέσιμο Εδώ
• Shaikh, S., & Fashola, K. (2021, June 30). Terminal High Altitude Area Defense (THAAD). Missile Threat. Διαθέσιμο Εδώ
• Snyder, S. (2004, October). A Turning Point for China-Korea Relations? Comparative Connections. Διαθέσιμο Εδώ
• Song, M. (2019). SINO-SOUTH KOREAN NORMALIZATION AND RELATIONS AFTER 1992 [MA thesis]. Faculty of the Graduate School of Cornell University.
• South Korea (KOR) and China (CHN) Trade | OEC. (n.d.). OEC – the Observatory of Economic Complexity. Διαθέσιμο Εδώ
• Stangarone, T. (2022, December 26). 2022 in Review: The 30th Anniversary of Korea-China Relations and Their Future Prospects. Korea Economic Institute of America. Διαθέσιμο Εδώ
• The Research Institute for National Unification (1994). DSpace at KINU?: The Korean journal of national unification, 1994.Διαθέσιμο Εδώ
• Treaty of Friendship, Co-Operation and Mutual Assistance between the People’s Republic of  China and the Democratic People’s Republic of Korea, July 11, 1961. Peking Review, 4, 5. Διαθέσιμο Εδώ
• Walia, S. (2019, May 19). Sino-South Korean Relations: Towards Improvement? Observer Research Foundation. Διαθέσιμο Εδώ
• Xia, Y. (2006). China’s Elite Politics and Sino-American Rapprochement, January 1969–February  1972. Journal of Cold War Studies, 8(4), 3–28. Διαθέσιμο Εδώ

*Συντονιστής κειμένου: Tigran Ghalumyan

**H SAFIA (Student Association For International Affairs) δεν υιοθετεί ως Οργανισμός πολιτικές θέσεις. Οι απόψεις που δημοσιεύονται στο The SAFIA Blog αποδίδονται αποκλειστικά στους συγγραφείς  και δεν αντιπροσωπεύουν απαραίτητα τις απόψεις του Σωματείου, του Διοικητικού Συμβουλίου ή των κατά περίπτωση και καθ’ οιονδήποτε τρόπο συνεργαζόμενων φορέων.