Πολιτισμός
“Fake News” Forum ΑΝΤ1 - Patrikarakos: Η Ελλάδα είναι στην πρώτη γραμμή του πληροφοριακού πολέμου
Ποιοι παράγουν τις ψευδείς ειδήσεις και ποια συμφέροντα κρύβονται από πίσω. Υπάρχει τρόπος να πολεμήσουμε τα fake news;
«Ασχολούμαι εδώ και πολλά χρόνια με το πεδίο των πληροφοριών, κυρίως σε όλη την Ευρώπη και πρόσφατα και στην Ελλάδα. Τώρα αυτό που συνέβη στην πανδημία, είναι αυτό που λέμε "πληροφοριο-δημία" (infodemic), που σημαίνει επιδημία παραπληροφόρησης. Διότι αυτό που συνέβη ήταν ότι η παραπληροφόρηση, η ηθελημένη διάδοση ψεμάτων, συνοδεύθηκε από πολύ μαζική αποπληροφόρηση, που είναι η ακούσια διάδοση ψεμάτων. Διότι πολύ απλά ο κόσμος διέδιδε πάρα πολλές πληροφορίες κακής ποιότητας. Διότι φοβούνταν. Αν θυμάστε στην αρχή, σε όλο τον κόσμο τα μηνύματα των κυβερνήσεων δεν ήταν συνεπή: Πρέπει να φοράτε μάσκες, μη φοράτε μάσκες, θα το πετύχει η ανοσία της αγέλης, όχι χρειάζεται λοκ-ντάουν. Οπότε αυτό που έγραψα στη στήλη μου, ήταν ότι όταν ο κόσμος έχει πιο πολλή ρύπανση, οι ρυπογόνες εκπομπές σου μπορεί να περάσουν απαρατήρητες. Οπότε, πολλοί άνθρωποι που ήθελαν να διασπείρουν παραπληροφόρηση, άδραξαν την ευκαιρία. Και πέρασε απαρατήρητο, διότι ο χώρος των πληροφοριών ήταν τόσο υποβαθμισμένος από κακής ποιότητας πληροφορίες. Αυτό υπήρξε ένα σοβαρό πρόβλημα», ανέφερε εισαγωγικά ο συγγραφέας, του «War in 140 Characters» David Patrikarakos, μιλώντας στην ειδική αναλύτρια του ΑΝΤ1 Ελένη Βαρβιτσιώτη, στο πλαίσιο του forum του ΑΝΤ1 για τα Fake news.
Ελένη Βαρβιτσιώτη: Παρακολουθείτε στενά την Ελλάδα και την Κύπρο. Μπορείτε να μας πείτε που βρίσκεται η Ελλάδα, σε σύγκριση με άλλες χώρες στην παραπληροφόρηση και τα fake news;
David Patrikarakos: Ναι, είμαι ευτυχής στην πράξη που μου το ρωτάς αυτό Ελένη, διότι η Ελλάδα είναι τώρα , είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι, μια χώρα πρώτης γραμμής στον πληροφοριακό πόλεμο, που διεξάγεται σε ολόκληρη την Ευρώπη από διάφορους δρώντες. Είδαμε κατά τη διάρκεια της Συμφωνίας των Πρεσπών την ποσότητα παραπληροφόρησης που διαδόθηκε για να υπονομεύσει τη Συμφωνία. Το είδαμε να προέρχεται από παράνομες πηγές που ξεκινούσαν από το Κρεμλίνο, το είδαμε επίσης από τοπικούς δρώντες. Το είδαμε και από την Ελλάδα και όντως και από τη Βόρεια Μακεδονία. Και ως αποτέλεσμα διαφόρων πραγμάτων, είδαμε στο τέλος Ρώσους διπλωμάτες να απελαύνονται από την Ελλάδα, σε μια άνευ προηγουμένου κίνηση. Οπότε νομίζω ότι ο κόσμος πρέπει να καταλάβει ότι η Ελλάδα είναι πολύ σημαντική χώρα τώρα. Διότι η Ελλάδα βρίσκεται στον ομφαλό της Γης. Η Ελλάδα είναι η πλουσιότερη και πιο ισχυρή χώρα των Βαλκανίων. Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το όραμα της Θεσσαλονίκης είναι να απορροφήσει τα Βαλκάνια μέσα στην Ένωση. Γι'αυτό χρειάζεσαι την Ελλάδα. Τώρα, ξέρετε, υπάρχουν δρώντες στην περιοχή, ειδικά η Μόσχα, που δεν θέλουν να δουν τα Βαλκάνια να ενσωματώνονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τελικά στο ΝΑΤΟ. Αυτό βρισκόταν πίσω από όλη την παραπληροφόρηση, που αντιμετώπισε η Ελλάδα. για τη Συμφωνία των Πρεσπών. Και υπάρχει πολύ παραπληροφόρηση από άλλους δρώντες, από τη Μέση Ανατολή, για τον ρόλο της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο. Οπότε νομίζω ότι αυτή η χώρα έχει υποφέρει πολύ από παραπληροφόρηση. Ειδικά περί τον κορωνοϊό. Υπάρχει πολλή υπονόμευση των εμβολίων. Βλέπουμε πολύ υλικό να βγαίνει γι'αυτό, ενώ έχουμε δει πολλές προσπάθειες διαχωρισμού της Ελλάδας από την Ε.Ε. Θέλω να κατανοήσετε ότι ο τρόπος που δουλεύουν αυτοί οι δρώντες της παραπληροφόρησης είναι να εκμεταλλεύονται τα λεγόμενα "κόκκινα θέματα". Αυτά τα θέματα στην κοινωνία, που μπορούν να διαιρέσουν τους ανθρώπους. Τα εμβόλια είναι ένα από τα σοβαρά αυτά θέματα. Κι είναι μεγάλο πρόβλημα, διότι πρόκειται για κρίση δημόσιας υγείας. Όσο πιο πολύ υπονομεύεις τα εμβόλια, κι όσο πιο πολύ τα αρνείται ο κόσμος, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η υγειονομική κρίση. Για να μην επισημάνουμε τη μεγαλύτερη κοινωνική διαίρεση που προκαλείς κι όλα τα άλλα. Ένα ακόμη σημείο, και μετά θα σε αφήσω να κάνεις τις άλλες ερωτήσεις, είναι η μετανάστευση. Προφανώς υπάρχουν θέματα με τη μετανάστευση, αλλά είναι γεγονός ότι η Ελλάδα είναι πολύ ευάλωτη εδώ. Διότι την εκμεταλλεύονται και πολιτικά άνθρωποι που θέλουν να επιτεθούν στην Ελλάδα, αλλά και πρακτικά, με την εργαλειοποίηση των μεταναστών, που έχουμε δει στα σύνορα του Έβρου και βλέπουμε τώρα στη Λευκορωσία. Η Ελλάδα βρίσκεται στο επίκεντρο όλων αυτών των κρίσεων. Και θα δέχεται όλο και πιο έντονες πληροφοριακές επιθέσεις. Και θέλω ο κόσμος να καταλάβει τι σημαίνει η πληροφοριακή επίθεση. Τα αφηγήματα επηρεάζουν τις πολιτικές αποφάσεις. Έτσι μπορεί να υποφέρει απτά η Ελλάδα. Μη νομίζετε ότι η παραπληροφόρηση δεν είναι υπαρκτή. Αυτό δεν είναι αλήθεια.
Ελένη Βαρβιτσιώτη: Όταν λέτε "αυτοί", το είπατε πολλές φορές στα πολύ ενδιαφέροντα παραδείγματα που μας δώσατε. Υπάρχει κάποιος τρόπος να εντοπίσουμε με ακρίβεια και να βρούμε αυτούς τους ανθρώπους, που παράγουν τα fake news και να κατανοήσουμε τα συμφέροντα που κρύβονται πίσω τους;
David Patrikarakos: Υπάρχει μια ευρεία γκάμα ανθρώπων που παράγουν fake news και παραπληροφόρηση. Αυτό κυμαίνεται από ανθρώπους που απλώς θέλουν να βγάλουν χρήματα. Αυτό για το οποίο εγώ μιλώ και με ενδιαφέρει περισσότερο είναι οι εχθρικοί κρατικοί δρώντες. Μιλάμε για κράτη, ίσως ομάδες μέσα σε κράτη, που θέλουν να υπονομεύσουν την Ελλάδα: Αυτούς που υπονομεύουν τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα, κι αυτούς που προσπαθούν να αποκόψουν την Ελλάδα από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό είναι ένα εξαιρετικά σημαντικό σημείο. Και συμβαίνει. Διότι το είδαμε, το παρακολούθησα το 2020 και το 2021. Το είδαμε σε στάδια. Και παρεμπιπτόντως αυτό συνέβη σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το πρώτο στάδιο ήταν, ξέρετε, ο κορονοϊός. Και το είδατε, να λέγεται ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν ξέρει τι κάνει, είναι ανίκανη. Μετά ήρθε το λοκ-ντάουν. Ώ, μας κλειδώνουν μέσα, ξέρετε αυτό είναι παραβίαση των δικαιωμάτων σας, ξέρετε είναι τρομερό, είναι απολυταρχικό, είναι επιστροφή της χούντας, και κάθε είδους πράγματα, που ήταν όντως σχεδιασμένα για το λαό. Και μετά ήρθε το υλικό για την Ευρωπαϊκή Ένωση: Κοιτάξτε τι κάνει η Ε. Ε΄. Δεν ενδιαφέρονται για τον Νότο καθόλου, δεν θα σας δώσουν εμβόλια, το εμβολιαστικό πλάνο... Και μετά το χειρότερο ήταν όταν ήρθαν τα εμβόλια κι έλεγαν ότι τα εμβόλια αυτά είναι κακά. Θα σας κάνουν θρομβώσεις. Ειδικά όταν είδαμε πολύ από αυτό το υλικό να προέρχεται από -ας πούμε- πηγές συμμαχικές προς το Κρεμλίνο. Όταν η Ρωσία είχε το δικό της εμβόλιο, το Σπούτνικ, που ήθελε να πουλήσει. Και είχαν κάθε συμφέρον να υπονομεύσουν τα δυτικά εμβόλια που διανέμονταν στην Ελλάδα. Οπότε είναι ποικιλία δρώντων. Για τους Κινέζους ήταν να πουν: Κοιτάξτε, το δικό μας είδος "δημοκρατίας" είναι ανώτερο από της Ελλάδας, διότι μπορούμε να κλείσουμε τους πάντες μέσα, ώστε πραγματικά να το σταματήσουμε αυτό. Για τους Ρώσους ήταν ευκαιρία να πουν ότι οι ελληνικές ιατρικές υπηρεσίες καταρρέουν. Η χώρα καταρρέει. Κι αυτό που θέλουν περισσότερο, ξέρετε, κι όχι μόνο η Ρωσία, αλλά και η Τουρκία είναι να τραβήξουν την Ελλάδα μακριά από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Παρακαλώ αντιληφθείτε ΄ότι πολλά κράτη γύρω από την Ε. Ε. δεν θέλουν μια ενωμένη και ισχυρή Ε.Ε. Θέλουν μια διαιρεμένη και πικραμένη Ε.Ε. Και θέλουν να απομακρύνουν την Ελλάδα όσο πιο μακριά μπορούν από την Ε.Ε.
Ελένη Βαρβιτσιώτη: Ποιος μεταφέρει το μεγαλύτερο βάρος στους ώμους του; Είναι οι ρυθμιστικές αρχές, είναι η κυβέρνηση που πρέπει να εντοπίσει και να βρει τρόπο να ελαχιστοποιήσει τα fake news. Υπάρχει τρόπος να πολεμήσεις τα fake news;
David Patrikarakos: Αυτή είναι μια πολύ καλή ερώτηση. Χρειάζεται να αντιληφθούμε ότι οι πλατφόρμες των κοινωνικών δικτύων χρειάζεται να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη. Αλλά, είναι βασικά επιχειρήσεις. Το να τους ζητήσουμε να εξοβελίσουν δρώντες παραπληροφόρησης να εξοβελίσουν θιασώτες της ρητορικής μίσους, είναι σαν να τους ζητάμε να κανιβαλ΄ίσουν το ίδιο τους το προϊόν, διότι στο τ΄έλος της ημέρας όσο πιο πολλούς χρήστες έχουν, ΄τόσο περισσότερα δεδομένα μπορούν να πωλήσουν, όσο πιο πολλούς χρήστες έχουν, τόσο πιο πολλή διαφήμιση μπορούν να πωλήσουν. Και σε τελική ανάλυση, είναι εμπορικές εταιρείες. Όπως έχω πει πολλές φορές, δεν είναι δουλειά του Μαρκ Ζάκερμπεργκ να εξασφαλίσει τι θα διαβάζεις στο Facebook.
Ελένη Βαρβιτσιώτη: Θα ένιωθες άνετα αν ο Ζάκερμπεργκ, ή οποιοσδήποτε είναι υπεύθυνος ή ιδιοκτήτης κοινωνικών δικτύων θα ήταν εκείνος που φιλτράρει τις πληροφορίες που παίρνεις; Είναι αυτός τρόπος για να πάνε μπροστά οι Δημοκρατίες;
David Patrikarakos: Όχι, ασφαλώς όχι. Γι' αυτό λέω ότι όλο αυτό είναι εξαιρετικά προβληματικό. Αν δούμε τι συνέβη με τον Ντόναλντ Τραμπ, μετά τα γεγονότα της 6ης Ιανουαρίου, την επίθεση στο Καπιτώλιο, ελήφθη μια απόφαση από τον Τζακ Ντόρσεϊ, αυτός την έλαβε τελικά, να τον αποκλείσει από το Τουίτερ. Αυτό που έκανε ο Τραμπ, ήταν να παρακινεί σε βία. Εντάξει; Η ελευθερία του λόγου δεν περιλαμβάνει το δικαίωμα να παρακινείς σε βία. Αλλά την ίδια στιγμή ήταν ακόμη ο δημοκρατικά εκλεγμένος Πρόεδρος των ΗΠΑ. Και ποιος μπορεί να αποφασίσει, ο Τζακ Ντόρσεϊ; Αυτό είναι εξαιρετικά προβληματικό. Οι εκλογές είναι ταυτόχρονα οι πιο ανοικτές φόρμες της δημοκρατίας και το πιο ευάλωτο σημείο της. Το να έχεις δυνατότητες άμυνας στην παραπληροφόρηση, γύρω από τις εκλογές, είναι πλέον τόσο ζωτικό, όσο το να έχεις κάλπες και μυστική ψηφοφορία κι όλα τα άλλα. Οφείλεις να τη διαθέτεις. Εργάζομαι πάνω στην ασφάλεια των εκλογών και σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, είτε είναι στη Μέση Ανατολή, είτε στην Ευρώπη ή στην Ασία δέχεται πλέον επίθεση. Ακόμη κι από πολιτικούς αντιπάλους. Αυτούς που θέλουν να ανατρέψουν την ισορροπία. Είναι εξαιρετικά ευάλωτες και η Ελλάδα χρειάζεται να το αντιληφθεί τώρα, ότι βρίσκεται στις πρώτες γραμμές αυτής της μάχης, είτε της αρέσει, είτε όχι.
Ελένη Βαρβιτσιώτη: Και η τελευταία ερώτηση: Αισθάνεστε ότι η ελληνική κυβέρνηση το έχει αντιληφθεί και λαμβάνει μέτρα με στόχο να ελαχιστοποιήσει τα fake news και την παραπληροφόρηση;
David Patrikarakos: Κοιτάξτε, νομίζω ότι η κυβέρνηση κάνει πολύ καλή δουλειά. Η κυβέρνηση ανέλαβε πριν από δυόμισι χρόνια, κάνει μεταρρυθμίσεις, κι έπειτα έπρεπε να αντιμετωπίσει την Κόβιντ και μετά τις πυρκαγιές. Η κυβέρνηση ανέλαβε πριν από δυόμισι χρόνια, κάνει μεταρρυθμίσεις, κι έπειτα έπρεπε να αντιμετωπίσει την Κόβιντ και μετά τις πυρκαγιές. Οπότε υπάρχει σίγουρα η κατανόηση των προβλημάτων αυτών στην κυβέρνηση και νομίζω ότι γίνονται σχετικές κινήσεις. Αλλά την ίδια στιγμή, το πρώτο που όφειλε να κάνει ήταν να προχωρήσει το εμβολιαστικό πρόγραμμα, ώστε να προστατεύσουν τον πληθυσμό από πιθανούς θανάτους σε ευρεία κλίμακα, κι από την Κόβιντ κι από τις πυρκαγιές. Ελπίζω ότι μπαίνοντας στην επόμενη χρονιά, στις αρχές της χρονιάς, περισσότερη προσοχή και ενέργειες θα αφιερωθούν σε αυτό. Διότι είναι ένα πιεστικό ζήτημα, ειδικά καθώς πλησιάζουν οι εκλογές βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα ας πούμε. Οπότε, ελπίζω...
Ελένη Βαρβιτσιώτη: Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας.
David Patrikarakos: Παρακαλώ.
Κρήτη: Καρχαρίας ξεβράστηκε σε παραλία (εικόνες)
