Οικονομία
Ανατιμήσεις: Νέο σοκ λόγω πληθωρισμού και στο βάθος… ύφεση
Ποια βασικά αγαθά και πόσο ακόμη θα ακριβύνουν. Τι δείχνουν οι διεθνείς εξελίξεις για τις τιμές σε καύσιμα, σιτηρά και πρώτες ύλες.
Του Νίκου Ρογκάκου
Εν αναμονή των ανακοινώσεων για τον πληθωρισμό του Φεβρουάριου που αναμένεται να φθάσει στο 7%, η ελληνική οικονομία τελεί υπό πίεση όχι μόνο στο επίπεδο των τιμών των καυσίμων και του αερίου, αλλά και των βασικών αγαθών, αφού το επόμενο διάστημα τα ανατιμητικά φαινόμενα θα είναι πέραν κάθε προσδοκίας και ανάλυσης.
Αφενός ολοένα και περισσότερο εντείνεται ο κίνδυνος για πληθωριστικό σοκ στην οικονομία καθώς πέρα από τις τιμές των καυσίμων, που βέβαια επηρεάζουν τα κόστη παραγωγής και εφοδιαστικής αλυσίδας, και οι τιμές βασικών προϊόντων, όπως το σιτάρι, καταγράφουν ράλι το τελευταίο διάστημα.
Είναι ενδεικτικό ότι από την αρχή του έτους, με βάση διεθνείς αναλυτές, η τιμή, ειδικά σε ένα από τα πιο βασικά αγαθά, το σιτάρι, έχει αυξηθεί κατά 68% ενώ μόλις την περασμένη εβδομάδα η άνοδος ήταν στο 48%.
Είναι το μεγαλύτερο ποσοστό αύξησης που έχει καταγραφεί εδώ και έξι δεκαετίες, και φέρνει την τιμή στο υψηλότερο επίπεδό της από το 2008.
Έρχονται ανατιμήσεις βασικών αγαθών
Ήδη, δε, με βάση πληροφορίες από την αγορά, αναμένονται μέχρι το τέλος Απριλίου σειρά ανατιμήσεων, σε μια σειρά από βασικά αγαθά, που μπορεί να φτάσουν ακόμη και το 30%.
Ειδικότερα στη λίστα με τις επικείμενες αυξήσεις είναι προϊόντα όπως ο ελληνικός καφές με αύξηση έως 30%, τα χαρτικά με αύξηση έως 26%, το αλεύρι με αύξηση έως 18%, τα απορρυπαντικά με αύξηση έως 11% και τα δημητριακά με αύξηση έως 8%.
Επιπλέον αναμένεται άνοδος των τιμών στο ψωμί, λόγω τόσο της εκτίναξης του ενεργειακού κόστους όσο και των τιμών των αλεύρων, με το ποσοστό ανόδου να εκτιμάται ακόμη και στο 10%, που θα προστεθεί, βέβαια, σε μια συντελεσμένη αύξηση των προηγούμενων μηνών, άνω του 10%.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με το Bloomberg, η αύξηση της τιμής του σιταριού θα αυξήσει την πίεση στους κρατικούς προϋπολογισμούς, ενώ θα επιτείνει το πρόβλημα της πείνας παγκοσμίως καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία, εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε εγκατάλειψη της ανοιξιάτικης σποράς και παραγωγής. Κάτι που σύμφωνα με αναλυτές μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις αποδόσεις των χειμερινών σιτηρών, επιδεινώνοντας την κρίση στην παγκόσμια αγορά.
Υπενθυμίζεται ότι η Ουκρανία και η Ρωσία αποτελούν πάνω από το 25% της παγκόσμιας αγοράς σίτου, όπως επίσης και το 20% της παγκόσμιας αγοράς καλαμποκιού. Επίσης η Ουκρανία είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος εξωτερικός προμηθευτής τροφίμων της ΕΕ. με τις χώρες της ΕΕ να εισάγουν κυρίως ηλιέλαιο, ελαιοκράμβη, μέλι, άλευρα από την Ουκρανία.
Ήδη βέβαια οι περιορισμοί στις εξαγωγές τροφίμων από την Ουκρανία δημιουργεί ζητήματα. Υπενθυμίζεται ότι η κυβέρνηση της Ουκρανίας απαιτεί πλέον ειδική άδεια για την εξαγωγή βασικών τροφίμων, όπως σιτάρι, καλαμπόκι, κρέας πουλερικών και ηλιέλαιο, με βάση όσα έχει αναφέρει το ουκρανικό πρακτορείο ειδήσεων Interfax Ukraine.
Την ίδια ώρα οι αγρότες της ΕΕ κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την επισιτιστική ασφάλεια σε ολόκληρη την Ευρώπη. Πιο συγκεκριμένα με βάση το Eutactiv η ένωση αγροτών της ΕΕ COPA-COGECA εξέδωσε μια δήλωση την Κυριακή στην οποία τονίζει ότι η Ευρώπη πρέπει να εξοπλίσει τη γεωργία της με μια «διατροφική ασπίδα» για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες ενός συνδυασμού του πολέμου μαζί με την επικείμενη πρόκληση της κλιματικής αλλαγής. «Αυτός ο πόλεμος που επηρεάζει την Ευρώπη θα έχει παγκόσμιο αντίκτυπο για αρκετά χρόνια», προειδοποιεί η δήλωση, προσθέτοντας ότι «οι περισσότερες παραγωγές θα επηρεαστούν άμεσα ή έμμεσα» τονίζεται σχετικά.
Σύνοδος G7
Το όλο ζήτημα πάντως της ανεπάρκειας τροφίμων αναμένεται να τεθεί στην έκτακτη ψηφιακή σύνοδο των υπουργών Γεωργίας της ομάδας του G7 που διοργανώνει η Γερμανία την ερχόμενη Παρασκευή, 11 Μαρτίου.
«Η προμήθεια ζωοτροφών στη Γερμανία και στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ασφαλής, όμως μπορούν να αναμένονται μεγάλες ελλείψεις σε ορισμένες χώρες εκτός της ΕΕ - ειδικά εκεί όπου καταγράφονται ήδη ελλείψεις, εξαιτίας διαφόρων προβλημάτων όπως είναι η ξηρασία», σημείωσε ο Γερμανός υπουργός Γεωργίας, Τζεμ Έζντεμιρ.
«Οι αυξήσεις τιμών των αγροτικών προϊόντων δεν μπορούν να αποκλειστούν ούτε στις πιο ανεπτυγμένες βιομηχανικά χώρες», πρόσθεσε.
Να σημειωθεί ότι η Γερμανία προεδρεύει την περίοδο αυτή στην ομάδα των επτά πιο ανεπτυγμένων βιομηχανικά κρατών της υφηλίου.
Την ίδια ώρα το «καμπανάκι» του κινδύνου κρούουν για την αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων ανθρωπιστικές οργανώσεις που παρακολουθούν με ανησυχία τις εξελίξεις. Άλλωστε πολλές χώρες της Μέσης Ανατολής και της Ασίας βασίζονται στις εισαγωγές γεωργικών προϊόντων από τις δύο αυτές χώρες.
Εν τω μεταξύ, περισσότερα από τα μισά τρόφιμα που διανέμει το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ (WFP) σε περιοχές όπου υπάρχουν κρίσεις προέρχονται από την Ουκρανία.
Υφεσιακό σοκ
Στο μεταξύ για υφεσιακό σοκ από την έκρηξη του πληθωρισμού κάνει λόγο σε ανάλυσή της η Credit Suisse για την οικονομία της Ευρώπη τονίζοντας ότι ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία φέρνει απότομη αύξηση των τιμών των τροφίμων παγκοσμίως, καθώς η Ρωσία μαζί με την Ουκρανία παράγουν περίπου το 28% του σιταριού και το 18% περίπου του καλαμποκιού. Επίσης κάνει λόγο για πιθανή επιδείνωση της εφοδιαστικής αλυσίδας, ειδικά στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας και περαιτέρω αυστηροποίηση των οικονομικών συνθηκών.
Όπως και με την πανδημία, η τράπεζα εκτιμά ότι οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα παρέμβουν για να προστατεύσουν τα εισοδήματα των νοικοκυριών, την απασχόληση και τη ρευστότητα των εταιρειών για να αποτρέψουν μια παρατεταμένη ύφεση και θεωρεί πιθανόν να παραμείνει σε αναστολή το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης και το 2023.
Η Ελλάδα
Δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος στην επισιτιστική επάρκεια της χώρας σε σιτηρά, καθώς υπάρχουν εναλλακτικές αγορές από Ευρώπη και Αμερική, δήλωσε, πάντως, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Γιώργος Γεωργαντάς, σε ραδιοφωνική του συνέντευξη.
Όπως είπε ο κ. Γεωργαντάς έχει ήδη συναντήσει εκπροσώπους του Συνδέσμου Εισαγωγέων Δημητριακών και εκπροσώπους της Αλευροβιομηχανίας οι οποίοι τον διαβεβαίωσαν ότι υπάρχουν εναλλακτικές αγορές από χώρες της Ευρώπης και τις ΗΠΑ. Σημείωσε δε ότι τα τελευταία 25 χρόνια δεν έχει γίνει εισαγωγή μαλακού σιταριού από τις ΗΠΑ! Και τόνισε ότι όπου χρειασθεί το ΥπΑΑΤ ήδη βοηθά και θα βοηθήσει για να γίνει με απρόσκοπτο τρόπο η εισαγωγή των ποσοτήτων που έχει ανάγκη η χώρα.
Όπως είπε ο ΥπΑΑΤ από τους 900.000 τόνους μαλακού σιταριού που χρειάζεται η χώρα, οι 250.000 τόνοι, δηλαδή το 30%, εισάγοντο από τη Ρωσία και την Ουκρανία, ενώ αν προστεθεί και η Μολδαβία το ποσοστό αυτό φτάνει στο 35%. Η Ελλάδα σε μαλακό σιτάρι παράγει μόνο το 10% των αναγκών της, ενώ σε σκληρό έχει επάρκεια παραγωγής και δεν κάνει εισαγωγές.
Ο κ. Γεωργαντάς υπενθύμισε ότι στο τελευταίο Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας και Αλιείας έκανε συγκεκριμένες προτάσεις για την μείωση του κόστους παραγωγής και υπογράμμισε ότι βούληση της κυβέρνησης είναι να στηριχθεί ο αγρότης που παράγει.
Στήριξη σε ευάλωτους
Πάντως ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θ. Σκυλακάκης, σε συνέντευξή του τόνισε ότι όσο μεγαλώνει η διάρκεια του πολέμου τόσο μικραίνουν οι δυνατότητες δημοσιονομικής παρέμβασης με κριτήριο την «αντισταθμιστική ισχύ» στις απώλειες των εισοδημάτων των νοικοκυριών και στην επιβάρυνση του κόστους των επιχειρήσεων.
Βέβαια ο κ. Σκυλακάκης απέφυγε να προσδιορίσει τον χρόνο και το εύρος των μέτρων λέγοντας ότι στο τραπέζι υπάρχουν πολλά και διαφορετικά σενάρια για τις επιπτώσεις της κρίσης, αλλά όλα εμπεριέχουν υψηλό βαθμό αβεβαιότητας και ρίσκων. Το μόνο που έχει κλειδώσει είναι η χορήγηση του έκτακτου επιδόματος το Πάσχα, που αναμένεται να ανακοινωθεί τις επόμενες εβδομάδες.
Σύμφωνα, δε, με τις τελευταίες πληροφορίες, το ποσό που εξετάζεται για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού και θα χορηγηθεί με εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια θα κυμαίνεται στα 200 ευρώ.
Μαξίμου: θετική η υποδοχή της πρότασης Μητσοτάκη
Κυβερνητικές πηγές σχολίαζαν πως «Η πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού μέσω της επιστολής του στην Πρόεδρο της Κομισιόν, για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης οικονομικής απειλής που αφορά την χονδρική αγορά φυσικού αερίου, έχει προκαλέσει έντονο ενδιαφέρον και αποτελεί αντικείμενο συζήτησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο εκπρόσωπος της Κομισιόν Eric Mamer σχολίασε συγκεκριμένα: «Για να αντιμετωπιστούν οι παρούσες εξαιρετικές συνθήκες, η Επιτροπή εξετάζει όλες τις πιθανές επιλογές για επείγοντα μέτρα για τον περιορισμό των επιπτώσεων στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος λόγω της αύξησης της τιμής του φυσικού αερίου, όπως τα προσωρινά όρια τιμών. Όλοι οι πρωταγωνιστές θα συζητήσουν το ζήτημα και τις επόμενες εβδομάδες θα παρουσιάσουμε τις επιλογές μας» ανέφερε. «Χρειάζεται ένα πανευρωπαϊκό ανώτατο όριο στις τιμές αερίου προκειμένου να αντιμετωπιστεί το άλμα των τιμών και να συγκρατηθεί η μεταβλητότητα στις αγορές αερίου και ηλεκτρισμού», δήλωσε η Διευθύνουσα Σύμβουλος της γαλλικής εταιρείας ενέργειας Engie, Κάθριν ΜακΓκρέγκορ. Η πρόταση αναδείχθηκε από τα διεθνή ειδησεογραφικά δίκτυα ενώ το Bloomberg, πρόβαλε την πρόταση με συνέντευξη του Πρωθυπουργού».
Ο Αλέξης Τσίπρας ζήτησε άμεσα μέτρα λέγοντας πως πρέπει να αποτραπεί η μετατροπή της ενεργειακής κρίσης σε ανθρωπιστική τραγωδία. Απαντώντας του, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, επιτέθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ, λέγοντας πως ο κ. Τσίπρας έχει εγκλωβιστεί στην πολιτική του και είναι «ποντίκι που βρυχάται», την ώρα που απαιτείται αρραγής εθνική θέση και ενότητα για την αντιμετώπιση του σκοπέλου.
«Οι προτάσεις του Πρωθυπουργού δεν αντιμετωπίζουν την ενεργειακή κρίση. Είναι άμεση ανάγκη να τεθεί πλαφόν στις εξωφρενικές χρηματιστηριακές τιμές όχι μόνο στο φυσικό αέριο, αλλά και στο πετρέλαιο. Οι ραγδαίες ανατιμήσεις προκαλούν ασφυξία σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Ζητάμε άμεσα τη φορολόγηση στα απροσδόκητα κέρδη (windfallprofits) των ηλεκτροπαραγωγών. Με ειδική εισφορά και με προκαταβολή για να ενισχυθεί η ρευστότητα. Τέλος, επιμένουμε στη θέση μας για την εισαγωγή πλαφόν στη ρήτρα αναπροσαρμογής στους λογαριασμούς ρεύματος. Με όρους διαφάνειας και ενεργειακής δικαιοσύνης», σημείωσε σε δήλωση του ο Δημήτρης Μάντζος, Εκπρόσωπος Τύπου του ΠΑΣΟΚ - ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ ΑΛΛΑΓΗΣ.
Το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, σε ανακοίνωσή του, αναφέρει «Η εκτόξευση των τιμών στην ενέργεια και τα καύσιμα δεν είναι μόνο αποτέλεσμα του ιμπεριαλιστικού πολέμου στην Ουκρανία, τον οποίο η κυβέρνηση χρησιμοποιεί ως βολικό άλλοθι. Είναι το αποτέλεσμα της πολιτικής απελευθέρωσης της ενέργειας και της λεγόμενης “πράσινης μετάβασης” (απολιγνιτοποίηση, χρηματιστήριο ρύπων κλπ) που βήμα-βήμα υλοποίησαν όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις, καθιστώντας έτσι, το πανάκριβο φυσικό αέριο, στρατηγικό καύσιμο. Αποκαλύπτεται η υποκρισία της ΕΕ και των κυβερνήσεων, που προώθησαν την παραπάνω στρατηγική στο όνομα της “προστασίας του περιβάλλοντος”, ενώ πραγματικός στόχος ήταν η προώθηση των ανταγωνιστικών σχεδίων της ΕΕ και των ομίλων της “πράσινης ενέργειας” - που τώρα επιταχύνονται με πρόσχημα τον πόλεμο και τις κυρώσεις στη Ρωσία - και που θα φέρουν ακόμη μεγαλύτερη ενεργειακή φτώχεια για τα λαϊκά στρώματα. Στο πλαίσιο αυτό δεν υπάρχει κάποια φιλολαϊκή διαχείριση, όπως ισχυρίζεται ο ΣΥΡΙΖΑ κι άλλα κόμματα που έχουν υπηρετήσει εδώ και χρόνια με συνέπεια αυτή την πολιτική. Η διεκδίκηση για άμεσα μέτρα ανακούφισης, για κατάργηση των φόρων στα καύσιμα και σε άλλα είδη λαϊκής κατανάλωσης, για αυξήσεις στους μισθούς, είναι δεμένη όσο ποτέ με τον αγώνα για να πάψει η ενέργεια να αποτελεί “εμπόρευμα”, το οποίο οι λαοί πληρώνουν πολύ ακριβά, ακόμα και με το αίμα τους».
Σε δήλωση του εκπροσώπου Τύπου του ΜέΡΑ25, Μιχάλη Κριθαρίδη, αναφέρεται «Ο Πρωθυπουργός απέστειλε επιστολή 6 σημείων στην Ευρωπαϊκή Ένωση για να αιτηθεί κάτι που ήδη από χθες έχει προτείνει η Ευρωπαϊκή Κομισιόν, μεταξύ άλλων και αναφορικά με την επιβολή ενός πλαφόν στην τιμή της ενέργειας. Φαίνεται πως για άλλη μια φορά το μόνο που ενδιαφέρει τον κ. Μητσοτάκη είναι η επικοινωνία και όχι η ουσία, μιας και αναλώνεται σε επικοινωνιακές κινήσεις αντί να προβεί σε κάτι πολύ πρακτικό και ουσιαστικό. Αν πραγματικά θέλει ο Πρωθυπουργός ένα πλαφόν στις τιμές στην ενέργεια, να καταργήσει εδώ και τώρα το Χρηματιστήριο της Ενέργειας, που δημιούργησε η προηγούμενη Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και διατηρεί σήμερα ο κ. Μητσοτάκης, καθιστώντας ένα "καφενείο" 4 ολιγαρχών (3 ιδιωτικών εταιρειών συν την ιδιωτικοποιημένη πια ΔΕΗ) ρυθμιστή των τιμών της ενέργειας στη χώρα. Ο Πρωθυπουργός όμως δεν θέλει να σπάσει το καρτέλ στην ενέργεια, όπως και το καρτέλ στα τρόφιμα (σουπερμάρκετ), γιατί πολύ απλά δεν πορεύεται με βάση το συμφέρον των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, αλλά το συμφέρον των ολιγαρχών που κινούν τα "νήματα" του».
Σε δήλωση του, ο Πρόεδρος του ΕΒΕΑ, Γιάννης Μπρατάκος, αναφέρει πως «Το κύμα των ανατιμήσεων στην ενέργεια, τις πρώτες ύλες και τα είδη διατροφής, γίνεται πλέον ανεξέλεγκτο. Ο πληθωρισμός ροκανίζει το εισόδημα των πολιτών, περιορίζει το ρυθμό ανάπτυξης και διαμορφώνει ένα εξαιρετικά δυσμενές περιβάλλον για τις ευρωπαϊκές οικονομίες και επιχειρήσεις. Η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης οφείλει να λάβει άμεσα τολμηρές αποφάσεις. Σε πρώτη φάση και για όσο διαρκεί η αβεβαιότητα, εξαιτίας της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, θα πρέπει να διευρυνθούν τα δημοσιονομικά περιθώρια των χωρών – μελών, ώστε να μπορέσουν να παρέχουν επιδοτήσεις και να στηρίξουν τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, απέναντι στην έκρηξη των τιμών. Παράλληλα, θα πρέπει να σχεδιάσει και την επόμενη μέρα, μέσα από αποτελεσματικές εναλλακτικές πολιτικές για φθηνότερη ενέργεια, για όλους τους πολίτες και όλες τις χώρες της Ε.Ε. Η κρίση αυτή είναι μια ευκαιρία, για να μπορέσει η Ευρώπη να αποκτήσει επιτέλους γεωπολιτικό εκτόπισμα και δύναμη, αντίστοιχα της οικονομικής της δύναμης».
Ανταρκτική – Endurance: Βρέθηκε το ιστορικό ναυάγιο!
Βενζίνη - Ασμάτογλου: Στα 2,5 ευρώ το λίτρο μέχρι το τέλος της εβδομάδας (βίντεο)
