Η χωρίς προηγούμενο αμερικανική επιδρομή, με την οποία σκοτώθηκε σήμερα στη Βαγδάτη ο Ιρανός στρατηγός Κασέμ Σουλεϊμανί ανοίγει μια περίοδο αβεβαιότητας για τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους στην περιοχή και δημιουργεί πολλές ερωτήσεις.
Πώς διεξήχθη η επιχείρηση;
Το Πεντάγωνο παρέμεινε αόριστο σχετικά με την ίδια την επιχείρηση, όταν παραδέχθηκε σε ανακοίνωσή του πως διεξήγαγε την ενέργεια αυτή κατά διαταγήν του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ. Όμως σύμφωνα με αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, αυτή πραγματοποιήθηκε από ένα αμερικανικό μη επανδρωμένο αεροπλάνο, το οποίο έπληξε δύο οχήματα που μετέφεραν τον Σουλεϊμανί, διοικητή των Φρουρών της Επανάστασης, του ιδεολογικού στρατού της Ισλαμικής Δημοκρατίας, σε οδό πρόσβασης στο διεθνές αεροδρόμιο της Βαγδάτης.
Ο Αμπού Μάχντι αλ-Μουχάντις, δεύτερος στην ιεραρχία της Χασντ αλ-Σάαμπι, ενός συνασπισμού κυρίως φιλοϊρανικών πολιτοφυλακών ο οποίος έχει πλέον ενταχθεί στον ιρακινό τακτικό στρατό, έχασε επίσης τη ζωή του κατά την επίθεση αυτή.
Αυτού του είδους οι φόνοι ξένων στρατιωτικών φέρνουν στο νου τις μεθόδους του ισραηλινού στρατού μάλλον παρά αυτές των Αμερικανών στρατιωτικών, οι οποίοι οργανώνουν συνήθως με ακρίβεια επιχειρήσεις των ειδικών δυνάμεών τους, όταν θέλουν να εξοντώσουν καταζητούμενους όπως ο Οσάμα Μπιν Λάντεν ή, πιο πρόσφατα, ο αρχηγός της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος Αμπού Μπακρ αλ-Μπαγκντάντι.
Γιατί σήμερα;
Οι ΗΠΑ παρακολουθούσαν εδώ και μήνες από κοντά τις μετακινήσεις του στρατηγού Σουλεϊμανί και θα μπορούσαν να τον είχαν σκοτώσει πολύ νωρίτερα. Το Πεντάγωνο εξήγησε πως ο Ιρανός στρατηγός «προετοίμαζε σχέδια επιθέσεων σε Αμερικανούς διπλωμάτες και στρατιωτικούς στο Ιράκ και σε όλη την περιοχή».
Νωρίτερα ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Μαρκ Έσπερ είχε προειδοποιήσει πως οι ΗΠΑ δεν θα δίσταζαν να λάβουν «προληπτικά» μέτρα, αν πληροφορούνταν ότι προετοιμάζονται νέες επιθέσεις. Είχε προειδοποιήσει πως ο θάνατος την περασμένη εβδομάδα ενός Αμερικανού εργολάβου σε επίθεση με ρουκέτα σε βάση του Κιρκούκ (βόρειο Ιράκ), η οποία αποδόθηκε σε μια φιλοϊρανική παράταξη, «άλλαξε τα δεδομένα».
Ποιες θα είναι οι συνέπειες;
Οι τιμές του πετρελαίου σημείωσαν άλμα άνω του 4% μετά την ανακοίνωση του θανάτου του Σουλεϊμανί, καθώς οι αγορές φοβούνται μια κλιμάκωση των εντάσεων στην περιοχή. Το Ιράν υποσχέθηκε να εκδικηθεί, όπως και το λιβανικό σιιτικό κίνημα Χεζμπολάχ, το οποίο υποσχέθηκε «τη δίκαιη τιμωρία των εγκληματιών δολοφόνων (...) σε όλον τον κόσμο». Οι πολυάριθμες φιλοϊρανικές οργανώσεις στην περιοχή μπορεί να εξαπολύσουν επιθέσεις εναντίον αμερικανικών βάσεων στα κράτη του Κόλπου ή εναντίον πετρελαιοφόρων ή εμπορικών πλοίων στην περιοχή των στενών του Χορμούζ, τα οποία η Τεχεράνη μπορεί να κλείσει ανά πάσα στιγμή.
Μπορεί να βάλουν στόχο τις πολυάριθμες βάσεις στις οποίες ο αμερικανικός στρατός είναι ανεπτυγμένος στο Ιράκ, τη Συρία, άλλες αμερικανικές πρεσβείες στην περιοχή ή να επιτεθούν σε συμμάχους των ΗΠΑ, όπως το Ισραήλ ή η Σαουδική Αραβία, ακόμη και σε ευρωπαϊκές χώρες. Για την Κιμ Γκάτας του Carnegie Endowment for International Peace, είναι δύσκολο να πει κανείς πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση. «Ένας πόλεμος; Το χάος; Περιορισμένα αντίποινα; Τίποτε; Αληθινά δεν ξέρει κανένας, ούτε στην περιοχή ούτε στην Ουάσινγκτον, επειδή αυτό δεν έχει προηγούμενο».
Ποια είναι τα μέτρα ασφαλείας;
Τους τελευταίους μήνες οι ΗΠΑ έστειλαν περισσότερους από 14.000 στρατιωτικούς ως ενισχύσεις στην περιοχή και ανακοίνωσαν την αποστολή επιπλέον 500 ανδρών μετά την επίθεση εναντίον της πρεσβείας τους στη Βαγδάτη. Χθες, Πέμπτη, ο Έσπερ ανακοίνωσε πως ένα τάγμα 4.000 ανδρών έλαβε εντολή να βρίσκεται σε ετοιμότητα και μπορεί να αναπτυχθεί μέσα στις επόμενες ημέρες.
Οι ΗΠΑ έχουν αυτή τη στιγμή 5.200 στρατιωτικούς ανεπτυγμένους στο Ιράκ, επισήμως για να «βοηθούν και να εκπαιδεύουν» τον ιρακινό στρατό και για να αποφευχθεί μια ανάκαμψη της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος. Οι συνολικές δυνάμεις τους στη Μέση Ανατολή ανέρχονται σε 60.000 άτομα.
Η αμερικανική πρεσβεία κάλεσε τους Αμερικανούς υπηκόους που κατοικούν στο Ιράκ να εγκαταλείψουν το ταχύτερο τη χώρα. Το Ισραήλ έκλεισε ένα χιονοδρομικό κέντρο στις πλαγιές του Γκολάν, μια περιοχή στα σύνορα της Συρίας και του Λιβάνου την οποία έχει προσαρτήσει.
Ογκώδεις διαδηλώσεις στο Ιράν για τον Σουλεϊμανί
Δεκάδες χιλιάδες διαδηλώνουν στην Τεχεράνη για να καταγγείλουν τα αμερικανικά «εγκλήματα», σύμφωνα με πληροφορίες δημοσιογράφου του AFP που βρίσκεται επί τόπου, μετά τον θάνατο του στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί.
Μετά την μεγάλη προσευχή της Παρασκευής, πλήθος ξεχύθηκε στους κεντρικούς δρόμους της ιρανικής πρωτεύουσας κρατώντας πορτρέτα του διοικητή των Φρουρών της Επανάστασης και φωνάζοντας «Θάνατος στην Αμερική».
Ο Τραμπ υποστηρίζει ότι ο Σουλεϊμανί «σχεδίαζε να σκοτώσει πολλούς Αμερικανούς»
Ο Κασέμ Σουλεϊμανί, ο διοικητής της Δύναμης Κουντς του Ιράν, σχεδίαζε να σκοτώσει «πολλούς Αμερικανούς», υποστήριξε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, με ανάρτησή του στο Twitter. «Ο στρατηγός Κασέμ Σουλεϊμανί σκότωσε ή τραυμάτισε σοβαρά χιλιάδες Αμερικανούς σε μεγάλο χρονικό διάστημα και σχεδίαζε να σκοτώσει πολλούς ακόμη», ανέφερε ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος. Ο Τραμπ πρόσθεσε ότι ο Σουλεϊμανί ευθύνεται για τον θάνατο «χιλιάδων ανθρώπων», συμπεριλαμβανομένου και «μεγάλου αριθμού διαδηλωτών στο ίδιο το Ιράν» και εκτίμησε ότι θα έπρεπε να τον έχουν σκοτώσει «εδώ και χρόνια». Σύμφωνα με τον Τραμπ, «μολονότι το Ιράν δεν θα το παραδεχτεί ποτέ, ο Σουλεϊμανί ήταν μισητός" στη χώρα του και για αυτό οι Ιρανοί «δεν λυπούνται τόσο όσο οι ηγέτες τους θέλει να πιστεύει ο υπόλοιπος κόσμος».
Η Ουάσινγκτον «είναι προσηλωμένη στην αποκλιμάκωση», επέμεινε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο συνοδεύοντας με την επωδό αυτήν τα μηνύματα στον λογαριασμό του στο Twitter με τα οποία γνωστοποίησε την σειρά των επαφών που είχε με τους υπουργούς Εξωτερικών της Βρετανίας και της Γερμανίας Ντόμινικ Ράαμπ και Χάικο Μαας αντίστοιχα, καθώς και τον υψηλόβαθμο κινέζο διπλωματικό αξιωματούχο του Πολιτικού Γραφείου Γιανγκ Τζιετσί, μετά την αμερικανική επιχείρηση στην Βαγδάτη για την εξόντωση του Κασέμ Σουλεϊμανί. Ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών δήλωσε επίσης στο CNN ότι ο στρατηγός Σουλεϊμανί προετοίμαζε στην περιοχή «μεγάλης κλίμακας ενέργεια» που θα απειλούσε την ζωή «εκατοντάδων Αμερικανών». «Γνωρίζουμε ότι ήταν επικείμενη. Λάβαμε την απόφασή μας με βάση τις εκτιμήσεις των υπηρεσιών Πληροφοριών», είπε.
Στηρίζει τις ΗΠΑ ο Νετανιάχου
Από την πλευρά του, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου δήλωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν το δικαίωμα να υπερασπισθούν εαυτές σκοτώνοντας τον Ιρανό στρατιωτικό διοικητή Κασέμ Σουλεϊμανί.«Ακριβώς όπως το Ισραήλ έχει το δικαίωμα αυτοάμυνας, οι ΗΠΑ έχουν ακριβώς το ίδιο δικαίωμα», δήλωσε ο Νετανιάχου, σύμφωνα με ανακοίνωση που εκδόθηκε από το πρωθυπουργικό γραφείο.
«Ο Κασέμ Σουλεϊμανί είναι υπεύθυνος για τον θάνατο Αμερικανών πολιτών και πολλών αθώων. Σχεδίαζε και άλλες τέτοιες επιθέσεις», δήλωσε ο ισραηλινός πρωθυπουργός πριν επιβιβασθεί στο αεροπλάνο για να επιστρέψει στο Ισραήλ, επισπεύδοντας την αναχώρησή του από την Αθήνα. Ο πρόεδρος Τραμπ αξίζει τα εύσημα γιατί ενήργησε γρήγορα, σθεναρά και αποφασιστικά. Το Ισραήλ παραμένει στο πλευρό των ΗΠΑ στον δίκαιο αγώνα τους για ειρήνη, ασφάλεια και αυτοάμυνα», πρόσθεσε.
Διεθνής ανησυχία και φόβοι για γενικευμένη σύρραξη στην Μέση Ανατολή
Το αμερικανικό αεροπορικό πλήγμα από το οποίο σκοτώθηκε ο επικεφαλής της Δύναμης Κουντς του Ιράν, στρατηγός Κασέμ Σουλεϊμανί, θα εντείνει την ανασφάλεια και την αστάθεια στην περιοχή, προειδοποίησε το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας. Σε γραπτή ανακοίνωσή του το υπουργείο εκφράζει έντονη ανησυχία για την κλιμάκωση της έντασης μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν. Τονίζει επίσης ότι η μετατροπή του Ιράκ σε πεδίο σύγκρουσης θα βλάψει την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή.
Το υπουργείο Εξωτερικών της Αιγύπτου παρακολουθεί με μεγάλη ανησυχία τις εξελίξεις στο Ιράκ και έκανε έκκληση να μην κλιμακωθεί η κατάσταση. Η ανακοίνωση αυτή εκδόθηκε μετά τον φόνο, από τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ, του επικεφαλής της ιρανικής Δύναμης Κουντς, υποστράτηγου Κασέμ Σουλεϊμανί, στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης. Για να μην κλιμακωθεί η κατάσταση «απαιτείται η άμεση διακοπή όλων των περιφερειακών παρεμβάσεων στις υποθέσεις των αραβικών χωρών κα λαών που τροφοδοτούν τη διχόνοια και τις εντάσεις», τονίζει το ΥΠΕΞ της Αιγύπτου.
Ο πρόεδρος του Ιράκ Μπαρχάμ Σαλίχ καταδίκασε την αεροπορική επίθεση των αμερικανικών δυνάμεων στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης κατά την οποία σκοτώθηκε ο επικεφαλής της ιρανικής Δύναμης Κουντς, υποστράτηγος Κασέμ Σουλεϊμανί, και ζήτησε αυτοσυγκράτηση από όλες τις πλευρές. Το Ιράκ θα πρέπει να θέσει το εθνικό του συμφέρον πρώτο και να αποφύγει τις τραγωδίες της ένοπλης σύγκρουσης που μάστιζαν τη χώρα επί τέσσερις δεκαετίες, ανέφερε σε ανακοίνωσή του.
Από την πλευρά του ο υπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων Ανουάρ Γκαργκάς δήλωσε ότι η σύνεση και οι πολιτικές λύσεις θα πρέπει να επικρατήσουν επί της αντιπαράθεσης και της κλιμάκωσης σε σχόλιά του που δημοσιεύτηκαν στο Twitter μετά τον φόνο του Σουλεϊμανί.
Ο φόνος του Ιρανού στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί στη Βαγδάτη μπορεί «να επιδεινώσει σοβαρά την κατάσταση» στη Μέση Ανατολή, προειδοποίησε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν σε τηλεφωνική επικοινωνία που είχε με τον Γάλλο ομόλογό του Εμανουέλ Μακρόν. «Σημειώθηκε ότι η ενέργεια αυτή μπορεί να επιδεινώσει σοβαρά την κατάσταση στην περιοχή», αναφέρεται στην ανακοίνωση που εξέδωσε το Κρεμλίνο. Και οι δύο ηγέτες εξέφρασαν την «ανησυχία» τους για τον θάνατο του Σουλεϊμανί από το αμερικανικό πυραυλικό πλήγμα στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης.
Λίγο νωρίτερα, το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας προειδοποίησε επίσης ότι οι «κοντόφθαλμες ενέργειες των ΗΠΑ, δηλαδή ο φόνος του στρατηγού Σουλεϊμανί, θα οδηγήσουν σε «οξεία κλιμάκωση των πολιτικοστρατιωτικών εντάσεων στη Μέση Ανατολή». Στην ανακοίνωση αυτή τονίζεται ότι ο Ιρανός στρατηγός ήταν ένας έμπειρος στρατιωτικός διοικητής, υπό την άμεση ηγεσία του οποίου οργανώθηκε στη Συρία και το Ιράκ «η ένοπλη αντίσταση εναντίον των διεθνών τρομοκρατικών οργανώσεων ΙΚ και αλ Κάιντα, πολύ καιρό πριν» εμπλακεί ο διεθνής συνασπισμός υπό τις ΗΠΑ. «Η προσωπική συμβολή του στον αγώνα εναντίον του Ισλαμικού Κράτους στο έδαφος της Συρίας είναι αδιαμφισβήτητη», τόνισε το ρωσικό υπουργείο.
«Ο κύκλος της βίας, των προκλήσεων και των αντιποίνων πρέπει να σταματήσει» στο Ιράκ, δήλωσε σήμερα ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, μετά τον θάνατο του ιρανού στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί σε επίθεση στη Βαγδάτη η οποία πραγματοποιήθηκε από την Ουάσινγκτον. «Πρέπει να αποφευχθεί πάση θυσία μια κλιμάκωση», πρόσθεσε ο Μισέλ σε μήνυμά του στο Twitter. Η Γερμανία εξέφρασε την "έντονη ανησυχία" της μετά τον φόνο από τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ του επικεφαλής της ιρανικής Δύναμης Κουντς υποστράτηγου Κασέμ Σουλεϊμανί στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης και ζήτησε "αποκλιμάκωση".
Η Βρετανία αύξησε την ασφάλεια και την ετοιμότητα στις στρατιωτικές της βάσεις στη Μέση Ανατολή μετά τον φόνο του ιρανού υποστράτηγου Κασέμ Σουλεϊμανί από τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ στο αεροδρόμιο της Βαγδάτης, μετέδωσε σήμερα το δίκτυο Sky News χωρίς να επικαλεστεί πηγή. Ο βρετανός ΥΠΕΞ Ντομινίκ Ράαμπ κάλεσε όλες τις ενδιαφερόμενες πλευρές να αποκλιμακώσουν την ένταση. "Αναγνωρίζαμε ανέκαθεν την επιθετική απειλή που συνιστούσε η ιρανική Δύναμη Κουντς υπό τον Κασέμ Σουλεϊμανί. Μετά τον θάνατό του καλούμε όλες τις πλευρές να αποκλιμακώσουν την ένταση. Η περαιτέρω σύγκρουση δεν είναι προς το συμφέρον μας", ανακοίνωσε ο ίδιος μέσω email.