Υγεία - Περιβάλλον
Κύστη κόκκυγος: συμπτώματα και σύγχρονη αντιμετώπιση με laser
Γράφει ο Φώτης Αρχοντοβασίλης, MD, PHD, FISS, FEHS - Χειρουργός εξειδικευμένος στην Ορθοπρωκτική Χειρουργική, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Αντιπρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Ενδοσκοπικής Χειρουργικής, Διευθυντής ΣΤ’ Χειρουργικής Κλινικής Metropolitan General.
Η τριχοφωλεακή κύστη, όπως αποκαλείται επιστημονικά η κύστη κόκκυγος, είναι μια φλεγμονή η οποία εντοπίζεται στο δέρμα και το υποδόριο ανάμεσα στους γλουτούς και συγκεκριμένα στην μεσογλουτιαία πτυχή ή κοινώς στην «ουρά», όπως αποκαλείται η περιοχή του κόκκυγα.
Πώς προκαλείται;
Το αίτιο για το οποίο αναπτύσσεται αυτή η δερματική φλεγμονή είναι διττής φύσεως. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να υπάρχει στον ανθρώπινο οργανισμό εκ γενετής, από την εμβρυϊκή ζωή κιόλας ή ότι μπορεί να αναπτύχθηκε αργότερα ως αποτέλεσμα διείσδυσης τριχών μέσα στο δέρμα (εικόνα 1) κάτι το οποίο συμβαίνει συχνά σε αυτή την περιοχή, και σε αυτή την περίπτωση αποκαλείται επίκτητη.
Επιδημιολογία
Έπειτα από αποτελέσματα ερευνών έχει διαπιστωθεί ότι η κύστη κόκκυγος προσβάλλει περισσότερο τους άντρες συγκριτικά με τις γυναίκες σε αναλογία 3:1, συχνότερα εντοπίζεται σε ηλικίες από 16 εως 25 έτη, ενώ οι γυναίκες με ανοιχτόχρωμη επιδερμίδα δεν παρουσιάζουν κίνδυνο να εμφανίσουν κύστη κόκκυγος.
Ποια είναι τα συμπτώματα;
Τα συμπτώματα είναι πολλά και διαφορετικά και εξαρτώνται από την χρονιότητα της φλεγμονής. Μπορεί σε κάποιους ασθενείς να εμφανιστεί μια μικρή επώδυνη διόγκωση στην περιοχή, ενώ σε άλλους όπου η φλεγμονή έχει προχωρήσει να αναπτυχθεί απόστημα. Σε πιο προχωρημένες και χρονίζουσες περιπτώσεις αναπτύσσονται υποδερματικές διαδρομές της φλεγμονής, που αναγνωρίζονται ως μικρές τρυπούλες στο δέρμα της περιοχής, και ονομάζονται συρίγγια.
Όταν η κύστη έχει μολυνθεί και βρίσκεται σε οξεία φάση τότε μετατρέπεται σε φλεγμονώδες απόστημα, γίνεται ερυθρή και σκληρή, ενώ συχνά υπάρχει εκροή πύου, το οποίο είναι εξαιρετικά δύσοσμο. Παράλληλα, ο ασθενής παρουσιάζει πυρετό, και έντονο πόνο στην περιοχή της φλεγμονής. (εικόνα 2.)
Όταν η κύστη είναι χρόνια, τότε η φλεγμονή δημιουργεί συρίγγια για αυτό και η πάθηση αποκαλείται και τριχοφωλεακό συρίγγιο. Το συρίγγιο αυτό λειτουργεί σαν δίαυλος με αφετηρία το απόστημα και τερματισμό σε μια περιοχή του δέρματος κοντά ή πάνω από την κύστη. Σε αυτή την περίπτωση ο ασθενής αισθάνεται έντονο κνησμό, το πύον διαχέεται στο εσώρουχο ή ακόμα και μπορεί να συσσωρεύεται όταν φράξει το συρίγγιο προκαλώντας εκ νέου φλεγμονή.
Αντιμετώπιση
Η θεραπεία που θα εφαρμοσθεί εξαρτάται από το στάδιο που βρίσκεται η νόσος. Υπάρχει η επιλογή της συντηρητικής θεραπείας με αντιβιοτικά, συστηματικό καθαρισμό και ξύρισμα της περιοχής και της χειρουργικής θεραπείας η οποία και προτιμάται, αφού δίνει και την οριστική λύση.
- Στην οξεία φάση όπου έχει αναπτυχθεί απόστημα, απαιτείται η διάνοιξη και παροχέτευση αυτού και ο καθαρισμός του με χειρουργικές μεθόδους. Σε δεύτερη φάση, και αφού έχει ηρεμήσει η φλεγμονή θα πρέπει να αντιμετωπιστεί οριστικά και η ίδια η γενεσιουργός αιτία: η κύστη κόκκυγος.
- Στην χρόνια φάση όπου έχουν αναπτυχθεί συρίγγια, ο χειρουργός αφαιρεί ή εξαχνώνει με Laser την κύστη και τα συρίγγια.
Ενδοσκοπική εξάχνωση με laser
Μέχρι σήμερα η κλασική μέθοδος αντιμετώπισης της κύστης κόκκυγος ήταν η ευρεία εκτομή της νόσου, που εγκατέλειπε μια μεγάλη ανοικτή τραυματική επιφάνεια, με αργή επούλωση και πολλαπλές, επώδυνες, καθημερινές αλλαγές τραύματος. (εικόνα 3)
Πλέον, η ενδοσκοπική εξάχνωση της κύστης με Laser βάζει τέλος στην επίπονη και χρονοβόρα διαδικασία της επούλωσης.
Μέσα από μια οπή στο δέρμα που συνήθως υπάρχει σε κάθε κύστη του κόκκυγος μετά από μια φλεγμονή αυτής (συρίγγιο), εισέρχεται ένα πολύ λεπτό ενδοσκόπιο, περίπου 3 χιλιοστών με το οποίο γίνεται ορατό το συρίγγιο και κατ’επεκταση η κύστη. Πρόκειται για την τεχνική EPSiT (εικόνα 4)
Με τον τροπο αυτο καθαρίζεται εσωτερικά η κύστη από το υλικό της που συνήθως είναι τρίχες ή καλύτερα θύσανοι τριχών. Αφού η κύστη καθαριστεί, από την ίδια μικροσκοπική οπή του δέρματος εισάγεται μια οπτική ίνα Laser (διαμέτρου μόλις 1,8 χιλιοστών), η οποία εκπέμπει συγκεκριμένη θερμική ενέργεια laser (σε συγκεκριμένη συχνότητα και με ελεγχόμενη ακτίνα και βάθος δράσης). (εικόνες 5, 6)
Η φωτοπηξία που ακολουθεί εντός της κύστης έχει ως αποτέλεσμα την εξάχνωση της κάψας εσωτερικά της κύστης. Η άσηπτη φλεγμονή που προάγεται με την φωτοπηξία με το Laser έχει ως αποτέλεσμα την τέλεια επούλωση της κύστης σε περίπου μια εβδομάδα. (εικόνα 7)
Ο χρόνος της επέμβασης είναι δεκαπέντε λεπτά με μισή ώρα περίπου. Γίνεται με τοπική αναισθησία ή ελάχιστη μέθη και ασθενής μετά από περίπου μια ώρα επιστρέφει σπίτι. Από την επόμενη κιόλας ημέρα μπορεί να επιστρέψει στην καθημερινότητά του, στην εργασία του, μπορεί να κάθεται, δεν χρειάζεται αλλαγές σε γάζες, και ο πόνος είναι ανύπαρκτος.
Πρόληψη από τον ασθενή
Παρόλο που γνωρίζουμε ότι μια ολοκληρωμένη θεραπεία με laser δεν προσφέρει έδαφος για υποτροπές, η καλή υγιεινή της ιεροκοκκυγικής περιοχής είναι σημαντική για να βοηθήσει στην πρόληψη της ανάπτυξης μιας νέας κύστης κόκκυγος ή της επανεμφάνισής της. Δασύτριχα άτομα πρέπει να κρατούν την περιοχή καθαρή και στεγνή, ενώ μερικές ημέρες μετά την επέμβαση συστήνεται η αποτρίχωση της περιοχής. Πρόληψη για τον ασθενή ίσως σημαίνει επίσης προσπάθεια αποφυγής παρατεταμένης καθιστικής εργασίας ή υπερβολική επαναλαμβανόμενη πίεση στην περιοχή του κόκκυγος.
*Αρθρο του Φώτη Αρχοντοβασίλη, MD, PHD, FISS, FEHS - Χειρουργού εξειδικευμένου στην Ορθοπρωκτική Χειρουργική, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, Αντιπροέδρου Ελληνικής Εταιρείας Ενδοσκοπικής Χειρουργικής, Διευθυντή ΣΤ’ Χειρουργικής Κλινικής Metropolitan General.
