Υγεία - Περιβάλλον

Διαταραχές βάρους και Εξωσωματική

Γράφει ο Παναγιώτης Καραντζής, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος, Ειδικός στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, Μονάδα ΥΓΕΙΑ IVF ΕΜΒΡΥΟΓΕΝΕΣΙΣ.

Η παχυσαρκία στις μέρες μας δεν αποτελεί μόνο μία πάθηση με πολυπαραγοντική αιτιολογία, αλλά και ένα κοινωνικό φαινόμενο. Ιδιαίτερα δημοφιλής στις χώρες του βόρειου ημισφαιρίου, εμφανίζεται συχνότερα στα χαμηλότερα κοινωνικό-οικονομικά στρώματα. Τις τελευταίες δεκαετίες η παχυσαρκία εμφανίζεται σε όλο και μεγαλύτερο ποσοστό και στα παιδιά προεφηβικής - εφηβικής ηλικίας.

Κακή διατροφή

Ως αιτιολογία αναφέρουμε χαρακτηριστικά την κακή διατροφή η οποία βασίζεται στο junk food, κονσέρβες, αναψυκτικά. Οι τροφές αυτές περιέχουν σε σημαντικό βαθμό ουσίες (δισφαινόλες) οι οποίες επιταχύνουν από την μία την λιπογένεση, αλλά και από την άλλη μιμούνται τη δράση των οιστρογόνων δημιουργώντας εύκολα πρόσφορο έδαφος για την απορρύθμιση της ωορρηξίας του φυσικού κύκλου.

Άλλοι παράγοντες είναι βέβαια η γενετική προδιάθεση, η καθιστική ζωή και η έλλειψη συχνής άσκησης. Τα παραπάνω δημιουργούν προδιάθεση για σακχαρώδη διαβήτη και καρδιοαγγειακά νοσήματα στην ενήλικη ζωή των ανθρώπων.

Άλλοι παράγοντες που δεν πρέπει να διαφεύγουν από τον προληπτικό έλεγχο του καθενός από εμάς και που συμβάλουν στη διαταραχή του μεταβολισμού και κατ’ επέκταση και του βάρους σώματος, είναι οι διαταραχές του θυρεοειδή, η προδιάθεση για σακχαρώδη διαβήτη, η υπερινσουλιναμία που συχνά συνδυάζεται και με το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών στην κλασσική μορφή του.

Δείκτης Μάζας Σώματος

Ο ΒΜΙ (δείκτης μάζας σώματος), είναι ένας δείκτης παχυσαρκίας.

• Υπέρβαρα, χαρακτηρίζονται τα άτομα με ΒΜΙ 25-30
• Παχύσαρκα, χαρακτηρίζονται τα άτομα με ΒΜΙ 30-35
• Με παθολογική παχυσαρκία, χαρακτηρίζονται τα άτομα με ΒΜΙ> 35 

Είναι αξιοσημείωτο ότι για 5kg αύξησης σωματικού βάρους παρατηρείται αύξηση κατά 5% του χρόνου επίτευξης κύησης (fecondability).

Για τις διαταραχές ωορρηξίας υπάρχουν φαρμακευτικές αγωγές που στόχο έχουν να διορθώσουν το πρόβλημα. Αλίμονο όμως, μόνο σε ποσοστό 11,8% των παχύσαρκων γυναικών θα επιτευχθεί αυτό. Μια απλή σκέψη τότε θα ήταν, μήπως με την εξωσωματική θα υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες;

Πράγματι λοιπόν η εξωσωματική γονιμοποίηση  βοήθησε να συντομεύσουμε καταρχήν το χρόνο επίτευξης κύησης στις παχύσαρκες γυναίκες. Παρατηρήσαμε όμως, μέσα από τις μελέτες, τα ακόλουθα:

• Μεγαλύτερες δόσεις φαρμάκων διέγερσης ωοθηκών
• Μεγαλύτερη διάρκεια θεραπείας
• Μικρότερος αριθμός συλλεγόμενων ωαρίων

Στις ιδιαίτερα παχύσαρκες γυναίκες με ΒΜΙ >35 παρατηρήθηκαν:

• Χαμηλότερη ποιότητα ωαρίων
• Χαμηλότερη υποδεκτικότητα ενδομητρίου
• Χαμηλότερα ποσοστά κύησης

Επίπτωση της παχυσαρκίας στους άνδρες

Ως αναφορά την επίπτωση της παχυσαρκίας στους άνδρες, δεν φαίνεται αυτή να επηρεάζει τους βασικούς δείκτες αξιολόγησης του σπέρματος όπως ο αριθμός, η κινητικότητα και η μορφολογία αλλά παρατηρείται στις σχετικά λίγες μελέτες αυξημένο οξειδωτικό stress. Μια κατάσταση που μπορεί να οδηγεί συχνότερα σε ανώμαλες γονιμοποιήσεις και κακής ποιότητας έμβρυα.

Η βελτίωση λοιπόν του σωματικού βάρους δεν είναι απλά μια προϋπόθεση για την επίτευξη εγκυμοσύνης σε συντομότερο χρονικό διάστημα με αυτόματη σύλληψη ή μέσω της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Είναι μια παράμετρος για την βελτίωση της γενικότερης της υγείας του ανθρώπου. Ειδικότερα η σημαντική απώλεια βάρους απομακρύνει τον κίνδυνο καρκίνου όπως του ενδομητρίου και του μαστού.

Η επιλογή της μεσογειακής διατροφής που βασίζεται σε τροφές όπως,  το ελαιόλαδο, τα όσπρια, το ψάρι, το μαύρο ψωμί, τα φρούτα και η μικρή κατανάλωση κόκκινου κρέατος και με την κατανάλωση 1,5-2 λίτρων νερού την ημέρα συμβάλλει σημαντικά στην απώλεια καταρχήν και διατήρηση του βάρους σώματος σε ικανοποιητικά επίπεδα. Δεν πρέπει να παραλείψουμε ότι μόνο η διατροφή δεν αρκεί για την επίτευξη των παραπάνω. Ήπιας έντασης άσκηση τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα είναι απαραίτητη.

Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε και τις γυναίκες που βρίσκονται στον αντίποδα των παχύσαρκων γυναικών. Εκείνες που έχουν ΒΜΙ<19 δηλαδή το λίπος τους είναι κάτω από το 10% του σωματικού τους βάρους. Εδώ θα πρέπει να ξεχωρίσουμε τις γυναίκες που είναι αθλήτριες και συνειδητά επιλέγουν να έχουν αυτό το βάρος, από τις νεαρές γυναίκες που ακροβατούν ανάμεσα στη βουλιμία και στην νευρική ανορεξία. Οι επιπτώσεις ως αναφορά στο φυσικό κύκλο είναι πανομοιότυπες και οδηγούν συχνά σε αμηνόρροια. Η αντιμετώπιση τέτοιων περιπτώσεων χρήζει της βοήθειας και άλλων ειδικοτήτων όπως ψυχολόγου ή και ψυχιάτρου ακόμα.

*Άρθρο του Παναγιώτη Καραντζή, Μαιευτήρα – Γυναικολόγου, Ειδικού στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, Μονάδα ΥΓΕΙΑ IVF ΕΜΒΡΥΟΓΕΝΕΣΙΣ.