Κόσμος
Τουρκία - Χακάν Φιντάν: Ποιος είναι ο νέος Υπουργός Εξωτερικών του Ερντογάν
Η μακρά πορεία του νέου ΥΠΕΞ της Τουρκίας, οι επιτυχίες στην καριέρα του και οι θέσεις κλειδιά που κατείχε.
Ως ένας από τους πιο εντυπωσιακούς διορισμούς του νέου υπουργικού συμβουλίου χαρακτηρίζεται ο διορισμός του Χακάν Φιντάν, ο οποίος υπηρετεί ως επικεφαλής της MIT εδώ και 13 χρόνια. Όπως μεταδίδει η ανταποκρίτρια του ΑΝΤ1 στην Τουρκία, Άννα Ανδρέου, ο νέος ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν είναι ο πρώτος στην ιστορία της Τουρκία που από αρχηγός της MIT γίνεται επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας.
Ο Φιντάν, τον οποίο ο Ερντογάν είχε χαρακτηρίσει ως «ο μυστικός κύβος μου» ξεχώρισε επειδή μετέτρεψε τη MIT σε θεσμό που παίζει ενεργό ρόλο σε όλες τις περιφερειακές διαδικασίες από τη Λιβύη έως τη Συρία, από την Ουκρανία έως τον Καύκασο.
Διορίστηκε στην Προεδρία του MIT το 2010. Έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στη διαδικασία επίλυσης με το PKK, στην αποτροπή της απόπειρας πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου. Δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες για το βιογραφικό του Φιντάν εκτός από αυτές που υπάρχουν στον ιστότοπο της Προεδρίας της ΜΙΤ.
Γεννημένος στην Άγκυρα το 1968, ο Φιντάν αποφοίτησε από τη Σχολή Μάχης των Χερσαίων Δυνάμεων και τη Σχολή Γλωσσών Χερσαίων Δυνάμεων. Έλαβε το πτυχίο του στη Διοίκηση και τις Πολιτικές Επιστήμες από το Πανεπιστήμιο του Maryland University College του Πανεπιστημίου του Maryland, και το μεταπτυχιακό και το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο Bilkent.
Το επίκεντρο των ακαδημαϊκών σπουδών του Χακάν Φιντάν ήταν η θέση των Μυστικών Υπηρεσιών Πληροφοριών στην εξωτερική πολιτική. Ο τίτλος της μεταπτυχιακής του διατριβής ήταν «Intelligence and Foreign Policy: Comparison of British, American and Turkish systems», ο τίτλος της διδακτορικής του διατριβής ήταν «Diplomacy in the Information Age: The Use of Information Technologies in Verifying Treaties».
Ο Φιντάν, ειδικά στη μεταπτυχιακή του διατριβή, τόνισε ότι, ηΤουρκία πρέπει να ενισχύσει τις Μυστικές Υπηρεσίες της για μια ισχυρότερη εξωτερική πολιτική και ότι η εξάρτηση από τις Μυστικές Υπηρεσίες των ΗΠΑ και άλλων χωρών του ΝΑΤΟ δημιούργησε πρόβλημα.
Ο Φιντάν, ο οποίος είχε αναλάβει καθήκοντα και στην Προεδρία της Τουρκικής Υπηρεσίας Συνεργασίας και Συντονισμού (TIKA) και ως αναπληρωτής υφυπουργός του Πρωθυπουργού επί πρωθυπουργίας Ερντογάν, διορίστηκε στην αρχηγία της MIT σε ηλικία 42 ετών και κατείχε αυτό το καθήκον για 13 χρόνια. .
Επικεφαλής του MIT, που το Ισραήλ δεν θέλει
Κατά τη μακρά θητεία του, ο Χακάν Φιντάν συμμετείχε σε πολλές αμφιλεγόμενες διαδικασίες, ιδιαίτερα στην αποτροπή απόπειρας πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου. Όμως η πρώτη αντίδραση εναντίον του ήρθε από το εξωτερικό, όχι από το εσωτερικό.
Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Εχούντ Μπαράκ είχε δηλώσει τότε ότι ο ερχομός του Φιντάν ως επικεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών ήταν μια ανησυχητική εξέλιξη. Ο Μπαράκ, ο οποίος αρχικά εξέφρασε τη δυσφορία του σε μια κλειστή συνάντηση και αργότερα ανοιχτά, ισχυρίστηκε ότι ο Φιντάν είχε υιοθετήσει μια φιλοϊρανική στάση τα χρόνια που εργαζόταν στη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας μεταξύ 2008 και 2009.
Σε μια από τις σπάνιες δηλώσεις του, ο Φιντάν έκανε μια δήλωση στην εφημερίδα Haberturk το 2013, «Για πρώτη φορά στον κόσμο, ένα κράτος (το Ισραήλ) αντέδρασε στη διοίκηση πληροφοριών ενός άλλου κράτους και σαφώς δεν ήθελε ο Χακάν Φιντάν να ηγηθεί της ΜΙΤ και το έκανε με επίσημη δήλωση», είπε.
Η περίοδος του αγώνα ενάντια στη δομή του Γκιουλεν
Υπήρξαν δύο σημαντικές διαδικασίες που σημάδεψαν την περίοδο κατά την οποία ο Χακάν Φιντάν ανέλαβε καθήκοντα: η ένταση που ξεκίνησε με την επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ της κυβέρνησης και της οργάνωσης Γκιουλέν και η διαδικασία διαπραγμάτευσης που ξεκίνησε με το PKK στο Όσλο για τη λύση του κουρδικού προβλήματος.
Η ένταση μεταξύ της κυβέρνησης και της οργάνωσης Γκιουλέν έφερε επίσης την MIT και τον επικεφαλής της οργάνωσης, ΧακάνΦιντάν, στα πρωτοσέλιδα. Στις 7 Φεβρουαρίου 2012, ένας ειδικός εξουσιοδοτημένος εισαγγελέας που φέρεται να συνδέεται με την οργάνωση Γκιουλέν κάλεσε τον Χακάν Φιντάν και δύο αξιωματούχους της MIT να καταθέσουν στην υπόθεση της Ένωσης Κοινοτήτων του Κουρδιστάν (KCK), αλλά ο Φιντάν και οι αξιωματούχοι της MIT δεν κατέθεσαν.
Ο τότε πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος ήταν εκτός γραφείου επειδή είχε εγχειριστεί εκείνη την περίοδο, δήλωσε αργότερα ότι εάν ο Φιντάν πήγαινε για κατάθεση θα είχε συλληφθεί, σημειώνοντας ότι αυτό το περιστατικό ήταν συνωμοσία του Γκιουλέν.
Εκείνη την εποχή, η κυβέρνηση κατηγόρησε την οργάνωση Γκιουλέν για την αποκάλυψη των μέσων ενημέρωσης του περιεχομένου των διαπραγματεύσεων του Όσλο και την κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης ισχυρισμών όπως η προμήθεια όπλων από τη MIT σε ισλαμιστικές οργανώσεις στον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας που ξεκίνησε το 2011. Ήρθε στην ημερήσια διάταξη ότι η Τουρκία, η οποία υποστηρίζει τη συριακή αντιπολίτευση, η οποία συγκεντρώθηκε για να ανατρέψει το καθεστώς του Μπασάρ Άσαντ, παρείχε οπλισμό μέσω της MIT και η κυβέρνηση απέρριψε αυτούς τους ισχυρισμούς. ΜΙΤ και Φιντάν συζητήθηκαν για μεγάλο χρονικό διάστημα τόσο εντός όσο και εκτός χώρας λόγω της πολιτικής που ακολουθήθηκε ιδιαίτερα την πρώτη περίοδο του εμφυλίου στη Συρία.
Η ένταση μεταξύ της οργάνωσης Γκιουλέν και της κυβέρνησης κορυφώθηκε στις 17 και 25 Δεκεμβρίου 2013, όταν μέλη του δικαστικού σώματος που συνδέονται με την οργάνωση πραγματοποίησαν επιχειρήσεις διαφθοράς και δωροδοκίας εναντίον ορισμένων από τους κορυφαίους υπουργούς της κυβέρνησης του AKP. Ο υπουργός της Ευρωπαϊκής Ένωσης Egemen Bag?s, ο υπουργός Εσωτερικών Muammer Guler, ο υπουργός Οικονομίας Zafer Caglayan και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Πολεοδομίας Ερντογάν Μπαϊρακτάρ, οι οποίοι κατηγορήθηκαν στο πλαίσιο της έρευνας για διαφθορά, απολύθηκαν από τις θέσεις τους ή αναγκάστηκαν να παραιτηθούν.
Απόπειρα πραξικοπήματος της 15ης Ιουλίου
Μία από τις μεγαλύτερες κρίσεις στην πρόσφατη ιστορία τηςΤουρκίας ήταν η απόπειρα πραξικοπήματος στις 15 Ιουλίου 2016. Σε αυτή τη διαδικασία, συζητήθηκε πολύ το τι έκανε και τι δεν έκανε η MIT, με επικεφαλής τον Χακάν Φιντάν. Παρά την ανεπτυγμένη του ικανότητα και την ικανότητα συλλογής πληροφοριών, το γεγονός ότι δεν είχε μαθευτεί εκ των προτέρων ότι μια ομάδα εντός των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων θα επιχειρούσε πραξικόπημα εξακολουθεί να είναι ένα από τα ζητήματα που επικρίνονται.
Ο πρόεδρος του CHP Kemal K?l?cdaroglu, χρησιμοποιώντας την έκφραση «ελεγχόμενη απόπειρα πραξικοπήματος», υποστήριξε ότι αυτό που συνέβη στις 15 Ιουλίου ήταν στην πραγματικότητα μια συνωμοσία που σχεδιάστηκε από τις υπηρεσίες πληροφοριών και την κυβέρνηση. Η κυβέρνηση από την άλλη κατηγόρησε τον Κιλιτσντάρογλου για «ψέματα».
Ο Χακάν Φιντάν δεν πήγε στην επιτροπή που ιδρύθηκε στη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας για να ερευνήσει την απόπειρα πραξικοπήματος, η οποία οδήγησε σε αύξηση της κριτικής εναντίον του στην αντιπολίτευση.
Ο Νταβούτογλου ήταν ο πρώτος που ζήτησε τον Φιντάν.
Μάλιστα, η προσπάθεια να πάρει τον Χακάν Φιντάν από το MIT και να τον φέρει στην ενεργό πολιτική πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2015 από τον τότε πρωθυπουργό Αχμέτ Νταβούτογλου. Ο Νταβούτογλου, ο οποίος έγινε Πρωθυπουργός και Πρόεδρος του AKP μετά την εκλογή του Ερντογάν ως 12ος Πρόεδρος στις 10 Αυγούστου 2014, πρότεινε τον Φιντάν ως υποψήφιο βουλευτή από την Άγκυρα στις εκλογές της 7ης Ιουνίου 2015.
Αντιδρώντας στην παραίτηση του Φιντάν από το MIT και την απόφασή του να μπει στην πολιτική εν αγνοία του, ο Ερντογάν απέτρεψε τη διαδικασία συναντώντας τόσο τον Νταβούτογλου όσο και τον Φιντάν. Σε δηλώσεις του στον Τύπο για το θέμα, ο Ερντογάν δεν έκρυψε τη δυσαρέσκεια του προς τον Φιντάν και είπε: «Η MIT δεν είναι ένα συνηθισμένο ίδρυμα. Είναι ο σημαντικότερος θεσμός του κράτους. Εάν η Εθνική Οργάνωση Πληροφοριών του κράτους είναι αδύναμη, δεν είναι δυνατόν να επιβιώσει αυτό το κράτος. Τώρα τον φέραμε σε ένα τέτοιο έργο. Είμαι αυτός που το έφερε. Αν είναι έτσι, φεύγοντας, αν δεν του επέτρεπαν, έπρεπε να μείνει εκεί και να μην φύγει. Οπότε, φυσικά, είμαι προσβεβλημένος».
Δεύτερη θητεία του Φιντάν: Επιχειρήσεις εκτός Τουρκίας
Η περίοδος μετά την απόπειρα πραξικοπήματος της 15ηςΙ ουλίου μπορεί να οριστεί ως η δεύτερη θητεία του Χακάν Φιντάν ως επικεφαλής της MIT. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η MIT, με επικεφαλής τον Φιντάν, αύξησε τις δραστηριότητές της στον «αγώνα κατά της τρομοκρατίας» στη Συρία και το Ιράκ, καθώς και στη χώρα, χάρη στην αύξηση της ανθρωπιστικής και τεχνολογικής ικανότητας πληροφοριών.
Ένα άλλο σημαντικό βήμα αυτής της περιόδου ήταν η αύξηση της αποτελεσματικότητας της ΜΙΤ στη διεθνή σκηνή, ιδιαίτερα στην κοντινή γεωγραφία τηςΤουρκίας. Συμμετέχοντας σχεδόν σε όλα τα ξένα ταξίδια και επαφές του Προέδρου Ερντογάν, ο Φιντάν συνεργάστηκεεπίσης στενά με τον Υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου και τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας Χουλουσί Ακάρ και έγινε μέρος τόσο των μηχανισμών ασφάλειας όσο και της εξωτερικής πολιτικής.
Εφιστάται η προσοχή στον αυξανόμενο ρόλο της MIT στην αύξηση της επιρροής της στη στενή περιοχή της Τουρκίας, ιδιαίτερα στη Λιβύη και τη Συρία. Εκτός από τις επιτόπιες δραστηριότητές της σε αυτές τις περιοχές, η MIT έπαιξε επίσης ρόλο στην αποκατάσταση του διαλόγου με πολλές χώρες με τις οποίες διακόπηκαν οι σχέσεις της Τουρκίας.
Το πρώτο βήμα για την εξομάλυνση των σχέσεων με χώρες όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος και το Ισραήλ γινόταν πάντα μέσω των υπηρεσιών πληροφοριών.
Νίκος Σεργιανόπουλος: Η δολοφονία που συγκλόνισε το Πανελλήνιο
Πάτρα: κατηγορήθηκε για ενδοοικογενειακή βία ενώ προσπαθούσε να την σώσει
Αθήνα: Έσπασαν μαγαζιά και έκαναν ζημιές από το Σύνταγμα μέχρι το Μοναστηράκι
